مقدمه

کاهش هزینه قبوض مصرف انرژی ساده‌تر از آن است که تصورش را می‌کنید. صرفه جویی در مصرف انرژی و میزان بهای پرداختی بابت انرژی با آگاهی در مورد اینکه کمترین ذره هدر دادن انرژی موجب بالا رفتن هزینه‌ها خواهد شد آغاز می‌گردد. به همین دلیل است که تغییرات جزئی در زمینه عادتهای مصرف انرژی می‌تواند در میزان بهای پرداختی انرژی تفاوت چشمگیری را ایجاد کند. بعضی از این روشهای مختلف صرفه جویی نیازمند صرف نیروی کار و با هزینه بوده و بعضی دیگر این چنین نیستند. وقتی که اطاق را حتی برای مدت زمان کوتاهی ترک می‌کنید حتما چراغها را خاموش کنید و به سایرین ، مخصوصا کودکان نیز همین امر را توصیه کنید. البته در این بین چراغهای مهتابی از این قاعده مستثنی هستند، زیرا خاموش و روشن کردن مداوم آنها سبب کوتاهتر شدن عمر آنها می‌شود. لذا برای مواقع کوتاه مدت بهتر است که اینگونه چراغها را روشن بگذارید. چراغهای مخصوصی در بازار موجود است که برای میز تحریر ، میزهای کار و کارگاه ، میز دوخت و دوز و ... تهیه کنید. بدین ترتیب برای تمام فضای اطاق نیازمند به روشن کردن چراغ نخواهد بود و می‌توانید از این روش جایگزین استفاده کنید.

روشنایی

با نظارت بر ولتاژ تمامی چراغهای مصرفی داخل منزل می‌توان در مصرف انرژی صرفه جویی شایانی به عمل آورد. اغلب اوقات می‌توان چراغهایی با ولتاژ پایین را جانشین چراغهای قبلی نمود. چراغها را بطور مرتب تمیز کنید، زیرا گرد و خاک روی آنها موجب می‌شود تا میزان تأثیر روشنایی و نور چراغ کاهش یابد. برای کاهش دادن تعداد چراغهای مصرفی در محلهایی که به سختی می‌توان نور آنجا را تأمین کرد، از انرژی کافی استفاده کنید و چراغهایی با عمر طولانی بکار گیرید. به عبارتی از استفاده کردن چراغی با ولتاژ مازاد بپرهیزید. وقتی در حال تعمیر کردن یا تغییر نمای داخل اتاقها هستید، این نکته در ذهنتان باشد که رنگهای تیره‌تر تأثیر روشنایی را کاهش می‌دهد، در حالی که رنگهای تیره‌تر تأثیر روشنایی را کاهش می‌دهد، در حالی که رنگهای روشن سبب انعکاس بیشتر نور می‌شود. سطوح داخلی دیوار و سقف را با رنگهای روشن پوشش داده و همیشه آنها را تمییز نگه دارد تا از انعکاس نور بیشتری بهره ببرید.

هر جا که امکانش وجود داشت در کف زمین یا میز کار ، گوشه‌های اطاق و بطور کل هر فضای مناسب دیگر چراغهایی تعبیه کنید تا نور را بطور بهینه به همه جا برسانید و از روشن کردن چراغهای مازاد جلوگیری به عمل آورد. یادتان نرود از انعکاس نور توسط دیوارها حداکثر بهره را ببرید. هر جا که امکانش وجود داشت، چراغهای معمولی پر مصرف را با چراغهای کم مصرف و یا مهتابی جایگزین کنید. چراغهای مهتابی چهار برابر بیشتر از چراغهای معمولی در هر وات مصرفی نور تولید می‌کنند. برای اطاقهای بزرگ ، سیم کشی چراغها به گونه‌ای باشد که بتوان آنها را دو یا سه کلید جداگانه روشن و خاموش کرد. اگر نخواهید تمام اطاق را روشن کنید، فقط چراغهای محل مورد مصرف را روشن کند. چراغهای روشنایی خارج ساختمان را از نوع سدیمی که در فشار و حرارت بالایی ساخته شده اند انتخاب کنید و را جایگزین چراغهای معمولی کنید. این چراغها انرژی کمتری مصرف کرده و از عمر بیشتری برخوردارند. با نصب ناظرهای نوری، با زمان بندهای مخصوص اطمینان حاصل کنید که چراغهای خارج از ساختمان در طول روز خاموشند.

