مقدار خوابی که افراد نیاز دارند کاملا متفاوت است. برخی از افراد کم خواب چون تصور میکنند به خواب بیشتری نیازمندند به دنبال دارو میروند هر چند که آنان با همان مقدار خواب معمولی هم احساس راحتی میکنند باید به چنین افرادی اطمینان داد که هر مقدار خواب که به نظر کافی برسد واقعا کافی است. |
دارو درمانی
جای تردید نیست که رایجترین روش دارویی برای مبارزه با بی خوابی استفاده از
داروهای خواب آور است. اما بی خوابی مرضی نیست که بتوان آن را توسط دارو آنگونه که
انسولین ،
دیابت را درمان میکند، درمان کرد. چون بی خوابی یک علامت است. اگر بی خوابی به علت درد یا ناراحتی باشد مرض عامل بی خوابی را درمان کرد. اگر بی خوابی نسبت به مشکلات شخصی و
اختلالات روان شناختی ثانوی باشد باید با این مشکلات بطور مستقیم برخورد کرد.
در بیماران تحت درمان با داروهای خواب آور تحمل دارویی ایجاد میشود که اگر دارو قطع شود به برگشت علایم مبتلا خواهد شد. یعنی دارو کارایی خویش را از دست میدهد و در نتیجه آنان از پزشک خود درخواست داروی بیشتری میکنند. اگر بیمار تصمیم بگیرد بدون دارویی که بدان عادت کرده است و یا حتی با میزان کمتری از داروی شبانه خوب به خواب رود احتمالا دچار اثرات ترک دارو یعنی
آشفتگی شدید در خواب میشود. ممکن است بیمار به این نتیجه برسد که وضع بی خوابی وی بدتر شده است و برای راحتی به داروی بیشتری روی آورد.
روان درمانی
آرامیدگی
برای مبارزه با بی خوابی اخیرا از روشهای روان شناختی استفاده میشود. برخی از این روشها مستقیما تنش را کاهش میدهند. مثل تمرینهای مربوط به شل کردن ماهیچهها.
مبارزه با ترسهای اغراق آمیز
خواب مخصوصا پس از تلاش بدنی به ما نیرو میدهد. ولی ما اغلب مساله ناشی از کمبود خواب را خیلی بزرگتر جلوه میدهیم. در اینصورت میتوانیم باورهای جانشینی را جایگزین باورهای اغراق آمیز منفی کنیم.
چند باور اغراق آمیز
- اگر نخوابم فردا احساس خستگی خواهم کرد.
- اگر زیاد نخوابم از نظر سلامتی آسیب خواهم دید.
- اگر زود نخوابم تا صبح بیدار خواهم ماند.
- اگر خوب نخوابم بعید است که خوب امتحان بدهم.
باورهای جانشین
- عیب ندارد اگر خسته شدم فردا شب زودتر میخوابم.
- الزاما اینطور نیست، برخی اشخاص حتی با دو سه ساعت خواب نیز سلامتی کامل دارند.
- هیچ ایرادی ندارد اگر خوابم نبرد بلند میشوم به کارهایم میرسم و مطمئن هستم که فردا صبح سر ساعت نیز بیدار میشوم.
- ممکن است اما مثل این است که من زیادی میترسم نتیجه امتحان نباید به چند ساعت خواب وابسته باشد.
اجتناب از نشخوار فکری در رختخواب
وقتی به رختخواب میروید به مسائل فردا فکر نکنید. وقتی به منظور خواب به رختخواب میروید، میتوانید روز بعد را در چند دقیقه برنامه ریزی کنید اما به دنبال آن بتوانید خود را به دراز کشیدن و خیالبافی کردن اختصاص دهید. اگر مساله مهمی به ذهنتان رسید آن را روی تکه کاغذی که دم دست دارید یادداشت کنید تا فراموش نشود. با این همه اگر فکر خیال همچنان سماجت کرد از رختخواب بیرون بیاید و به کارهای دیگر بپردازید. کاری کنید که رختخواب محل استراحت و خواب باشد نه دفتر کار. رختخواب به هر صورتی که باشد مخزن افکار نیست.
داشتن نظم
دیر بیدار شدن میتواند شما را از پیش برای بی خوابی آماده کند. اگر به کمک زنگ ساعت بیدار میشوید آن را روی ساعت معینی میزان کنید صرف نظر از این که چند ساعت خوابیدهاید سر ساعت بلند شوید. وقتی بیدار شدن خود را ثابت نگه میدارید خود به خود ساعت خوابیدن هم ثابت میشود و در نتیجه خواب و بیداری نظم میگیرد.
استفاده از خیال پردازی
به نظر
سینگر خیال پردازیها یا
رویاهای زمان بیداری پدیدهای است که بطور طبیعی پیش از خواب اتفاق میافتد. شما میتوانید به هنگام ساعت خواب به خیال پردازیها اجازه دهید که بطور آزادانه پیش بیایند تا خود از خیالبافیها برای خوابیدن استفاده کنید. مثلا مجسم کنید که در کنار دریا هستید روی ماسهها دراز کشیدهاید هوا آفتابی است و موجها ماسهها را به ساحل میآورند یا در یک
چمنزار خوش آب و هوا دراز کشیدهاید. شما میتوانید در ذهن خود به مسافرتهای دور و دراز بروید و جزئیات آنها را نقاشی کنید. این نوع مسافرت به شما اجازه میدهد که در صفهای اتوبوس و فروشگاهها منتظر نباشید و در نتیجه در وقت و هزینه صرفه جویی کنید.
مباحث مرتبط با عنوان