مقدمه
از روزگار کهن ،
بیماری دهان مشکل انسانها بوده است. جمجمه افراد Cro-Magnon که 25000 سال پیش در زمین ساکن بودند، شواهدی از
پوسیدگی دندان را نشان می‌دهد. قدیمیترین منبع ثبت شده بیماری دهان از یک متن سومری است. (Circa 5000 سال قبل از میلاد) که کرمهای دندان را بعنوان دلیل پوسیدگی دندان شرح می‌دهد. هیچ کس نمی‌تواند انکار کند که در طی سالها
دندانپزشکی گامهای عظیمی برداشته و گذشته ، حال و آینده دندانپزشکی یکی از عنوانهای مورد بحث پیشکسوتان دندانپزشکی در چهل و هفتمین گردهمایی سالیانه آکادمی دندانپزشکان عمومی می‌باشد.
Eric Curtis دندانپزشک، مورخ نامدار دندانپزشکی و سخنگوی آکادمی دندانپزشکان عمومی می‌گوید: مطمئناً چیزهای زیادی از قرون وسطی تا ابتدای سالهای 1700 ، زمانی که اغلب درمانهای دندانپزشکی توسط افرادی بنام جراحان آرایشگر انجام می‌شد، تغییر کرده است. این افراد همه کاره، دندانها را می‌کشیدند و جراحیهای کوچک را انجام می‌دادند، بعلاوه مو کوتاه می‌کردند، زالو می‌انداختند و
مومیایی می‌کردند.
دندانپزشکی باستانی
در زمان باستان، مایاها مردمانی با فرهنگ سطح بالا بودند که در گواتمالا و هندوراس فعلی می زیستند. آنها که از مردم بابل باستانی نیز قدیمی تر بودند، به دلایل مذهبی اقدام به قرار دادن اینله روی دندانها و یا سوراخ کردن صورت و
گوش می‌نمودند. آنها در قرار دادن اینله‌های سنگی زیبا روی حفرات تراش داده شده دندانهای قدامی بالا و پایین و گاهی دندانهای پرمولر، مهارت داشتند. بدون شک، این اینله‌ها روی دندانهای زنده قرار داده می‌شد و آنچنان دقیق این کار انجام می‌گرفت که حتی تا هزار سال بعد این اینله‌ها، در جای خود باقی می‌ماندند. اینله‌ها با سمان‌های خاص به حفره چسبانده می‌شد که جنس عمده آنها با
اسپکتروگرافی،
کلسیم،
فسفات تشخیص داده شده است.
دندانپزشکی در گذر زمان
- در اوان کودکی، دختران فرقه Vanomami در ونزوئلا ، باریکه‌های تیز شده از چوب سخت و بامبو را به لبها و گونه‌هایشان فرو می‌نمودند که جنبه زیبایی داشته است.
- پونتیک یا دندان مصنوعی در این دنچر پارسیل ثابت، جایگزین ثنایای میانی سمت راست بالا که از دست رفته، شده است. احتمالاً دندانی از یک گاو نر است که به نواری از طلا پرچ شده است (متعلق به سرزمین Etruria Musee de l Ecole Dentaire de paris)
- مسواک اولیه، مسواک خاورمیانه به نام Siwak و Misswak یک شاخه کوچک از درخت سالوادورا پرسیکا به نظر نیم اینچ است که آن را برای یک روز در آب غوطه‌ور می‌سازند تا الیاف آن از هم جدا شود. چوب این درخت حاوی بی‌کربنات سدیم و اسید تانیک و سایر موادی است که تأثیر مثبتی روی لثه‌ها دارد.
- دندانپزشکان در سالهای 1700 به جوامع آمریکایی مهاجرت کردند و خود را ابتدا وقف حذف دندانهای بیمار و قرار دادن دنچرهای مصنوعی نمودند. مواد ترمیمی استفاده شده قلع، ورق طلا، سرب و نقره بود. دنچرها از عاج تراشیده می‌شد و یا از دندانهای گاو نر فرم داده می‌شد.
- در سالهای 1800 حرفه دندانپزشکی شامل کارهایی نظیر کشیدن دندانها با Turnkay (یک وسیله ابتدایی شبیه به آچار چرخ ضامن‌دار که برای کشیدن دندانها استفاده می‌شد)، تمیز کردن دندانها با کاغذ تراش (Seraper) و برداشت پوسیدگیها با وسایل دستی بود.
- Watter Hermann Ryff رساله جراحی بزرگ Gross chirurgey را در سال 1545منتشر ساخت و بنظر می‌رسد چندین بار آن را تجدید (Great Surgery) چاپ نمود، از جمله یکی در سال 1559 که در آن تصاویری از قلمهای جرم گیری Scaler دیده می شود. تصاویر Ryff دقیق و درست بود. متأسفانه عمر او کفاف نداد و کتاب دندانپزشکی که او تصمیم داشت بنویسد، هرگز چاپ نشد.
- صندلی دندانپزشکی James Beall Morrison در سال 1868 یک مکانیسم منحصر به فرد داشت که به دندانپزشک اجازه می‌داد آن را در هر جهتی کج نماید. با وجود مزایای واضح آن، فقط چهار نمونه از این صندلی ساخته شد (موزه دانشکده کپنهاک) صندلی دندانپزشکی توسط کمپانی سازنده وسایل دندانپزشکی در 1875 معرفی گردید که بر اساس بروشور تبلیغاتی آن می‌توانست به اندازه کافی به عقب خم شود تا به دندانپزشک اجازه دهد، نشسته کارکند، ولی اغلب دندانپزشکان تا حدود سال 1950 ترجیح می‌دادند که حین کار ایستاده باشند.
