آشنایی
بورت لوله شیشهای مدرج و طویلی است که در انتهای آن یک شیر جهت کنترل خروج محلول از آن نصب شده است. چون از بورت برای برداشتن حجمهای مختلفی از محلولهای مخصوص تیتراسیون استفاده میشود، لذا به قسمتهای کوچکی درجه بندی شده است. در
تیتراسیونهای معمولی از بورتی که دقت آن 0.1 میلی لیتر است استفاده میشود.
معمولا این بورتها گنجایش 50 تا 100 میلی لیتر را دارند.در تیتراسیونهای حساس از بورتهای 10 میلی لیتری که تا 0.01 یا 0.02 میلی لیتر مدرج استفاده شده میشود.زمانیکه نیاز به تکرار مداوم تیتراسیون باشداز بورتهای اتوماتیک استفاده میشود. در این حالت محلول در ظرف پائینی بورت اتوماتیک ریخته شده و توسط کیسه هوایی که به آن وصل شده است بورت مرتبا پر میشود.
روش استفاده از بورت
قبل از استفاده از بورت باید آن را دو یا سه مرتبه با چند میلی لیتر از محلول مورد نظر شستشو داد و هر بار باید
محلول کاملا خارج شود.بعد از شستشو به آهستگی آن را تا بالاتر از علامت صفر از محلول مورد نظر پر کرده و بعد یک بشر زیر آن قرار دهیم و شیر را باز کرده تا هوای محبوس در نوک بورت خارج شود و سطح محلول تا آنجایی که امکان دارد دقیقا در مقابل اولین درجه بورت پایین بیاید حال
ارلن مایر را که محتوی محلول مورد سنجش است زیر بورت قرار داده و واکنشگر قطره قطره از بورت به آن اضافه میشود.
نکات مهم
- در طی عمل تیتراسیون محلول تیتر کننده ، نباید به سرعت از بورت خارج شود. زیرا علاوه بر آن که امکان گذشتن از نقطه پایان وجود دارد، خطای خواندن در نقطه انتهایی هم زیاد می شود. معمولا سرعت خروج محلول از بورت نباید بیش از 10 میلی لیتر در دقیقه باشد و محلول نباید به صورت قطرات سریع خارج شود.
- در طی عمل تیتراسیون ، محلولی که از بورت به داخل ارلن مایر میریزد نباید در یک نقطه جمع شود بلکه باید در طول تیتراسیون مرتبا به هم زده شود تا قطرات کاملا در تمام نقاط آن پخش شوند. نوک بورت نباید از ارلن مایر خیلی فاصله داشته باشد تا قطرهها به اطراف پخش نشود.
- بعد از هر تیتراسیون محلول باقیمانده در بورت ابتدا با آب و سپس آب مقطر شسته شود و شیر آن در حالت باز کرده و به طور وارونه به گیره وصل شود.
- محلول نباید به طور طولانی در بورت بماند، مخصوصا اگر محلول قلیایی باشد. زیرا در این صورت شیر بورت بسته شده و باز کردن آن مشکل است.
- شیر بورت باید با مقدار کمی گریس چرب شود تا براحتی بچرخد، زیاد بودن گریس باعث مسدود شدن شیر بورت میشود.
- هنگام خواندن درجه بورت زمانی که محلولهای شفاف درون آن ریخته شده است باید دقت شود که سطح محدب مایع با خط درجه مورد نظر مماس باشد ولی در محلولهای رنگی مثل پرمنگنات پتاسیم باید سطح بالایی مایع با خط درجه مورد نظر مماس باشد.
همچنین ببینید
