امنیت عبارت است از توانایی یک کشور در دفع تهدیدهای خارجی علیه حیات سیاسی یا منافع ملی خود. یکی از نخستین کسانی که امنیت ملی را تعریف کرده است، والتر لیپمن (Lippman-walter) نویسنده و محقق امریکایی است. او میگوید: یک ملت وقتی دارای امنیت است که در صورت اجتناب از جنگ بتواند ارزشهای اساسی خود را حفظ کند و در صورت اقدام به جنگ بتواند آن را پیش ببرد. |
اطلاعات اولیه
جستجوی امنیت از مهمترین کششها و انگیزههای انسانی است. این کشش با جوهر هستی انسان پیوندی ناگسستنی دارد. حفظ ذات و
صیانت نفس از اساسیترین میلهای انسان است. انسانها در پی برآوردن نیازهای زیستی با یکدیگر وارد مناسبات گوناگون شده و تشکیل جامعه میدهند. مهمترین نیاز هر جامعه ، خواه یک طایفه یا قبیله و یا یک قوم یا کشور باشد، تامین امنیت آن جامعه و افراد آن است. کشورها از جهات مختلف از جمله امکانات مادی و معنوی مانند موقعیت سوق الجیشی ،
منابع طبیعی ،
جمعیت ، سطح رشد اقتصادی ، انسجام داخلی و
ثبات سیاسی در یک سطح نیستند.
به همین دلیل تصورات و توقعات آنها از حدود منافعشان در جامعه بینالمللی یکسان نیست، و ابزارها و امکانات آنها از حیث پیشبرد آن منافع متفاوت است. منافع دولتها به دلایلی که بحث جداگانهای میطلبد، گاهی با یکدیگر متفاوت است و موجب بروز اختلاف و کشمکش بین آنها میشود. به این دلیل میتوان گفت تلاش برای تامین امنیت ملی و یا گسترش دامنه آن یکی از مهمترین هدفهای کشورها در عرصه بینالمللی است.
تاریخچه
از زمانی که حکومتهای پراکنده ملوک الطوایفی و امپراتوریهای بزرگ جای خود را به دولتهای ملی یا کشور - دولتها دادند و این
دولتهای ملی به صورت واحد اصلی مناسبات بین المللی در آمدند، اصطلاح امنیت ملی بر سر زبان دولتمردان و رهبران نظامی افتاد. مفهوم امنیت همزاد جوامع انسانی کوچک و بزرگ بوده است. طبعا امنیت ملی مفهوم جدیدی است که با پیدایش پدیده دولتهای ملی در دوران معاصر پدیدار شده است.
اهداف اصلی امنیت ملی
امنیت اقتصادی
امنیت اقتصادی یکی از نگرانیهای مهم دولتهاست. امنیت اقتصادی بطور کلی دو سو یا دو درجه دارد. در درجه نخست به تحکیم بنیانهای اقتصاد ملی و رهانیدن آن از آسیب وابستگی به کشورهای دیگر مربوط میشود. اقتصاد کشورهای توسعه نیافته از دیرباز به دلیل عملکرد عوامل گوناگون در مناسبات بین المللی که تقسیم کار جهانی از جمله مهمترین آنهاست، به صورت وابسته و حتی زائده اقتصاد کشورهای بزرگ صنعتی در آمده است.
از وجوه مهم این واقعیت تک محصولی بودن و وابستگی شدید به سرمایه و کالا و تکنولوژی کشورهای پیشرفته است. چنین وضعی امنیت اقتصادی این کشورها را سخت آسیبپذیر میکند. بنابراین یکی از وجوه امنیت ملی این کشورها تلاش برای نیل به
استقلال اقتصادی است.
همچنین ببینید