منظور از صبر همان استقامت در برابر مشکلات و حوادث گوناگون است .
صبر علاوه بر زندگی مادی، در زندگی معنوی وجود دارد اگر انسان در برابر نفس سرکش و هوا و هوسها و زرق و برق دنیا و جاذبههای گناه ایستادگی نکند و در راه شناخت خدا و اطاعت از فرمان او با مشکلات نجنگد، هرگز به جایی نمیرسد.
صبر را به سه دسته تقسیم میکنند:
1- صبر بر اطاعت: یعنی شکیبایی در برابر مشکلاتی که در راه اطاعت وجود دارد.
2- صبر بر معصیت: یعنی ایستادگی در برابر انگیزههای نیرومند و محرک گناه.
3- صبر بر مصیبت: یعنی پایداری در مقابل حوادث تلخ و ناگوار
صبر از مهمترین ارکان ایمان است چرا که در حدود 70 آیه در قرآن در این باره سخن گفته شده است و نیز
امام علی علیهالسلام موقعیت صبر در برابر ایمان همانند موقعیت سر نسبت به بدن میداند. و در حدیث نبوی آمده است صبر نیمی از ایمان شمرده میشود.
امام صادق علیه السلام می فرماید:
" کسی که به بلایی مبتلا شود و صبر پیشه کند پاداش هزار شهید را دارد."
امام علی علیه السلام به نقل از رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود:
صبر سه گونه است: صبر به هنگام مصیبت ، صبر بر طاعت و صبر در وقت گناه. پس کسی که بر مصیبت صبر کند ... خداوند برای او سیصد درجه... ، کسی که بر اطاعت صبر کند ، خداوند برای او ششصد درجه ... و کسی که بر مصیبت صبر کند خداوند برای او نهصد درجه ... بنویسد."
قرآن برای صابران اجر فراوانی قائل شده و کلید ورود به بهشت را صبر و استقامت شمرده شده است آنجا که میگوید:
فرشتگان بر در بهشت به استقبال میآیند و به آنها میگویند:
«
سلام بر شما به خاطر صبر و استقامتتان، چه نیکو است سرانجام آن سرای جاویدان »
و پیراهن
یوسف را با خونی دروغین آوردند پدر گفت: هوسهای نفسانی شما این کار را برایتان آراسته من صبر جمیل خواهم داشت و در برابر آنچه میگویید از خداوند یاری میطلبم.
