| تومورهای خوش خیم ملانوسیتی خال (Nevus) نامیده می‌شوند. برای خالهای ملانوسیتی ، تقسیم بندی متنوعی وجود دارد ولی بطور کلی می‌توان آنها را به دو گروه عمده خالهای ملانوسیتی اکتسابی و مادرزادی تقسیم کرد. |
دید کلی
خالهای اکتسابی نتیجه تجمع خوش خیم سلولهای ملانوستیک که ناشی از تکثیر
ملانوسیتها است در محل اتصال
درم به
اپیدرم می‌باشند. به خالهای اکتسابی ، خالهای ملانوسیتی هم گفته می‌شود. در دوران کودکی بیش از 90 درصد از خالهای دارای تکثیر ملانوسیتی در محل اتصال درم و اپیدرم ایجاد می‌شوند. در حدود یک درصد از کل نوزادان تازه متولد شده دچار خالهای مادرزادی هستند این خالها در اندازه‌های کوچک ، متوسط و بزرگ هستند این خالها ممکن است گاهی به اندازه‌ای بزرگ باشند که قسمتی یا تمامی تنه یا اندام را درگیر نمایند. عموما خالها بی‌خطر هستند مگر آنکه بدخیم یا
سرطانی تبدیل شوند.
خالهای ملانوسیتی اکتسابی
خال جانکشنال (Junctional Nevus)
این خالها بیشتر در دوران کودکی وجود دارند و در اکثر افراد فاز نسبتا گذرایی از رشد اولیه یک خال مرکب هستند که در بزرگسالی به خال مرکب تبدیل می‌شوند. از نظر بالینی نیز به صورت یک ماکول پیگمانته (تغییر رنگ پوست در اثر ازدیاد
ملانین یا انبساط رگهای خونی) اندکی برجسته یا پهن هستند. که اندازه‌ای بین یک میلیمتر تا یک سانتیمتر دارند. رنگ این خالها از قهوه‌ای روشن تا تیره متغیر است، گرد یا بیضی و متقارن است و شایعترین محل آن در کف دست و پا می‌باشد.
خال مرکب (Compound Nevus)
به شکل یک پاپول بزرگ برجسته ، مدور یا بیضی و متقارن بوده، رنگ آن از قهوه‌ای روشن تا تیره متغیر است. در دوران بلوغ ، اغلب خالهای مرکب درشت و پررنگ‌تر بوده و موهای زبری از داخل آنها به خارج رشد می‌نماید. این ضایعات می‌توانند در هر نقطه‌ای از سطوح جلدی - مخاطی ، ملتحمه و
حنجره دیده شوند. شایعترین محل آنها در تنه بدن می‌باشد.
خال داخل درمی (intradermal wevus)
این نوع خالها به صورت پاپولهای گنبدی ، کروی و نرمی هستند که هیچگاه دچار پیگمانتاسیون شدید نمی‌شوند و رنگ آنها قهوه‌ای کمرنگ بوده که به تدریج تبدیل به قرمز گوشتی می‌شوند. گاهی نیز ممکن است چند عدد
مو در داخل آنها جوانه بزند. این خالها معمولا کم عروق هستند ولی گاهی پرعروق می‌شوند. این نوع خالها عمدتا در بالغین دیده می‌شوند.
درمان
بیشتر خالهای ملانوسیتی ، خوش خیم هستند و نیازی به برداشتن آنها نمی‌باشد به جز در موارد زیر: هر خالی که در یک فرد بزرگسال به رشد خود ادامه دهد یا دچار تغییر شکل شود، هر خالی که دارای یک یا چند عدد از نماهای غیر معمول باشد. براساس یک قانون باید کلیه خالها را بعد از برداشتن برای آزمایش آسیب شناسی ارسال نمود.
خالهای ملانوسیتی مادرزادی
نماهای بالینی
در بدو تولد ممکن است بسیار کم رنگ باشند و به همین دلیل ممکن است به آنها توجه نشود. خالهای ملانوسیتی مادرزادی کوچک و متوسط معمولا سرعت رشد کمتری نسبت به سرعت رشد شیر خواران دارند و با گذشت زمان کوچک می‌شوند. خالهای ملانوسیتی مادرزادی درشت معمولا بلافاصله بعد از تولد دیده شده و والدین را نگران می‌کنند. شایعترین مناطق درگیری عبارتند از: قسمت تحتانی پشت و رانها. این خالها ممکن است به اندازه‌ای بزرگ شوند که قسمتی از اندام را فرا بگیرند. در مواردی موهای زبری بر روی آنها رشد می‌کند.