اطمینان حاصل کنید که ترموستات (دماپا) داخل دیوار به نحو شایسته ای جانمایی شده باشد و دور از پنجره ها و دیوارها قرار گیرد. سرد بودن محل ترموستات موجب خواهد شد در کار صحیح مجموعه گرمایشی خلل وارد شده و با ظرفیت بالاتری کار کند، حتی اگر سایر قسمتهای خانه گرم باشد. دستگاه ترموستات را در پایین ترین درجه ممکن قرار دهید. اضافه کردن هر درجه بالای 20 درجه سانتیگراد می‌تواند سبب 3 برابر شدن میزان انرژی مورد نیاز برای ایجاد حرارت گردد. وقتی طی زمستان دور هم جمع هستید چند درجه میزان حرارت ترموستات را پایین آورید. به عبارتی هر چه به تعداد نفرات اضافه شود گرمای خانه نیز افزایش یافته و سبب می‌شود خانه شما بیش از اندازه گرم شود. اطمینان یابید محل عبور و مرور حرارت و منافذ تهویه هوا ، توسط اثاثیه و پرده‌ها بسته نشود.

در زمستان، بخار حاصله از استحمام و پخت و پز به افزایش رطوبت خانه کمک می‌کند، این حالت سبب می‌شود تا احساس راحتی بیشتری بکنید. هواکش و تهویه آشپزخانه را در صورت لزوم بکار گیرید. (به عبارتی کمتر بکار گیرید.) تلمبه حرارتی و دیگ بخار نصب شده را تمیز نگه دارید و بر اساس دستورا العمل ارائه شده در راهنمای ساخت، این تجهیزات را روغن کاری کنید تا کارکرد آنها بهتر شود. صافی تجهیزات را مرتبا تمیز کنید و چنانچه یکبار مصرف و یا قبل تعویض بودند، منظما آنها را عوض کنید.

پخت و پز

از کتریهای و تاوه های مسطح استفاده کنید تا گرما را به آسانی انتقال دهد. با استفاده از آرام پز می‌توانید به مقدار زیادی در مصرف انرژی صرفه جویی کنید. برای پختن خورشت و یا خوراک و بطور کل غذاهای از این قبیل آرام پز را بکار گیریم. زودپزها معمولا زنان پخت و پز را به حدود 3/1 زمان مورد نظر برای پخت عادی تقلیل می‌دهند. طی زمان پخت روی کتری و تاوه در پوش قرار دهید تا مدت زمان پخت کوتاهتر شود. همچنین با گذاشتن در پوش می توان شعله را در پایینترین حد ممکن قرار داد. با گذاشتن شعله پخش کن و تمیز کردن قسمتهای مختلف اجاق می‌توان انعکاس حرارت را بالا برد. همچنین ته ظرف را تمیز نگاه دارید تا حرارت بیشتری را به خود جذب کند. برای پخت و پز و یا جوشاندن مواد ، بیشتر از حد مورد نیاز آب مصرف نکنید. آب اضافی انرژی بیشتری را برای حرارت می‌طلبد. بالاترین درجه حرارت ممکن را برای جوشاندن مواد بار گرفته ، سپس درجه حرارت را کم کنید تا آهسته آهسته بجوشد و غذا کاملا بپزد.

