| بیماری التهابی روده اصطلاحی است کلی که برای اطلاق به گروهی از اختلالات مزمن التهابی روده با علت نامعلوم که دستگاه گوارشی را مبتلا می‌سازد بکار می‌رود. |
اسهال یا التهاب حاد روده
اسهال یا التهاب حاد روده یک بیماری عادی است. التهاب روده کوچک را
آنتریت و التهاب روده بزرگ را
کلیت گویند. در التهاب حاد روده ، مخاط روده متورم ، آبکی و دفعات اجابت مزاج زیاد می‌شود و در مدفوع آبکی ممکن است بلغم و خون نیز دیده شود. علایم دیگر آن دل پیچ ، دردهای قولنجی ، نفخ ، بی‌اشتهایی و حالت تهوع است.
در التهاب روده بزرگ بیمار احساس جسم خارجی در روده مستقیم نموده و تصور می‌نماید مزاجش می‌خواهد کار کند و حال آنکه اجابتی صورت نمی‌گیرد و یا اینکه مقدار بسیار کمی بلغم خارج می‌شود. علت التهاب روده
سرماخوردگی ، عفونت میکروبی و
مسمومیت غذایی بخصوص در فصل تابستان است.
کولیت قرحه‌ای
کلیت قرحه‌ای نوعی التهاب مزمن روده بزرگ است که در مخاط متورم آن زخمهایی تولید می‌شود و مدفوع از چرک و بلغم و خون احاطه می‌شود.
کلیت غشایی
کلیت غشایی یک نوع بیماری آلرژیک است که اکثرا در زنان عصبی دیده می‌شود. در کلیت غشایی دور مدفوع را یک غشای بلغمی فرا می‌گیرد.
التهاب مزمن روده
اکثرا بعد از یک التهاب حاد روده و معالجه ناقص ، بیماری به شکل مزمن ادامه می‌یابد. گاه پس از ابتلای به
حصبه و یا
اسهال خونی ، تورم مزمن مخاط روده باقی می‌ماند. بیمار همیشه از نفخ و سنگینی شکم شکایت دارد و متناوبا به اسهال و
یبوست دچار می‌شود. این نوع عوارض ممکن است ماهها و بلکه سالها طول بکشد.
کراون
بیماری التهابی است که معمولا ضخامت کلی
دیواره روده و بویژه زیر مخاط را در بر می‌گیرد و بطور نمونه ضایعات در چندین قسمت جدا از هم در روده ایجاد می‌شود. ضایعات زخم می‌شوند و شقاقهایی ایجاد می‌شوند که می‌توانند به فیستول و آبسه منجر شوند،
دیواره روده کوچک ، محتقن و ضخیم می‌شود و قطر لوله باریک می‌گردد. در اواخر بیماری ، دیواره روده بطور دایمی فیبروزه ، ضخیم و باریک می‌شود.
علایم بالینی
شامل تب ، درد شکم ،
اسهال که غالبا فاقد
خون است، خستگی ژنوالیزه و کاهش وزن می‌باشد. در صورت گرفتار شدن کولون علامت اصلی اسهال و درد می‌باشد. در گرفتاری روده باریک (بیماری کرون روده باریک را آنتریت ژریونال گویند) علایم و نشانه‌های دیگر هم می‌تواند وجود داشته باشد. مانند کمبودهای تغذیه‌ای ، مدفوع چرب (استئاتوره) ، تهوع ،
استفراغ ، نفخ شکمی و افزایش حرکات دودی روده.
تشخیص بیماریهای التهابی روده
اغلب غیر اختصاصی هستند و نمایانگر وسعت و شدت واکنش التهابی می‌باشند. زمانی که کرون باعث گرفتاری روده شود نمای آزمایشگاهی سو ء جذب هم می‌تواند موجود باشد. آنمی به دنبال خونریزی پنهان و ناشی از سو ء جذب
ویتامین B12 دیده می‌شود. هیپوکلسیمی نشانه‌های گرفتاری پر وسعت مخاط و سو ء جذب
ویتامین D می‌باشد. به علت وجود سو جذب
آمینو اسیدها و نیز آنتروپاتی اتلاف
پروتئین ، هیپو آلبومینمی عارض می‌شود. استئاتوره با درجات متغیر در اثر اتلاف نمکهای صفراوی و آسیب مخاطی می‌تواند بوجود آید.
اختلالات جزیی در فونکسیون کبد (خصوصا افزایش آلکالین فسفات از سرم) احتمالا نشانگر بوجود آمدن کبد چرب در بیماری است . سیگموئید وسکوپی و مطالعات رادیولوژیک روده پراهمیت روش اثبات تشخیص
بیماریهای روده هستند. اقدام به تنقیه باریم توام با کنتراست هوا پس آماده کردن
کولون می‌تواند تغییرات اولیه مخاطی در جریان کولیت اولسراتیو یا کراون را نشان دهد. کولونوسکوپی در تشخیص بیماری کراون بر سیگموئید ترجیح داده می‌شود که علت آن وجود مناطق سالم و دست نخورده در حد فاصل ضایعات است.
اقدامات درمانی در بیماریهای التهابی روده
مقاصد درمانی شامل کنترل روند التهابی و جایگزینی کمبودهای تغذیه‌ای هستند، غالبا با اصلاح داخل وریدی ، اختلال آب و الکتولیت‌ها بهبود نسبی عارض می‌شود. در آنمی شدید و
خونریزی فعال ممکن است
تزریق خون مورد نیاز باشد. داروهای مصرفی برای کنترل اسهال در
فنوکسیلات و
آنتی کلینرژیکها می‌باشند.
داروهای ضد التهاب شامل سولفات سالازین ،
کورتیکواستروئیدی آدرنال یا ACTH هستند. معمولا 7 تا 10 روز بعد از این نوع درمان بهبود به صورت کاهش تب ، اسهال خونی ، اصلاح اشتهای بیمار آشکار می‌شود.
رژیم غذایی با باقی مانده کم ، پرپروتئین و پرانرژی به همراه درمان ویتامین تکمیلی و
آهن توصیه می‌شود، از غذاهایی که باعث تشدید علایم بیماری می‌شوند نظیر شیر و غذاهای سرد پرهیز نمایند.
پیشگیری
برای پیشگیری از التهاب روده باید شکم را سرما نداد و از خوردن غذاهای فاسد و مانده خودداری کرد. آب جوشیده و یا آب فاقد میکروب نوشید. سبزی خام را قبل از مصرف کاملا با آب تمیز شست و مدتی در محلول پرمنگنات قرار داد و میوه را به مدت چند ثانیه در آب جوشان فرو برد و قبل از هر غذا دستها را با آب و صابون شست.
مباحث مرتبط با عنوان
