ابو علی دیلمی
«416-411 ق / 1025-1020 م»
ابو علی دیلمی پسر
بهاء الدوله و برادر
سلطان الدوله بود که عنوان مُشّرف الدوله داشت. وی در شهر
واسط حکمروایی میکرد. دادگری و سلوک این امیر با زیر دستان به ویژه با سپاهیان موجب شده بود که بسیاری گردِ وی جمع آیند. چون شرح آوازه برادر به کسان سلطان الدوله رسید، گروهی از سپاهیان وی به مشرف الدوله رو کردند و در واسط به خدمت وی شتافتند. بزرگان دولت که کار را بدین سان دیدند، سلطان الدوله را پند دادند تا هر چه زودتر در از بین بردن مشرف الدوله بکوشد و با آسان گیری در این کار، شیراز دولت خود را از هم نگسلد.
سلطان الدوله نیز با لشکری گران به واسط شتافت، ولی چون نزدیک آن دیار شد، گروهی از سپاهیانش به مشرف الدوله پیوستند. سلطان الدوله که با این پیشامد دیگر توان رزم نداشت، ناگزیر از در صلح و دوستی با برادر درآمد و بنای گفت و گو با مشرف الدوله را گذاشت. سرانجام سازشی بین دو برادر برقرار شد مشروط بر آن که سلطان الدوله در فارس و
خوزستان فرمان براند و مشرف الدوله به نیابت سلطان الدوله بر عراق حکومت کند. در این پیمان هر دو برادر قرار گذاشتند که ابن سهلان را که مردی زیرک و هوشیار بود، هیچ بک به وزارت انتخاب نکند. سلطان الدوله چون به
اهواز رسید، بر خلاف پیمانی که با برادر بسته بود، ابن سهلان را به وزارت خود برگزید و وی را همراه سپاهی گران عازم عراق نمود تا دست مشرف الدوله را از آن نواحی کوتاه سازد.
شکست ابن سهلان توسط سپاه مشرف الدوله
مشرف الدوله چون از قصد برادر آگاه شد با سپاه خود به مصاف سهلان آمد و او را به سختی شکست داد. ابن سهلان به دژ واسط پناه برد و مشرف الدوله آن دژ را در محاصره گرفت، با طولانی شدن محاصره و اتمام ارزاق در دژ، کار بر ابن سهلان گران آمد و از روی بدبختی و ناچاری درخواست سازش نمود. مشرف الدوله درخواست او را با مردانگی پذیرفت و ابن سهلان نیز جزو خدمتگزاران وی درآمد.
مشرف الدوله با این پیروزی فرّ و شکوهی یافت و نام برادرش سلطان الدوله را از خطبهها انداخت و خلیفه هم به وی لقب «شاهنشاه» داد. مشرف الدوله در ربیع الاول 416 ق / مه 1025 م دار فانی را وداع گفت و امارت عراق به برادرش ابو طاهر
جلال الدوله صاحب
بصره رسید.