برای هر وعده غذایی ، تا آنجا که می‌توانید یکبار غذا بپزید. غذاهایی که نیاز به پخت با درجه حرارتهای متفاوت دارند اغلب اوقات در اختالاف حرارتی معادل با 3- درجه سانتیگراد یا کم قابل پخت هستند، و در نتیجه پخت تغییر عمده‌ای ایجاد نمی‌شود. برای گرم کردن فر بین 5 تا 8 دقیقه وقت کافی است. برای غذاهای سرخ کردنی و کبابها به گرم کردن فر نخواهد بود. قبل از روشن کردن اجاق رویه آن را بگذارید. بعد از گرم شدن اجاق ، جابجایی و تنظیم شیارهایی رویه موجب ، خروج و هدر رفتن انرژی می‌شود و حتی می‌تواند منجر به آتش سوزی شود. یا یک دستمال مرطوب و تمیز ، پس از هر بار استفاده ، اجاقتان را تمیز کنید. نظافت کلی اجاق (چند بار در سال) ضروری می‌باشد. توصیه این است که وقتی اجاق هنوز گرم است این کار شروع کنید.

از اجاق گاز فقط برای پخت و پز استفاده کنید و نه برای موارد دیگر همچون گرم کردن اتاق و یا خشک کردن لباسها و یا کفشها. هر زمان که امکان دارد از مایکروفر استفاده کنید. مایکروفر نصف انرژی مورد مصرف انواع دیگر وسایل گرما زا را به مصرف می‌رساند. اگر می‌خواهید مقدار کمی غذا آماده کنید، از وسایلی مانند سرخ کن برقی ، کباب پز برقی ، اجاق برقی ... و یا تستر استفاده کنید. این قبیل دستگاهها 3/1 دیگر وسایل حرارتی ، انرژی به مصرف می‌رسانند. فقط وقتی که ضرورت دارد مراحل پیشرفت پخت را نظارنت کنید. بخش اعظمی از حرارت فر ، در هر نوبت که در باز می‌شود به هدر می‌رود.

یخچالها و فریزرهایی را انتخاب کنید که برای خانواده شما مناسب است و نیاز خانواده شما را برآورده می‌کند، زیرا فضای اضافی آنها موجب اتلاف انرژی می‌شود. یخچالها و فریزرها را به نحوی از مواد مختلف انباشته نکنید که در آنها به زور بسته شود یا اینکه جریان هوا در اطراف غذا به درستی انجام نپذیرد. برای حصول مناسبترین درجه برودت ، سیسم پیچهای کندانسور که معمولا در قسمت پایین و یا عقب یخچال وجود دارد را هر سه ماه یکبار تمیز کنید. درزگیر در را با گذاشتن یک اسکناس در لای امتحان کنید. چنانچه اسکناس بیرون نیفتد مورد تأیید است. اگر اسکناس براحتی بیرون کشیده شد در آن صورت ، در نیاز به تنظیم دارد و یا اینکه درزگیر کلا باید عوض شود. بعضی از یخچالهای جدید به دستگاهی مجهزند که مانع جمع شدن رطوبت و حالت تعریق در اطراف لبه‌های درب یخچال می‌شوند. با روشن و خاموش کردن آن را امتحان کنید. قبل از تعطیلات طولانی که قصد مسافرت چند روزه و ترک منزل دارید مواد غذایی فاسد شدنی را از یخچال خارج کنید و آن را در درجه حرارت پایین تری قرار دهید.

مایعات را بدون درپوش در یخچال قرار ندهید. بخارات حاصله از مایعات بار کمپرسور را بالاتر می‌برد. درهای یخچال را تا سر حد امکان بسته نگاه دارید. طوری برنامه ریزی کنید که غذاهای مورد نیاز یک وعده را در یک نوبت از یخچال خارج کنید. در فواصل وعده‌های غذایی از سرک کشیدن بی‌مورد به یخچال خودداری کنید! فریزریهایی که صندوقی هستند در مقایسه با فریزرهایی که جلو باز هستند هنگام باز و بسته شدن در ، هوای کمتری را از دست می‌دهند. اگر فضا و بودجه کافی داشتید از این نوع فریزر استفاده کنید. فریزر و یخچال را دور از نور مستقیم خورشید و سایر وسایل گرمازا همانند اجاق گاز و فر قرار دهید. آبگرمکن خود را حداقل دوبار در سال تمیز و خشک کنید تا از هدر رفتن انرژی از قسمت زیرین مخزن جلوگیری به عمل آورید. تقریبا تمام آبگرمکنها (بز از نوع پیوسته و بسیار عالی) دارای کیتهای عایق بندی شده ای هستند که قیمت بالایی ندارند و در دسترس همگان هستند (به عبارتی که در تمام منازل یافت می شوند). این کیتها امکان عایق بندی دستگاه حرارتی را برای شما فراهم می آورد. دستورالعملهای همراه آبگرمکن را به دقت بکار ببندید. درهای آبگرمکن ، هواکشها و یا دریچه های خروج و ورود هوا را به هیچ وجه عایق بندی نکنید.

