کلمه قلب در قرآن و احادیث در موارد بسیاری استعمال شده و از اهمیت خاصی برخوردار است. البته مراد از قلب همین جسم صنوبری شکل نیست که در طرف چپ بدن قرار گرفته و با ضربان مداوم خود خون را به تمام بدن میفرستد و حیات حیوانی را تداوم میدهد، زیرا در قرآن شریف چیزهایی به قلب نسبت داده شده که با این جسم صنوبری شکل تناسب ندارد. بنابراین باید گفت: مراد از قلب همان گوهر مجرد ملکوتی است که انسانیت انسان به آن بستگی دارد. |
مقام قلب در قرآن
مقام قلب در قرآن آنچنان عالی است که آنجا سخن از
وحی یعنی ارتباط انسان با خدا به میان میآید قلب ذکر میشود. خداوند در قرآن به
پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم میفرماید : «
نَزلَ بهِ الروح الاَمین علی قلبکَ لِتکون مِن المُنذِرین ؛
روح الامین قرآن را بر قلب تو نازل کرد تا از بیم دهندگان باشی (
سوره شعراء _ 194). مقام قلب آنچنان عالی است که میتواند
فرشته وحی را ببیند و سخنش را بشنود. در قرآن میفرماید :
فَاوحی اِلی عَبدهِ ما اوحِیَ ما کَذبَ الفَزادَ ما رَای ؛
خدا به بندهاش وحی کرد و قلب پیامبر در آنچه مشاهده کرد دروغ نگفت. (
سوره نجم _ 11)
سلامت و بیماری قلب
حیات ما بستگی به قلب و
روح دارد، اوست که بدن را اداره میکند. تمام اعضا و جوارح مسخر او هستند و همه اعمال و حرکات از قلب سرچشمه میگیرد. پس
سعادت و شقاوت انسان به چگونگی قلب او بستگی دارد. از قرآن و احادیث استفاده میشود که چنانکه بدن انسان گاهی سالم است و گاهی بیمار ، قلب او هم سالم است و گاهی بیمار. خدا در قرآن میفرماید :
روزی که مال و اولاد برای انسان سود ندارند مگر کسی که با قلب سالم به سوی خدا رجوع کند (سوره شعراء _ 89) و نیز میفرماید :
به درستی که در این (هلاکت تبهکاران) تذکر است برای کسی که قلب داشته باشد (سوره ق _ 37)چنانکه ملاحظه میکنید در این آیات سلامت به قلب نسبت داده شده و
سعادت اخروی انسان را منوط به این میداند که با قلبی سالم و خاشع به سوی خدا باز گردد. از طرف دیگر خداوند بعضی از قلبها را به عنوان قلب بیمار معرفی میکند. از باب نمونه میفرماید :
در قلوب آنان بیماری بود پس خداوند بیماری آنها را اضافه کرد (
سوره بقره _ 10) و یا در جای دیگری میفرماید و اما کسانی که در قلبشان بیماری وجود داشت پس بر آلودگی دلشان بیافزود (
سوره توبه _ 125). در این آیات ،
کفر و
نفاق و
دوستی با کفار به عنوان بیماری قلب معرفی شده که از این آیات اینگونه استفاده میشود که قلب و
روح انسان نیز مانند بدن بیمار میشود و بیماری قلب به مراتب از بیماری جسم خطرناکتر و صعب العلاجتر میباشد.
اقسام قلب
قلب شناسان الهی قلب انسان را به سه گروه تقسیم بندی نمودهاند :
- قلب مومن کامل و صالح
- قلب مومنی که گاهی هم به گناه آلوده میشود.
- قلب کافر
صفات قلوب کافرین طبق آیات قرآن کریم
خداوند در آیات قرآنی(نه) صفت برای قلوب کفار بیان نموده است:
منابع
- قرآن کریم/ترجمه الهی قمشهای
- تفسیر نور/آیت اللّه قرائتی/ج 1
- تزکیه و تهذیب نفس/آیت اللّه امینی
همچنین ببینید