ادای امانت از نظر اسلام چندان مهم است که اگر دشمن چیزی را به عنوان امانت به انسان بسپارد باید در حفظ آن کوشش کند.
زیرا هدف اسلام ایجاد جامعهای است که اعتماد عمومی بر آن حکمفرما باشد و اگر بنا باشد آنچه از دشمنان به امانت گرفتهایم به دلیل دشمن بودن به آنها پس ندهیم و یا به این بهانه که فلانی آدم خوبی نیست امانتش را بازنگردانیم هیچگاه آن جامعهی مورد اعتمادی که منظور اسلام است پدید نمیآید از این رو دین مقدس اسلام دستور میدهد که امانت را مطلقاً به صاحبش برگردانید گر چه او دشمن و یا بد کردار باشد.
امام علی علی علیهالسلام در یکی از وصیتهایش میفرماید:
امانتها را بپرداز گر چه به قاتلین پیامبران باشد.
اینک که زشتی و حرمت خیانت بیان شد به اقسام آن اشاره میکنیم
1-خیانت به خدا و پیامبر: بی اعتنایی به قوانین دینی که مجموعهای از دستورات الهی و سیره و روش پیامبر و ائمه صلیاللهعلیهوآلهوسلم است، به منزلهی خیانت به آنان است که مؤمن باید از این اجتناب ورزد.
2-خیانت در بیتالمال و امور اقتصادی: کلیهی اموال مؤسسات دولتی و وابسته به دولت، جزء دارائیهای عمومی، یا بیتالمال است که در دست کارمندان به امانت سپرده شده است و هر فردی به تنهایی موظف به حفظ و نگهداری و استفادهی صحیح و قانونی از آنهاست. حیف و میل بیتالمال و استفادهی شخصی و ناصحیح از آن، خیانت به اموال مسلمین و گناهی است نابخشودنی و در واقع خیانت به خود فرد هم هست خداوند در قرآن میفرماید:
به خدا و رسول خیانت نکنید و به امانتهای خویش خیانت نکنید.
کم کاری، گرانفروشی، کمفروشی، حقوق گرفتن و کار نکردن و... هم از موارد خیانت به عموم است.
3-خیانت در اسرار نظامی، سیاسی: آنان که در مشاغل نظامی و سیاسی اشتغال دارند، در حقیقت امانتدار مردمند و مسائل تشکیلاتی بطور امانت در اختیارشان قرار گرفته است. آنان باید دقت کافی به خرج دهند و آگاه باشند که حیات و نابودی یک ملت بسته به مسائل سیاسی و نظامی واقتصادی اوست. گاه ممکن است افشاء و مطرح شدن یک مسألهی سیاسی یا نظامی به خصوص اسرار جنگ چنان ضربهای به مملکت وارد کند که هرگز جبرانپذیر نباشد.
4-خیانت در مورد ناموس و اموال و اسرار شخصی
ناموس و اسرار مردم همچون اموالشان محترم است واگر به نحوی در اختیار دیگران قرار گیرد به منزلهی امانت است که باید به بهترین وجه مراعات آنها بشود. نگاههای آلوده و هوسآلود به ناموس مردم و دستدرازی به آنها خیانت است همچنین افشای راز مردم نوعی خیانت بدانهاست، نیز افشای محتوای پروندهها و نامههای مردم خبر دادن از وضع داخلی افراد و اطلاع و آگاهی از عیوب و نقاط ضعف آنان و برملا کردن آن خیانت محسوب میشود.