آشنایی
رخساره‌های دگرگونی مجاورتی با توجه به افزایش درجات حرارت به ترتیب شامل رخساره آلبیت - اپیدوت هورنفلس ، رخساره هورنبلند هورنفلس ، رخساره پیروکسن هورنفلس و رخساره سانیدینیت می‌باشد. اگر چه در این قبیل دگرگونیها از فشار صرفنظر می‌کنند ولی مقدار فشار به محلی که توده مذاب در آن استقرار می‌یابد (فشار وزن لایه‌ها) بستگی دارد. اگر توده نفوذی در عمق یک کیلومتری مستقر شود، مقدار فشار معادل 250 بار و در 8 کیلومتری 2000 بار است. بنابراین عملا اهمیت فشار ناچیز است.
رخساره آلبیت - اپیدوت هورنفلس
هنگامی که درجه حرارت بیش از 350 درجه و کمتر از 500 درجه باشد رخساره آلبیت - اپیدوت هورنفلس بوجود می‌آید. در این مرحله کائولینیت از بین می‌رود و به پیروفیلیت تبدیل می‌شود.
واکنش مزبور در 5 + 495 درجه سانتیگراد از بین می‌رود و آندالوزیت تشکیل می‌گردد.
آب + (3) کوارتز + (1) آندالوزیت <-------- (1) پیروفیلیت
لازم به تذکر است که این رخساره به خوبی توصیف نشده زیرا در پلیت‌ها تغییر و تبدیل ناچیز است. چنانکه در پلیت فقیر از
آلومینیوم ، فقط اپیدوت ، سریزیت ، کلریت و آلبیت یا کانیهای دیاژنزی دیده می‌شوند. در پلیت‌های سرشار از Al هم باید
پیروفیلیت وجود داشته باشد که تنها
اشعه ایکس می‌تواند آن را از سریزیت مجزا نماید. ولی اگر لایه‌ای از مارن یا
آهک مارنی وجود داشته باشد به دلیل آنکه هورنفلس سرشار از ترمولیت بوجود می‌آید می‌توان به مقدار درجه حرارت فوق پی‌برد.
رخساره هورنبلند ، هورنفلس
رخساره هورنبلند هورنفلس که در درجه حرارت 15 ± 530 درجه سانتیگراد و فشار 1000 بار یا 20 ± 540 و فشار 2000 بار بوجود می‌آید و کلریت ازبین می‌رود.
یک کوردیریت + یک آنتوفیلیت <----------یک کوارتز + یک کلریت
یا
آب + یک بیوتیت + یک کوردیریت <---------- یک کوارتز + یک موسکوویت + یک کلریت
رخساره پیروکسن هورنفلس
این رخساره در درجات حرارت زیادتر به وجود می‌آید (580 - 605 درجه سانتیگراد و 1000 بار فشار یا 615 – 635 درجه سانتیگراد و 2000 بار فشار). در این شرایط موسکوویت از بین می‌رود و به جای آن ارتوز و آندالوزیت (یا کوردیریت) ظاهر می‌شود. این رخساره فقط در حاشیه توده‌های بازیک یافت می‌شود.
آب + یک آندالوزیت + یک ارتوز<----------------یک کوارتز + یک موسکوویت
9 آب + 8 اورتوز + 3 کوردیریت<---------------14 کوارتز + 2 بیوتیت + یک موسکوویت
- وجود هورنفلسهای ارتوز ، آندالوزیت و کوردیریت‌دار در هاله مجاورتی توده الوند (جاده عباس آباد - گنجنامه ) نشانه دگرگونی در مجاورت توده های بازیک این ناحیه است. در شرایط مساعد در بعضی از هاله‌های دگرگونی ، هیپرستن نیز بوجود می‌آید.
رخساره سانیدینیت
این رخساره در درجات حرارت بیش از 800 درجه بوجود می‌آید که گاهی با پدیده ذوب بخشی هم همراه است و غالبا هنگامی اتفاق می‌افتد که سنگ یا در داخل توده مذاب وارد شود و یا در حاشیه توده‌های نفوذی بازیک نزدیک به سطح زمین واقع شود. اگر سنگ رسوبی ، سرشار از آلومینیوم باشد مجموعه کانیهای آن عبارتند از:
کورندون + اسپینل + کوردیریت + فلدسپات آلکانی + پلاژیوکلاز
مباحث مرتبط با عنوان