- در 6 مارس 1840 اولین کالج دندانپزشکی دنیا در ایالت مریلند به نام کالج بالتیمور، در نتیجه تلاشهای Hayden,Harris تأسیس گردید.
- کشف مهم بی‌حس کننده در علم پزشکی توسط یک دندانپزشک آمریکایی به نام Hartford در سال 1844 انجام شد و آن گاز خنده آور نیتروزاکساید بود. وی پس از انجام بی‌حسی (بیهوشی)، دندان فردی را بدون احساس درد، کشید. در پایان دهه اول قرن بیستم، بی‌حسی موضعی جایگزین بیهوشی عمومی در مطب دندانپزشکی گردید. معرفی توسط شیمیدان آلمانی Alfred Einharn در 1904 ، دندانپزشکی را با حذف درد از اعمال دندانپزشکی متحول ساخت. در اوایل دهه 1920 اغلب دندانپزشکان، دستگاه اشعه ایکس و استریلیزاتور داشتند.
- جامعه پرستاران دندانپزشکی (دستیاران دندانپزشکی) در اوایل سال 1923 تشکیل گردید و دندانپزشکی چهار دستی به تدریج فراگیر شد. دکتر آلفرد فونس Bridgeport در ایالت آمریکا، اولین فردی بود که به نقش مهم بهداشت دهان و دندان در حرفه دندانپزشکی یقین پیدا کرده و تربیت بهداشتکار دهان و دندان را پایه گذاری نمود. او در نوامبر 1913 اولین کلینیک بهداشتکاران دهان و دندان را به نام کلینیک در گاراژ خانه خود افتتاح نمود.
- دندانپزشکان در سال 1847 به نقش پیشگیری کننده فلوراید در پیشرفت پوسیدگیهای دندانی پی بردند. در سال 1908 دکتر Mckay که در چشمه‌های کلرادو زندگی می‌کرد، متوجه ایجاد لکه‌های قهوه‌ای رنگی در روی دندان کودکان شهرش شد که امروزه می‌دانیم در اثر مصرف بیش از حد فلوراید می‌باشد. او فهمید که ماده‌ای در منبع آب شهر عامل بروز آن است و اینکه این کودکان پوسیدگی بسیار پایینی دارند. ولی آن عامل را شناسایی نکرد.
- اولین کلینیک دندانپزشکی رایگان در دنیا در سال 1902 توسط Jessen از استراسبورگ آلمان افتتاح گردید و اولین ژورنال تخصصی، ژورنال پریودنتولوژی بود که در سال 1930 چاپ شد.
- در طی قرن بیستم، هشت تخصص در دندانپزشکی تکامل یافت که امروزه هریک ژورنالهای اختصاصی خود را داراست. انجام امتحانات بورد در هر رشته به ترتیب زیر انجام شد:
چشم انداز
در قرن گذشته، امید به زندگی افراد تقریباً دو برابر شده است و تغییرات بسیار زیادی در کیفیت زندگی رخ داده است. بعضی از این تغییرات که تأثیر مثبتی بر دندانپزشکی داشته‌اند شامل موارد زیر می‌باشند: تأکید بیشتر بر بهداشت فردی ، دسترس بودن
آنتی‌بیوتیکها،
واکسنها،
فلوریداسیون، رژیم های غذایی بهبود یافته،
الکتریسیته و
گرما،
اشعه ایکس،
تلفن، رایانه‌ها و
اینترنت. دانش دندانپزشکی امروزی شامل استفاده از ترمیم‌های نقره و سفید، فلوریداسیون، روشهای air abrasion برای ترمیم حفرات و غیره می‌باشد.
افزایش تعداد افراد بالای 65 سال که دندانهایشان را حفظ کرده‌اند نیز دندانپزشکی را تحت تأثیر قرار داده است و توجه بیشتری به نیازهای پیچیده افراد مسن تر معطوف گشته است. افزایش جمعیت آگاهتر و فرهیخته تر در آمریکا بطور نسبی، تعداد ملاقاتهای دندانپزشکی برای داشتن لبخندی زیبا را افزایش داده است که کاملاً در تضاد با دلایل ویزیتهای دندانپزشکی در صد سال گذشته است: تسکین درد و بازیابی عملکرد در قرن آینده، با افزایش تعداد افرادی که دندانهایشان را در طول زندگی سالم نگهداشته‌اند، این تمایل در مشتریان افزایش خواهد یافت.
دکتر Curtis می‌گوید: بطور حتم هیچ کس نمی‌داند که آینده دندانپزشکی چه چیزی را در خود خواهد داشت. من تصور می‌کنم با ورود به قرن بیست و یکم ما شاهد ترکیبی از دندانپزشکی با مراقبتهای جامع سلامتی باشیم و تمرکز بیشتری بر ارتباط بین سلامت دهان و سلامت عمومی خواهد بود. تکنولوژی همراه با رایانه برای تشخیص و درمان و درمانهای با واسطه ژن که ساختار ژنی دندانها را به منظور مقاوم ساختن آنها به پوسیدگی تغییر می‌دهد نیز بنا به اظهارات دکتر Cutis در آینده مهم خواهدبود.
مباحث مرتبط با عنوان
