نواحی
بیابانی ، به دلیل شرایط نامساعد جغرافیایی ، محیط مطلوبی برای استقرار انسانها و به تبع آن سکونتگاه شهری نمی باشند. در این نواحی حیات انسانها تنها در واحهها مقدور است. واحه ، در بیابانها به مکانی اطلاق میشود که دارای آب کافی و خاک نسبتاً خوب بوده و در آن امکان سکونت انسانها وجود داشته باشد.
در شهرهای واحهای ، به دلیل محدودیت
کشاورزی، نقشهای خدماتی و صنعتی اهمیت بیشتری مییابد. همچنین این شهرها عمدتاً در مسیر راههای کاروانها واقع شده و دارای نقش اقامتی و پذیرایی بودهاند. این شهرها به دلیل عدم وجود
مانع طبیعی در آنها و هجوم و غارت پیوسته در طول
تاریخ، به وسیله دیوار مستحکم و عریضی احاطه میشدند و به همین دلیل این شهرها را «دژ شهر» و یا شهرهای «تیپ قلعه» می نامند. برخلاف نواحی کوهستانی، به دلیل هموار بودن زمین، عوارض آن مانعی برای گسترش شهرها محسوب نمیشود. شهرهای
یزد،
کرمان ،
طبس ،
بم،
جندق و
چوپانان نمونه هایی از شهرهای واحهای میباشند.
