دید کلی

اسپکتروسکوپ دستگاهی است که برای مشاهده و بررسی طیف مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای انواع مختلفی است: راستانما ، دو منشوری ، مقایسه‌ای و ... .

اسپکتروسکوپ که برای بررسی طیف هر نوع چشمه نور بکار می‌رود و اساس کار آن تجزیه رنگهای متفاوت است که شامل 4 قسمت می‌باشد که عبارتند از:

کولیماتور (Collimator)

در لوله موازی کننده یا کولیماتور چشمه نور مقابل شکافی که در کانون اصلی یک عدسی محدب است، قرار دارد. از آنجا که شکاف در کانون عدسی واقع است، نور پس از عبور از عدسی بطور موازی از لوله کولیماتور خارج خواهد شد.

برای اینکه بتوان قسمتهای مختلف طیف را بطور مجزا از یکدیگر تشخیص داد، باید شکاف باریک باشد تا طیفی مشخص و صریح که در آن تجزیه رنگها به دقت صورت گرفته است، تولید شود. بدین منظور در کنار شکاف ، پیچی منظور شده است که می‌توان عرض آنها را کم و زیاد کرد تا زمانی که که طیف مطلوب بدست آید.

منشور

نور موازی خارج شده از کولیماتور در راه خود به منشوری مثلث‌القاعده که نسبت به جهت تابش اشعه در مینیمم انحراف است، برخورد می‌کند. دسته پرتو نور ضمن گذشتن از منشور به طرف قسمت ضخیم آن شکسته می‌شود (شکست نور) و میزان شکست آن برای نور بنفش بیشتر و برای نور قرمز کمتر است. به این دلیل نور قرمز در بالا و بنفش در پایین قرار دارد و بقیه رنگها بین این دو رنگ دیده می‌شوند.

دوربین

نور پس از شکست و تجزیه در منشور به صورت دسته پرتوهای موازی و رنگین جداگانه در می‌آید که پس از شکست در یک عدسی همگرای محدب در سطح کانونی آن جمع می‌شود و روی هم طیفی را تشکیل می‌دهد که می‌توان بوسیله ذره‌بین طیف را بزرگتر از آنچه که هست، نشان داد، یا اینکه طیف را بر روی پرده سفیدی تشکیل داد.

میکرومتر (Micrometer)

برای تقسیم بندی مشخص طیف از میکرومتر استفاده می‌شود.

اجزای میکرومتر

این لوله عبارت است از یک عدسی همگرا ، یک شیشه مدرج و یک منبع نور.

شیشه مدرج در کانون عدسی همگرا قرار دارد و دارای درجه بندی میکرومتر است. پس از روشن شدن منبع روشنایی تصویر درجات پس از عبور از عدسی بر روی سطح منشور منعکس و به گونه‌ای روی طیف منطبق می‌گردد که رنگ قرمز و بنفش بر روی درجات مربوط قرار گیرند. به همین سبب برای جابجایی تصویر درجه بندی از بالا به پایین یا از راست به چپ روی لوله میکرومتر چند پیچ تعبیه شده که به کمک آنها می‌توان تصویر درجه بندی را بطور واضح تنظیم کرد.

در شکل (1) عکس پیدا نشد درجات میکرومتری ، منبع نور و عدسی همگرای لوله میکرومتر و نیز جهت تابش نور خارج شده از آن ، نمایش داده شده است.

مباحث مرتبط با عنوان

• اسپکتروسکوپی
• تجزیه رنگها
• دستگاههای نوری
• شکست نور
• طیف نور مرئی
• کولیماتور
• منشور