| هر حیوان ، گیاه یا موجود زنده اولیه‌ای که بخشی یا تمام زندگی خود را به همراه موجود دیگر از جنس دیگری را می‌گذراند و یک سیمبونت یا سیمبیوت می‌نامند و به این نوع زندگی ، زندگی انگلی یا سیمبیوزیس گویند. |
دید کلی
انگل شناسی در واقع یکی از چهار جنبه مختلف از سیمبیوزیس است.
فورزیس ،
کومنسالیسم ،
پارازیتیسم ،
موچوآلیسم اشکال مختلف آن است. انگلها با اشکال مختلفی با میزبان خود رابطه برقرار می‌کنند که می‌توان انگل اجباری یا اختیاری ، موقتی یا دائمی ، خارجی یا داخلی ، اتفاقی یا سرگردان بیماری‌زا یا غیر بیماری‌زا و زئونوزا را نام برد. به علاوه میزبانها نیز اشکال مختلفی دارند از جمله میزبان واسط یا نهایی ، ناقل مکانیکی یا ناقل ترانسفر ، مخزن و بالاخره هایپرپارازیستم را می‌توان نام برد.
تاریخچه رشد و تکامل انگلها
در مورد خاستگاه انگلها از اجداد آزادزی همه نظریات توافق دارند که انگلها بطور اتفاقی وارد بدن میزبان شده و پس از انجام موتاسیونهای مختلف برای محیط جدید سازش یافته و این سازشها یکباره حاصل شده و تطابق اولیه در حد یک عنصر و سپس سایر عوامل و در نهایت به تغییر مسیر زندگی آنها منجر شده است. مقایسه انگلها با هم خانواده‌های آزاد آنها از نظر نقص در دستگاهها از جمله
دستگاه گوارشی نشان دهنده حد مشترک آنهاست. تعداد بیشتر میزبانها نشان دهنده تکامل زیستی بیشتر انگل است.
طبقه بندی انگلها
- کرمها
- تک‌یاخته‌ها
- بندپایان
شرایط محیطی
مهمترین محیطهای مناسب انگل در بدن مهره‌داران ، دستگاه گوارشی ، خون ، ریه‌ها ، حفره عدسی و بافتها می‌باشد و احتمالا مواد غذایی متنوع از جمله
قندها ،
پروتئینها ،
چربیها و
آنزیمها با PH مناسب و عدم
اکسیژن ، وضع ساختمان اندامها در ایجاد شرایط مساعد نقش دارند. گاهی انگلها محیط بدن میزبان را به نفع خود تغییر می‌دهند. مثلا آلودگی به سستدها ، باعث کاهش PH اسیدی روده می‌شود. از محیطهای مناسب دیگر برای انگلها ،
خون و
روده می‌باشد.
مراحل زندگی انگلی
تماس انگل با میزبان
- کموتاکسی
- تماس تصادفی تماس غیرفعال
استقرار انگل در بدن میزبان
- انتخاب محیط و اتصال موفقیت آمیز
- غالب شدن بر مکانیزمهای طبیعی میزبان
- انجام تغذیه از مواد غذایی موجود
- ارتباط به سیستم آنزیمی میزبان
- فراهم کردن عوامل محرک
- تغییرات بیماری‌زا در میزبان
خروج
خروج از مرحله انگلی به اشکال تخم ، لارو به صورت فعال یا غیرفعال و یا ترکیبی از آن دو می‌باشد.
نیازهای غذایی انگلها
در امر ذخیره و مصرف
گلیکوژن چرخه گلیکولیز الگوی عمل است که شامل دو مرحله و هر یک پنج پله است که حاصل کار اکسیداسیون و احیای
گلوکز می‌باشد.
متابولیسم چربیها در
سیتوپلاسم انجام می‌گیرد که پس از طی مراحل مختلف به تولید
اسید پیروویک ختم می‌شود. اسید پیرویک حاصله نیز از مسیر گلیکولیز به چرخه کربس منتقل می‌شود. متابولیسم پروتئینها به تولید پیروات و استیل کوآ منجر می‌باشد. انگلهایی مانند تریپانوزومالویسی ، لشمانیا برازیلیس ، تینا میداتی ژینا ، اکینوکوکوس گرانولوزوس آمکاریس و لیتوموزوئیدس کارینی را می‌توان نام برد که وابستگی زیادی به
متابولیسم قندها نشان می‌دهند.
دستاورد انگل شناسی
این علم زمینه بهره مندی از جنبه‌های مختلف از جمله
فیلوژنیک ،
اکولوژی ،
مورفولوژی ،
فیزیولوژی ، درمان ،
ایمونولوژی و
تغذیه و هم چنین در مطالعه زمینه‌های
بیولوژی سلولی و مولکولی ،
بیوشیمی و
شیمی گامهای بلندی برداشته است.
نقش و تاثیر در زندگی
آشنایی با زندگی انگلی و انگلها نه تنها از نقطه نظر رشد و توسعه علوم بلکه از نظر کاربردهای علمی آن بسیار مهم است. در سالهای اخیر
سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که شش بیماری مهم انسانی در جهان منتشر است. پنج بیماری از شش بیماری از نوع انگلی است. در نتیجه
انگل شناسی پزشکی در بین شاخه‌های علوم پزشکی اهمیت زیادی پیدا کرده است. همچنین با پیشرفتهای روز افزون علوم دریایی) ، تولید و تکثیر انواع غذاهای دریایی مانند
میگو و
ماهی که یکی از مهمترین منابع غذایی برای مردم دنیاست نیاز به شناسایی و کنترل انگلها دارند.
مباحث مرتبط با عنوان