تدابیر درمانی
شانس بروز بدخیمی در این خالها فقط بین 6 - 4 درصد در تمام عمر می باشد. خالهای کوچک و متوسط فقط در دوران بعد از بلوغ امکان بدخیمی دارند و به همین دلیل چنانچه این خالها رشد غیر طبیعی دارند تا سنین 12 - 10 در مورد برداشتن باید اقدام کرد. از آنجا که خالهای درشت خطر بالایی برای بدخیمی دارند و از نظر زیبایی نیز برای بیمار قابل تحمل نیستند باید حتی‌الامکان در سنین پایینتر ، برداشته شوند.
خال دیسپلاستیک
در حدود 3 - 2 درصد از بالغین جوان به این نوع از خالها مبتلا هستند. این ضایعات معمولا از جنس خالهای مرکب هستند و مهمترین مشخصه پاتولوژیک آنها ، وجود آتیپی ساختمانی و سلولی است. در انواع ارثی و خصوصا در افرادی که قبلا حداقل یکبار دچار ملانومای بدخیم شده‌اند، وجود این خال به عنوان یک ریسک فاکتور برای ابتلا به ملانوم بدخیم محسوب می‌شود. از نظر بالینی نیز معمولا ضایعاتی هستند که قطری بیش از 5 میلیمتر داشته و دارای حاشیه‌ای نامنظم و درجاتی از التهاب و پیگمانتاسیون نامنظم می‌باشند.
تدابیر درمانی
بهترین روش برخورد با این خالها ، تهیه شرح حال و پیگیری و نظارت می‌باشد. به مجرد ایجاد هر گونه تغییری باید این خالها را برداشت.
خال هاله‌دار
خال ملانوستیکی است که توسط هاله‌ای از
پوست دپیگمانته ولی نرمال ، احاطه شده است. این نوع ، از خالهای شایع بوده مخصوصا در حوالی دوره بلوغ دیده می‌شوند. شایعترین محل درگیری نیز پشت بدن می‌باشد.
تدابیر درمانی
در افراد جوان فقط نیاز به دادن اطمینان از طرف پزشک به بیمار می‌باشد. در بیماران مسن‌تر ، تشخیص افتراقی اصلی این ضایعه ، ملانوم بدخیم است. باید خاطر نشان کرد که هاله دپیگمانته در ملانوم بدخیم ، نامنظم بوده و ضایعه مرکزی نیز دارای مشخصات ملانوم بدخیم می‌باشد. در صورت وجود هر گونه شک بالینی باید اقدام به برداشتن خال کرد.
خال آبی
به صورت یک پاپول آبی رنگ با سطح صاف و اندکی برجسته می‌باشد که معمولا قطری کمتر از یک سانتیمتر دارد. شایعترین محل درگیری اندامها ، سر و صورت است. این خال را به دو نوع شایع و سلولی تقسیم می‌کنند. رشد پیشرونده و تبدیل این خال به ملانوم بدخیم نادر است.
تدابیر درمانی
در صورتی که از نظر زیبایی مساله ساز باشد می‌توان آن را توسط جراحی خارج نمود. باید توجه داشت که این خالها باید به صورت عمقی و تا
چربی زیر جلوی برداشته شوند، زیرا در غیر این صورت ممکن است دچار عود شوند.
ملانوما
ملانوم پوستی از ملانوسیتهای پوست که استحاله بدخیمی پیدا کرده‌اند منشا می‌گیرد. این
سرطان از بدخیم‌ترین
سرطانهای پوست محسوب می‌شود. شیوع ملانوما در دهه‌های اخیر رو به افزایش بوده ، بطوری که در دنیای صنعتی به عنوان یک سرطان شایع مطرح می‌باشد و در زنان بعد از
سرطان ریه رتبه دوم را کسب کرده است. علت اصلی ملانوم ناشناخته است. به همین دلیل انکولوژیستها ، فاکتورهای متعددی شامل فاکتورهای ژنتیکی ، تابش
اشعه ماورای بنفش و تماسهای محیطی را در ایجاد این بیماری دخیل می‌دانند.
ملانوم با انتشار سطحی ،
ملانوم ندولر و
ملانوم آکرال از انواع این سرطان محسوب می‌شود.
مباحث مرتبط با عنوان
