بغداد

بغداد شهری است که منصور دوانیقی در سال 141 هجری قمری (762 – 766 میلادی)، در کنار رود دجله، بنا نهاد و نامش را "مدینه السلام " گذاشت و پایتخت حکومتی خویش را به آنجا منتقل کرد.
او از نظر شهرسازی دست به آزمایش جالبی زد و شهر را به شکل یک دایره کامل که به وسیله یک دیوار اصلی با برج های مدور و یک خندق احاطه شده بود بنیان نهاد.
این شهر تا سال 262 هجری رونق داشت و پایتخت چندین خلیفه‌ی عباسی ( منصور، مهدی، هادی، هارون، امین و مأمون ) بود، اما از زمانی که معتصم پایتخت خود را به سامرا منتقل کرد، رو به ویرانی نهاد و مجدداً در سال 271 هجری پایتخت شد.
بغداد بعدها در سال 637 هجری به دست هلاکو خان و سپس در سال 979 هجری به‌دست تیمور لنگ و در سال 1017 به دست ترک‌ها تخریب شد و از آن پس میان ایرانیان و ترکان عثمانی دست به دست می گشت. در سال 1917 انگلیسی‌ها بر این شهر دست یافتند، در 1921 پایتخت کشور عراق شد و از آن روز تاکنون نیز همچنان پایتخت عراق است.
شهر بغداد بزرگترین شهر این کشور است و بر کرانه‌های رودخانه دجله و 40 کیلومتری فرات قرار دارد. از روزگار سومریان، بغداد نقطه مهمی برای ارتباطات تجاری و سفرهای کاروان‌های بازرگانی بوده است.
اوج رواج و ترقی بغداد در زمان هارون خلیفه بود و به دلیل وجود علما و هنرمندان آثار علمی و هنری پر ارزشی در این شهر پدید آمد.
بغداد نام‌های دیگری از جمله: مدینه المنصور، مدینه الخلفاء، الزوراء، المدینه، المدوره و مدینه السلام داشته است.
ارتفاع این شهر از سطح دریا 32 متر است.


بغداد امروز
این مرکز مهم فرهنگی، صنعتی، بازرگانی با 3680000 تن جمعیت در 1995 و 863 کیلو متر مربع وسعت عمدتاٌ زیر نفوذ عوامل فرهنگی سه دوره مشخص تاریخی شکل گرفته است: دوران حاکمیت عثمانی و حکومت پاشاها(1048 – 1335/ 1638 – 1917)، دوران اشغال، قیمومیت و تحت الحمایگی انگلیس و مشروطه سلطنتی (1296 – 1337ش / 1917 – 1958) و دوران جمهوری (از 1958 به بعد.)


منابع:
المنجمد بخش اعلام، ذیل لغت بغداد- تاریخ مسعودی - سفینه البحار- تتمه المنتهی .