حضرت صالح علیه السلام از پیامبران بزرگ الهی بود که برای هدایت
قوم ثمود مبعوث شد. او از نوادگان
حضرت نوح علیه السلام بود که مورخین، بعثتش را بعد از
حضرت آدم و قبل از
حضرت ابراهیم علیه السلام دانسته اند.
قوم ثمود از تیره
عمالقه یا از بقایای
قوم عاد بودند که در
سرزمین حِجر میان
حجاز و
شام میزیستند. گویند آنان مردمانی متمدن بودند که برای سکونت خود قصرها بنا کرده بودند و داخل کوه ها را با مهارت خاصی تراشیده بودند و در فصل سرما در داخل آنها میزیستند. آنان که دارای عمر طولانی، باغهای سرسبز، چشمهسارها، زمینهای حاصلخیز و گلههای فراوان بودند، با گذشت زمان به بتپرستی روی آوردند. خداوند برای هدایت آنان، حضرت صالح را که از خانواده اصیل و محترم قوم ثمود و به علم و عقل معروف بود، به پیامبری برانگیخت. او مردم را به توحید و مبارزه با فساد و فسادگران و تقوای الهی دعوت کرد، ولی قومش وی را به جادوگری و بیخردی متهم ساختند.
حضرت صالح علیه السلام که در شانزده سالگی به پیامبری مبعوث شده بود، تا صد و بیست سالگی، مردم را به خداشناسی دعوت کرد اما تنها 120 یا به روایتی چهارهزار نفر به وی ایمان آوردند و باقی مردم همچنان بر گمراهی خود پا فشردند. حضرت صالح علیه السلام پس از یک قرن دعوت، به درخواست مردم لجوج قوم ثمود، معجزه ای از سوی خداوند آورد: از درون کوه ناقه (ماده شتر) ای قرمز رنگ و پر کرک به همراه کرّه اش ظاهر شدند.
ولی این بار نیز ثمودیان ایمان نیاوردند و با قساوت قلب
ناقه صالح و کرّه اش را به قتل رساندند.
پس از قتل ناقه و کرهاش، خداوند به حضرت صالح علیه السلام
وحی کرد که تا سه روز دیگر قوم ثمود دچار عذاب خواهند شد و اگر در این سه روز باز گردند و
توبه نمایند، عذاب را از آنان بر میدارم. حضرت صالح علیه السلام به قومش خبر داد ولی در دل آنان اثری نگذاشت و آنان سرانجام دچار عذاب و صیحه آسمانی شدند و هلاک گشتند.
حضرت صالح علیه السلام با مؤمنان قوم خویش به
رمله فلسطین هجرت کرد و در صد و بیست سالگی در همان جا درگذشت.
نام مبارک حضرت صالح 9 بار در قرآن آمده است و بخش هایی از زندگی او بیان شده است.
منابع :
قصص الانبیاء؛ رسولی محلاتی، ج 1، ص 83؛ حیوه القلوب، مجلسی، ص 108؛ اعلام القرآن، طبری؛ قصص القرآن، جزایری