خبیب بن عدی، از
قبیله اوس و یکی از صحابه بزرگ رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بود. برخی از تاریخ نگاران، خبیب را در زمره شرکت کنندگان در
جنگ بدر دانستهاند، ولی برخی درباره حضور وی در جنگ بدر ابراز تردید کرده اند اما همه متفقاند که او در سال سوم هجری به همراه رسول خدا در
جنگ احد شرکت نمود.
خبیب انصاری در سال سوم هجرت به همراه گروهی از یاران پیامبر به عنوان مبلغ اسلام و علم قرآن راهی سرزمین قبایل
عضل و
قاره شد. هنگامی که به
رجیع رسیدند، جمعی از جنگجویان عضل و قاره به تحریک بنی لحیان به آنان هجوم آوردند و چهار تن از سپاه تبلیغی اسلام را به قتل رساندند و سه تن دیگر به نام های خبیب بن عدی،
عبدالله بن طارق و زید بن دثنه را اسیر نمودند.
مشرکان پیمانشکن برای فروختن اسیران به قریش راهی مکه شدند. در میان راه عبدالله بن طارق گریخت و با آنان مبارزه کرد تا کشته شد و خبیب و
زید بن دثنه انصاری در مکه به فروش رسیدند.
خبیب مدت سه ماه در مکه زندانی بود. او در مدت اسارت با قرآن دمساز بود، شب ها را به عبادت به سر می برد و از خوردن غذاهای گوشت دار مشرکین خودداری می نمود. زنان قریش از شنیدن صدای قرآن او گریه می کردند.
سرانجام خبیب در
ماه صفر سال چهارم هجری در
تنعیم به دار آویخته شد.
میگویند پیش از اعدام، دو رکعت نماز گزارد و برای این که مبادا بگویند از مرگ میترسد، نماز خود را کوتاه و سریع به پایان رسانید.
منابع:
اسد الغابه، ج 2، ص120؛ سفینه البحار، ج 2، ص 543؛ الاصابه، ج 1، ص 418؛ الاستیعاب، ج 1، ص 429؛ المغازی، ج 1، ص 354؛ قاموس الرجال، ج 4، ص 159