چنانچه در نظر دارید آبگرمکن جدید تهیه کنید، ضمن آنکه نیازهای فعلی در را در نظر می‌گیرد، به نیازهای آتی فکر کنید. میزان مصرف آبگرم را به درستی تخمین بزنید، بویژه چنانچه فرزندان کوچکی در خانه دارید. اگر در آینده نزدیک فرزندانتان خانه را ترک می‌کنند، آبگرمکن کوچکتر ممکن است بهتر باشد. اگر در حال ساخت خانه هستید، آبگرمکن را تا سر حد امکان در جایی قرار دهید که به محل مصرف آبگرم نزدیک باشد. قرار دادن آبگرم در محلهایی دورتر ، نیاز به لوله کشی بیشتری دارد و علاوه بر افزایش هزینه ، افت حرارتی را نیز پیش رو خواهیم داشت.

اگر طراحی ساختمان شما به نحوی است که نیاز به لوله‌های آبگرم بیشتر و بلندتری دارد، (مثل خانه‌های بزرگی که فضای باز و وسیعی دارند) در نظر داشته باشید نزدیک به مراکز مصرف آبگرم به جای یک آبگرمکن بزرگ دو یا چند آبگرمکن کوچک قرار دهید. از لوله‌های تأمین آبگرم با قطر کم و از نوع کوچک استفاده کنید تا میزان اتلاف حرارتی شما به حداقل ممکن برسد. چکه کردن ، باعث هدر رفتن آب و انرژی می‌شود. تمام شیرهای معیوب را سریعا تعمیر کنید. هنگام شستشوی ظروف و یا دیگر مواقع مصرف آب ، شیر آب را بی جهت باز نگه ندارید. بجای این کار ، لگن ظرفشویی را به میزان لازم از آب پر کنید تا کارتان انجام شود. در استحمام بیشتر از دوش استفاده کنید. چون دوش گرفتن حدود نصف آبگرم مورد نیاز در وان حمام را به مصرف می‌رساند. درجه آبگرم را در پایین‌ترین حد ممکن قرار دهید، درجه حرارت آب حدود 60 درجه سانتیگراد برای استفاده روزمره کافی است. اگر درجه حرارت بالاتری برای برخی از کارها مثل شستن ظروف مورد نیاز باشد از دستگاه حرارتی ثانوی استفاده کنید که موجب بالا رفتن درجه حرارت آب می‌شود.

ماشینهای لباسشویی

فقط به میزان لازم از مواد پاک کننده برای شستشوی لباس استفاده کنید. کف زیاد عمل شستشو را مختل کرده و چه با نیاز باشد شستشوی مجدد صورت پذیرد. از درجه جوش ماشین لباسشویی فقط وقتی ضروری است استفاده کنید، زیرا بسیاری از منسوجات کنونی با آب ولرم و یا سرد قابل شستشو هستند. از بکارگیری ماشین در حالتی که ظرفیت آن تکمیل نیست خودداری کنید. دور ملایم شستشو طبق دستور العمل ، بعضی ماشینهای لباسشویی بطور خودکار با سرعت گردش هماهنگ می‌شود، بدین معنی که در یک دور آهسته‌تر فشار خروج آب کاهش می‌یابد. دور ملایم را بکار گیرید ولی ماشین را برای چرخش سریع ، تنظیم کنید.

