دید کلی
نحوه حرکات ذرات رسوبی در محیطهای آبی و بادی بسیار شبیه به یکدیگر می‌باشند. در محیطهای بادی ذرات دانه درشت در حد ماسه به صورت کششی و ذرات دانه‌ریز در حد
سیلت و رس به فرم معلق حرکت می‌کنند. در این محیطها گاهی ذرات سیلت نیز به صورت کششی حرکت می کنند.
جریانهای آشفته در محیطهای بادی دیده نمی‌شوند مگر در مواقعی که خاکسترهای آتشفشان با سرعت زیاد از دهانه آن خارج گردند که در این صورت
ابر سوزان نامیده می‌شود. در عهد حاضر
رسوبات بادی در 3 محیط تشکیل می‌شوند که عبارتند از :
محیطهای صحرایی یا کویری ، تپه‌های ساحلی و قسمتهای بالای
جزایر سدی و مناطق پوشیده از یخ که ذرات زیادی به واسطه ذوب یخها در ناحیه باقی می‌ماند و بوسیله باد حمل می‌شود.
رسوبگذاری توسط جریانهای کششی
ذرات در حد ماسه در محیطهای بادی به صورت سرخوردن یا خزش سطحی و جهشی حرکت می‌کنند که نوع حرکت به اندازه دانه و سرعت جریان نیز بستگی دارد. ذرات دانه‌ریز از بین ذرات دانه درشت‌تر جدا و به صورت معلق حرکت می‌کنند. سرعت بحرانی برای حرکت (تخریب) دانه‌های ماسه با افزایش اندازه آنها اضافه می‌گردد.
ماسه خیلی ریز اولین ذراتی است که در اثر وزش باد از سطح زمین بلند شده و به حرکت در می‌آیند. برای حرکت ذرات در حد سیلت و رس به سرعت بیشتری از سرعت مورد نیاز برای جدا شدن ذرات ماسه‌های خیلی ریز لازم است. چون چسبندگی این ذرات زیاد بوده و همچنین زاویه‌دارتر می‌باشند.
ساختهای حاصله توسط جریانهای کششی
حرکت دانه‌های ماسه به صورت جهشی باعث ریپل مارکهای محیط بادی می‌شود. ریپل مارکهای ایجاد شده در محیطهای بادی با ریپلهای محیطهای آبی فرق می‌کند. در محیطهای بادی تشکیل ریپلها و باقی ماندن آنها بر اثر ضربه زدن دانه‌ها به یکدیگر در هنگام جهش و حرکت آنها به صورت خزش سطحی صورت می‌گیرد.
با افزایش اندازه دانه‌های ماسه ، اندازه ریپل مارکها نیز افزایش می‌یابد. زیرا ذرات دانه درشت‌تر که در خط الراس ریپلها بر روی یکدیگر جمع شده‌اند تا بر اثر ضربه خوردن توسط فرآیند جهش دانه‌های دیگر به طرف پایین بخزند، ارتفاع بیشتری را بوجود می‌آورند. بطور کلی ساختهایی که در محیطهای بادی تشکیل می‌شوند عبارتند از : ریپل مارکها ، دونها و طبقات مورب. طبقات مورب که در اثر حرکت تپه‌ها تشکیل شده‌اند بیشتر از نوع مسطح با زاویه زیاد حدود 24 تا 34 درجه می‌باشند. همچنین ضخامت هر سری از طبقات مورب ممکن است تا بیش از 10 متر برسد.
رسوبگذاری ذرات معلق
ذرات دانه‌ریز (سیلت و رس) به صورت معلق توسط باد حمل می‌شوند و پس از کاهش شدت جریان رسوب می‌کنند. بیشتر ذرات دانه‌ریز در داخل
پلایاها (Playas) رسوب می‌کنند. این پلایاها ممکن است بعدها توسط آب بارانی که در آن تجمع پیدا می‌کند، پوشیده می‌شوند . بنابراین خاصیت چسبندگی رسوبات دانه‌ریز و تشکیل ترکهای گلی در سطح آنها ، پس از تبخیر آب حوضه ، از حرکت مجدد رسوبات جلوگیری می‌کند و در جای خود باقی می‌ماند.
رسوبات دانه‌ریز موجود در صحراهای واقع در مناطق یخچالی با
رسوبات صحرایی مناطق گرمسیری متفاوت است. زیرا مقدار رس و ماسه خیلی ریز در بیابانهای مناطق گرمسیر خیلی کم می‌باشد ولی مقدار ذرات سیلیکاته‌ای که در اثر فعالیتهای یخچالی درست شده‌اند زیاد می‌باشد، این مواد را
لس (loess) نامگذاری کرده‌اند. لس‌ها غالبا توده‌ای ، فاقد
لایه بندی و دارای گسترش زیادی هستند. آنها همچنین حاوی مقادیری سیمان کلسیتی نیز می‌باشند.
مباحث مرتبط با عنوان
