خود اجتماعی (Social self)
نگرش کلی
شخص چگونه به تصوری از خود دست مییابد؟ او مفهوم خود را طی فراگرد تدریجی و پیچیده که سراسر زندگی ادامه مییابد، به دست میآورد. این مفهوم تصوری است که شخص فقط با یاری دیگران حاصل میکند. حتی وقوف به اینکه کسی چاق است یا لاغر ، بلند است یا کوتاه ، ناشی از یک داوری مقایسهای است و وابسته به اینکه انسان فرصت یابد خود را با دیگران مقایسه کند و به خود از دیدگاه دیگران بنگرد.
تعریف خودآینهای (Glass Self – Looking): تصویر بازتاب شده خود که حاصل واکنشهای دیگران در برابر رفتار فرد است.
سیرتحولی رشد
چارلزهارتون کولی (Charles Horton Cooley) ، جامعه شناس آمریکایی ، نظریهای ارائه کرده است که به خود آینه سان معروف شده است. منظور از آینه که فرد خود را در آن میبیند، جامعه است که میتوانیم در آن واکنشهای دیگران را در برابر اعمال و رفتاری که انجام میدهیم ملاحظه کنیم. کولی معتقد است که رشد خود اجتماعی از همان ابتدای زندگی آغاز میشود. تصویر خود در نزد کودک ، از خود خانواده سرچشمه میگیرد و در طول زندگی ، ضمن تماس با همبازیها و گروه همسالان رشد میکند.
کولی (1922) درفراگرد آگاهی به خود ، سه عامل یا سه مرحله را موثر دانسته است:
- تصورشخص از جلوه ای که او نزد دیگران دارد.
- تصورشخص از قضاوتی که دیگران درباره جلوه او می کنند.
- عاطفه خصوصی خوش یا ناخوش (مثلا ، نخوت یا حقارت) نسبت به آن جلوه.
تفاوت دیگر میان طرز کار آینه در اوان کودکی و در سالهای بزرگسالی
این است که
کودک ممکن است عمیقا تحت تاثیر واکنش هر فردی که با او تماس نزدیک دارد، قرار میگیرد. در حالی که فرد بالع ، در ارزیابی اهمیت واکنشی که از افراد مختلف میبیند، بسیار دقیق است. کودک استعداد نقاشی خود را برمبنای اظهار نظر والدین داوری میکند. ولی یک فرد بالغ ، به احتمال زیاد توجه خاصی به اظهار نظر افراد خبره و متخصص دارد و واکنشهای افراد عادی را نادیده میگیرد.
اهداف اجتماعی شدن
- شخص باید مهارتهای ضروری را که برای زندگی در جامعه ضروری است فرابگیرد
- شخص باید بتواند به صورت موثری با دیگران ارتباط برقرار کند و توانایی خواندن ، نوشتن و سخن گفتن پیداکند.
- فرد باید بتواند نیازهای بدنی خود ، همچون قضای حاجت را به شیوههای قابل قبول جامعه فراگیرد.
- فرد باید ارزشها و اعتقادات اساسی جامعه خود را در ذهن خود متمرکز کند.
پویایی خود
تصویر فرد از خود ، سهم مهمی ، در مشخص ساحتن چگونگی نقشی که او کم و بیش باید ایفا کند دارد. اعتماد به نفس فرد در انجام هر کار ، اثر فراوانی بر انجام موفقیت آمیز آن عمل میگذارد و به آن وابسته است. عدم اعتماد ، از سوی دیگر ، غالبا به شکست یا ناکامی میانجامد. به عنوان مثال چنانچه نوجوانی در مدرسه بخواهد تحصیلات خود را با موفقیت به پایان رساند، باید نخست معلمین و والدینش در او
اعتماد به نفس ایجاد کنند. در صورتی که دانش آموز تکالیف خود را با اعتماد به نفس کمی انجام دهد، شانس موفقیت او در تحصیلات به صورت چشمگیری تنزل خواهدکرد.
مباحث مرتبط با عنوان
