در قرن 19م دولتهای انگلیس و روسیه از روشهای مختلفی مانند نفوذ در شخص شاه و صدر اعظم‌های وی، بازرگانی، گرفتن امتیازات، اعطای وام‌ها و تهدید برای اعمال نفوذ و گسترش سلطه خود در ایران بهره می‌بردند. در این عرصه، در عصر ناصرالدین شاه امتیازات عمده‌ترین نقش را بر عهده داشت.
طبق این امتیازات افراد و دولتهای بیگانه در ازای مبلغ ناچیزی حق امتیاز و با پرداخت رشوه به چند دولتمرد بخشی از منابع ملی ایران را برای سالهای متمادی در اختیار می‌گرفتند امتیاز رویتر از بزرگترین آنها بود که تقریباً تمام منابع مهم ایران را به شخصی به نام رویتر واگذار می‌کرد. لرد کرزون این قرارداد را تسلیم کامل همه منابع یک دولت به خارجیها می‌داند که مانند آن هرگز به گمان احدی نیامده است.




این قرارداد با مخالفت گسترده علما به خصوص ملاعلی کنی که آن را مقدمه‌ای برای تسلط بیگانه و مستعمره شدن ایران می‌دانستند لغو گردید. اما امتیاز دیگر انگلیسیها، بانک شاهنشاهی، سالها به استثمار ایرانیان پرداخت. انگلیسیها از طریق این بانک با انتشار اسکناس و دادن مساعده به دولت، وزیران و افراد خصوصی، در آنان نفوذ می‌کردند و از منافع سیاسی و اقتصادی برخوردار می‌شدند. روسها نیز در رقابت با انگلیسها امتیازاتی به دست آوردند که یکی از مهمترین آنها بانک استقراضی بود که به دلیل اهمیت آن، وزیر خارجه روسیه پادرمیانی کرد و آن را به دولت روسیه انتقال داد امتیاز مهم دیگری که به انگلیسیها داده شد و به حرکت انقلابی مردم ایران انجامید امتیاز انحصار توتون و تنباکو بود.

همچنین ببینید:

چگونگی اعطای امتیاز توتون و تنباکو
-دلیل آغاز جنبش تنباکو
-اهمیت نتایج و تأثیرات جنبش تنباکو

- اسناد مربوط به جنبش تنباکو