خالد بن ولید از طایفه بنی مخروم از قبیله قریش بود. پدرش، ولید بن مغیره، از سرسخت‌ترین دشمنان اسلام و از نخستین کسانی بود که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را مسخره کرد، و مادرش، لبابه صغری، دختر حارث بن حزن هلالی، خواهر
میمونه و ((ام فضل (لبابه)|لبابه کبری)) ،همسر عباس بن عبدالمطلب، بود.
خالد بن ولید یکی از اشراف
قریش در جاهلیت بود که «منصب القبه» یعنی مسئولیت اسلحه‌خانه و مهمات جنگی، و نیز منصب طلیعه‌داری سپاه قریش را بر عهده داشت. وی یکی از فرماندهان مشرکان در
جنگ احد و از عوامل شکست سپاه اسلام در آن جنگ بود.
او که در تمامی جنگ های مشرکان علیه پیامبر اسلام شرکت داشت، پس از
صلح حدیبیه به جمع مسلمانان پیوست و در غزوه
فتح مکه و
حنین شرکت کرد. خالد در
جنگ موته حضور داشت و پس از به شهادت‌رساندن سه فرمانده آن نبرد،
جعفر بن ابیطالب و
زید بن حارثه و
عبدالله بن رواحه، از سوی سپاهیان و جنگجویان
موته به فرماندهی برگزیده شد و با عقب نشینی، سپاهیان مسلمان را به مدینه بازگرداند .
خالد در مدینه با واکنش های منفی مسلمانان مواجه شد. مردم مدینه از وی به عنوان فراری از جهاد یاد کردند و خاک بر سر و روی وی پاشیدند. ولی قلم‌پردازان
اهل سنت از خالد بن ولید در این صحنه بسیار تجلیل نموده و از وی به عنوان «سیف اسلام» یاد کرده‌اند.
خالد بن ولید در زمان پیامبر نزد قبیله جذیمه رفت تا آنان را به اسلام دعوت کند، ولی از آنجایی که بین قبیله جذیمه و قبیله خالد بن ولید (بنی مخزوم) دشمنی بود، کینه دیرینه قبیلگی، خالد را بر آن داشت که علی رغم مسلمان‌شدن جذیمیان، نسبت به آنان بدبین باشد و به آنها حمله کند. وی عده ای از مردم مسلمان جذیمه را کشت و اموالشان را به غارت برد.
رسول خدا از رفتار خالد ابراز انزجار نمود و فرمود:«خداوندا من از رفتار خالد بیزارم.»
آنگاه علی بن ابی طالب را جهت دلجویی و پرداخت دیه به کشتگان آن حادثه به میان قبیله جذیمه اعزام نمود.
پس از رحلت رسول خدا، خالد بن ولید به حمایت از گردانندگان
سقیفه بنی ساعده برخاست و برای اقتدار حکومت
ابوبکر تلاش فراوان کرد. وی در جنگ با مرتدین و در جنگ‌های مسلمانان بر ضد رومیان و ایرانیان از فرماندهان اصلی جنگ بود.
علامه شوشتری می گوید:«او سیف خلفا بود نه سیف الله.»
از جمله مهمترین جنایات فجیع خالد بن ولید در عصر حکومت
ابوبکر، قتل
مالک بن نویره به اتهام شرک و همبستر شدن با همسر او است.
سرانجام، خالد بن ولید در سال 21 قمری در شهر
حمص شام در عصر خلافت
عمر در گذشت و عمر را وصی خود قرار داد.
یکی از پسران وی به نام مهاجر بن خالد بن ولید در
جنگ صفین در سپاه امام علی علیه السلام بود و در همان جنگ به شهادت رسید.
منابع :
اسدالغابه، ج 2، ص 109؛ قاموس الرجال، ج 4، ص 143؛ فروغ ابدیت، ج 3، ص 347 - 349؛ الطبقات، ج 4، ص 253، الاستیعاب، ج 3، ص 437؛ بحارالانوار، ج 21، ص 142
