مقدمه
در سال 240 قبل از میلاد
اراتوستنس (
Erarosthenes) رئیس کتابخانه اسکندریه برای اولین بار شعاع زمین را اندازه گرفت. وی شنیده بود که در شهر
سین (
Syene) که امروزه به نام
اسوان خوانده میشود. آفتاب در ظهر روز تابستان ، بطور قائم میتابد و امتداد شاقولی بدون سایه است، در صورتی که در همان ساعت در شهر اسکندریه که به فاصله تقریبی 772 کیلومتر از آن قرار داشت، امتداد شاغولی دارای سایه بود. وی بعد از اندازه گیری متوجه شد که در این نقطه آفتاب با امتداد شاقولی زاویه 7 درجه و 12 دقیقه تشکیل میدهد.
با استفاده از روابط ساده هندسی وی توانست شعاع زمین را به شرح زیر محاسبه کند:
کیلومتر 38616 = (12 و˚7)/˚772X360 = محیط زمین
چنانچه میدانیم این عدد خیلی نزدیک به اندازه واقعی محیط زمین است (4000)km. امروزه نیز از همین روش برای محاسبه شعاع زمین استفاده میشود، اما برای جلوگیری از خطای پارالاکس ، به جای قراول روی به
خورشید ، به یکی از ستارهها قراول میروند و نیز فاصله دو نقطه را زیادتر انتخاب میکنند تا محاسبات دقیقتر باشد.
تسطیح قطبین زمین
هر گاه قطر استوایی زمین را به
De و قطر قطبی آن را به
Dp نشان دهیم، تسطیح قطبین زمین
F طبق رابطه زیر تعریف میشود:
F = (De - Dp)/De تسطیح قطبین
همچنین ببینید