خشک کنها

دستگاه خشک کن را انباشته نکیند، اینکار نه تنها سبب اتلاف انرژی می‌شود و حتی به لباسها نیز آسیب می رساند. پس از هر نوبت استفاده از دستگاه خشک کن، لنت صافی را تمیز کنید. بعد از خشک کردن لباس بلافاصله آن را آویزان کنید. این کار سبب خواهد تا لباس کمتر چروک شود و نیاز کمتری به اتو کردن داشته باشیم.
در مورد ظرفیت خشک کن دقت لازم را به خرج دهید. همانطور که از انباشتن خشک کن سبب چروک شدن لباس شده و اتوی بیشتری می‌طلبد، راه انداختن خشک کن با ظرفیت پایین‌تر موجب اتلاف انرژی می‌شود. خشک کن را در محلی قرار دهید که از رطوبت به دور بوده و در معرض جریان هوای خشک و خنک باشد، هوای مرطوب زمان بیشتری را برای خشک کردن می‌طلبد و نیاز به صرف انرژی بیشتری است تا لباسها کاملا خشک شود.

فیلتراسیون هوا یا عایق بندی

عایق بندی خانه به قدر کفایت یکی از روشهای زیرکانه عاقلانه ایست که می‌توانید بکار گیرید تا در مصرف انرژی صرفه جویی به عمل آورید. سقفها باید به میزان عایق بندی شوند. این مقدار برای دیوارهای بیرونی می‌بایست حدود 11 و برای محلهایی که دور از حرارت است به میزان 19 باشد. علاوه بر این موارد بهتر است تا به یک مرکز بهبود سازی وضع منزل و یا با مقاطعه کاران ساختمانی مجرب مشورت کنید تا اطلاعاتی را پیرامون میزان عایق بندی مقدار R و انواع مختلف عایق بندی موجود در بازار ، دریافت کنید. خانه‌هایی که با کف بتونی ساخته شده‌اند باید عایق بندی مناسبتری داشته باشند و این عایق بندی می‌بایست کل عرصه را در بر بگیرید.
پنجره‌های دو جداره دارای ذخیره انرژی سنجیده و کار آمدی هستند، زیرا آنها انتقال و خروج حرارت را به میزان 40 تا 50 درصد کاهش می‌دهند. چنانچه خانه شما دارای پنجره یک جداره است اضافه کردن سایه بان و یا حصیر موجب پایین آمدن درجه حرارت می‌شود. درهای خاصی نیز برای این منظور در بازار موجود است که می‌تواند موجب کاهش عبور هوا شود.

تمام شیشه‌های شکسته ، درزگیرهای کهنه و درهای نامناسب را حتما عوض کنید. از درزگیرها و ابرهای مخصوص برای ایمن کردن خانه‌تان در مقابل عوامل گوناگون هدر رفتن هوای مطبوع داخل منزل استفاده کنید. درهای بیرونی و پنجره‌ها ، روزنه دیوارها ، درگاه پنجره ، نحوه لوله کشی و شومینه باید در برابر نشت و نفوذ هوا بازدید و بررسی جدی شود. تمامی ساکنین- به ویژه بچه‌ها- را تشویق کنید تا پنجره‌ها و درهای ورودی را بسته نگاه دارند. مرطوب نگاه داشتن هوای داخل منزل موجب می‌شود تا در زمستان راحتی بیشتری را احساس کنید، بدون اینکه درجه حرارت را بالا ببرید. همچنین این کار سبب می‌شود تا ادوات چوبی منزلتان نیز از خشک شدن و پوسیدگی محافظت شوند.

فقط هنگام ورود و یا خروج از توفقگاه خودرو اصلی در توفقگاه را باز کنید و در دیگر مواقع سعی کنید از درهای ورودی راهروها رفت و آمد خودتان را انجام دهید. بطور مرتب تمام صافیهای هوای وسایل خانگی خود را تمیز کرده و یا در صورت نیاز به تعویض آنها اقدام کنید تا از کار کرد بهینه آنها مطمئن شوید. به خود عادت دهید تا وسایل برقی منزل که مورد استفاده نیستند خاموش باشند که در این میان می‌توان به تلویزیون و ضبط اشاره کنیم. هنگام اتو کردن ، ابتدا پارچه‌هایی که نیاز به حرارت کمتری دارند را اتو کنید و سپس درجه اتو را برای لباسهایی که به حرارت بالاتری نیاز دارند افزایش دهید. قبل از پایان اتوکشی چند دقیقه جلوتر اتو را خاموش کنید تا از حداکثر حرارت باقیمامده در سطح اتو استفاده کنید.

