نهضت عظیم عاشورا با حرکت امام حسین علیه السلام از مدینه آغاز شد و با شهادت او و یارانش در کربلا به اوج خود رسید، اما به اینجا خاتمه نیافت. برای به ثمر نشستن این نهضت و ثبت در تاریخ، خاندان عصمت و طهارت باید آن را ادامه می‌دادند. رهبری ظاهری این جریان را بانوی بزرگ اسلام، حضرت زینب سلام الله علیها، بر عهده داشت ولی خود او نیز با رهنمود امام خود حضرت زین العابدین علیه السلام، کاروان اُسرا و حوادث بعد از واقعه عاشورا را مدیریت می‌فرمود و رهبری نهضت عاشورا در واقع بر دوش امام سجاد علیه السلام بود.
برای بررسی این مقطع باید دوره‌های زیر را مورد توجه قرار داد:

• امام سجاد علیه السلام و شنیدن خبر شهادت پدر
• امام سجاد علیه السلام از کربلا تا کوفه
• امام سجاد علیه السلام در کوفه
• حرکت اسرای کربلا از کوفه به سوی شام
• امام سجاد علیه السلام در شام
• بازگشت کاروان اسرا به کربلا
• بازگشت کاروان اسرای کربلا به مدینه

مراجعه شود به

• امام سجاد علیه السلام در کنار قتلگاه کربلا
• عبور خاندان امام حسین علیه السلام از قتلگاه در روز عاشورا
• عبور از قتلگاه
• بازگشت کاروان اسرای کربلا به مدینه
• عبور خاندان امام حسین علیه السلام از کربلا در بازگشت به مدینه
• خطبه امام سجاد علیه السلام در مدینه
• کاروان اسرای کربلا هنگام ورود به مدینه