مقدمه
انسان حتی پیش از اینکه خود
شیشه بسازد، شیشههای طبیعی نظیر
فولگوریت و
کوارتز را کشف نموده و از آنها در موارد گوناگون استفاده کرده است. کسی از نخستین شیشهگر چیزی نمیداند. تاریخ ساختن نخستین شیشه نیز معلوم نیست.
فینیقیهای شیشهگر
بنابر یک داستان قدیمی ،
فینیقیها برحسب تصادف ، نخستین شیشه را ساختهاند. داستان ، روایت بر مسافران یک کشتی دارد که در
سوریه لنگر انداخته بودند. آنها برای درست کردن اجاق ، چون سنگی نیافته بودند، از قطعههایی از بار کشتی که پودر رختشویی بود، استفاده کرده بودند. هنگام پختن غذا ناگهان مشاهده کردهاند که در اثر حرارت اجاق ، قطعههای
سود با شنهای دور خود ترکیب شده و به شیشه تبدیل شدهاند. البته ما دلیلی بر درستی یا نادرستی این داستان نداریم.
سیر تحولی و رشد
در تاریخ میخوانیم که به احتمال ، دههزار سال پیش از میلاد مسیح در کشور
مصر یا
سوریه ، یک نوع شیشه ابتدایی ساخته شده است. ولی مدارکی دال بر صحت این موضوع در دست نیست، ولی یقین داریم که در 300 سال پیش از میلاد ، در
مصر کارگاههای کوچک شیشهگری وجود داشته است و شیشه را از ماسه و سود میساختند. میتوان گفت در آن تاریخ ، وسایل شیشهای جزو اشیاء تجملی مورد استفاده درباریان و توانگران قرار گرفته است.
اکنون در موزه بریتانیا ، قدیمیترین ظرف شیشهای را میتوان دید که 70 سال پیش از میلاد در رم ساخته و پرداخته شده است. بعدها در سدههای 11 و 12 میلادی ، مسلمانان در تکمیل هنر شیشهگری کوشیدهاند.
در سده سیزدهم میلادی ، اروپائیان ، شیشه رنگی را ساختند و از آن ، جهت تزئین کلیساها استفاده کردند. اما در آن زمان ، یک وسیله شیشهای ، حاصل مدتها تلاش و کوشش یک هنرمند بود و این کار دستی قیمت سرسامآوری داشت. تنها از اوایل سده نوزدهم است که ماشین شیشهسازی به روش فشردن ماده مذاب آن اختراع شد و وسایل گوناگون و ارزانقیمت شیشهای متداول گردید.
کاربردهای امروزی شیشه
امروزه ، شیشه همه جا در خدمت انسان است. این
ماده ، نهتنها ظرفهای خوراکی ما را تشکیل میدهند، بلکه از اتومبیل و هواپیما گرفته تا سفینههایی که راه کرههای دیگر را در پیش میگیرند، بطور قطع شیشه دارند. بویژه این که همین شیشه بود که به صورت
عدسی در آمد و چشم انسان کنجکاو را به سوی آسمانها باز کرد و به صورت وسیلهای برای دیدن نادیدنیها در آمد. امروزه نیز در آزمایشهای علمی بیشمار ، وسایل شیشهای ، مورد نیاز پژوهشگران جهان است.
مباحث مرتبط با عنوان