هیچوقت اتو را روشن ترک و رها نکنید چون علاوه بر هدر رفتن انرژی ، این کار خطر جدی آتش سوزی را به همراه دارد. همیشه در نظر داشته باشید برای بکارگیری ماشین ظرفشویی همچون ماشین لباسشویی و ... از حداکثر ظرفیت موجود آن استفاده کنید. هنگام استفاده از ماشین ظرفشویی اگر وقت کافی در اختیار دارید، با باز کردن در آن و خشک کردن ظروف به طریق دستی نه بطور خودکار دوره کاری دستگاه را کاهش دهید. اگر دارای استخر شنا هستید، روش عایق بندی و تصفیه آن را هنگام ضرورت راه اندازی کنید. مرتبا دستگاه تنظیم آب را نظارت کنید و فقط زمانی که شفافیت آب از بین رفته ، اقدام به تصفیه و یا تعویض آب کند. سشوار برقی یکی از پرمصرفترین ادوات برقی است. دقت کنید زیاد از سشوار برای خشک کردن موهایتان استفاده نکنید و بجای آن بهتر است قسمت عمده موهایتان را با حوله خشک کنید.


موقع راه اندازی ماشین ظرفشویی از آب سرد بهره ببرید. با اینکار علاوه بر صرفه جویی در مصرف انرژی ، آب سرد موجب می‌شود تا مقادیر چربی و روغن موجود در ظرفها سقف شوند و از راه افتادن و آلودگی تمامی ظرفها ممانعت به عمل آورده‌اید. تا حد امکان از سماروهای برقی به دلیل مصرف بسیار بالای برق استفاده نکنید و بجای آن می‌توانید از سوخت گاز بهره ببرید. همیشه از خطوط و رشته‌های سیمی که از بالای سرتان عبور داده می‌شوند دوری کنید. آنها لخت و بدون عایق هستند. پرواز دادن کایت ، هرس کردن درخت ، نصب آنتن و حرکت دادن نردبانها همه و همه می‌توانند زندگی شما را به خطر اندازند، زیرا امکان برخورد با سیمهای برق و خطر برق گرفتگی وجود دارد. تمام وسایل را حداقل در فاصله 3 متری این سیمها قرار دهید. از محل عبور سیمها مطلع و آگاه باشید و به بچه‌ها آموزش دهید تا روشهای ایمنی برق را به نحو شایسته‌ای بکار بندند.

اگر حادثه و یا طوفان موجب افتادن رشته‌های سیم برق شد، از آنها فاصله گرفته و مراتب را حتما به اداره برق محل سکونتتان اطلاع دهید. موقع کاشتن درختها ، فاصله آنها را با خطوط انتقال برق یا همان سیمها در نظر داشته باشید. از کاشتن درختانی که ممکن است پس از رد و بزرگ شدن با خطوط انتقال برق و یا سیمها برخورد کند اجتناب کنید. خطوط و سیمهایی که از زیر زمین عبور داده می‌شوند نیز خطرناکند. همیشه نقشه عبور این گونه سیمها را در اختیار داشته باشید و قبل از هر گونه حفاری ، این موضوع را در نظر بگیرید. زمانی که در آب هستید و یا در سطح مرطوبی قرار دارید و یا حتی دستانتان خیس است از وسایل برقی استفاده نکنید. هر وسیله برقی خانگی را که به هر دلیل دارای نقص فنی است و یا دارای شوک الکتریکی ضعیفی است، تعمیر و یا عوض کنید. علاوه بر این تمام وسایل برقی را بر اساس دستورالعمل ارائه شده در برگه راهنما مورد استفاده قرار دهید.

مباحث مرتبط با عنوان

• انرژی
• انرژی برق
• خطرات برق گرفتگی
• دستگاه سشوار
• دستگاه مایکروویو
• صرفه جویی در مصرف انرژی
• لوازم خانگی
• ماشین لباسشویی