آشنایی

آنفلوانزای بسیار بیماریزای پرندگان HPAI) Highly Pathogenic Avian Influenza) بوسیله ویروس آنفلوانزایA تیپ H5 N1 و H7 و احتمالا سایر موارد در جمعیت حیوانات بخصوص ماکیان ایجاد می‌گردد و می‌تواند به انسان منتقل شود. این ویروس می‌تواند انسان را آلوده کرده و موجب بیماری شدید با میزان مرگ بالا گردد. و حتی این توانایی را دارد که خود را با انسان تطبیق داده و به عنوان یک عامل بالقوه بیماریزا برای انسان مطرح گردد و یا با سایر ویروسهای آنفلوانزای انسانی ترکیب شده وموجب پدیدار شدن یک عامل بیماریزا با توانایی ایجاد پاند می‌شود، چون در این صورت انتقال آن خیلی سریعتر صورت می‌گیرد.

مناطق شیوع آنفلوانزای مرغی

در ایران هنوز آنفلوانزای A/H5 و A/H7 به عنوان یک عامل بیماریزا در انسان یا جمعیت حیوانات ثبت و گزارش نشده است.
این بیماری بیشتر در مناطقی مانند ویتنام ، چین ، لائوس ، تایلند ، کمبوجیه ، اندونزی ، کره ، ژاپن ، هنگ کنگ ، سنگاپور و پاکستان فراگیر شده است.

علایم بیماری در انسان

هر بیمار تب‌دار (بیش از 38 درجه سانتیگراد) به همراه حداقل یکی از علایم سرفه ، گلودرد ، تنگی نفس ، کونژنکتیویت به شرطی که یکی از شرایط تماس زیر را داشته باشد مشکوک به آنفلوانزای مرغی می‌باشد.

• سابقه تماس در 7 روز قبل از شروع علایم با یکی از موارد زیر
• پرندگان به خصوص مرغ که به دلیل یک بیماری مرده باشد.
• یک مورد تایید شده آنفلوانزای A/H7 و A/H5 که در مرحله واگیرداری بیماری بوده است.
• سطوح و یا محیط آلوده به آنفلوانزای پرندگان.
• سابقه کار در آزمایشگاهی که نمونه‌های انسانی یا حیوانی مشکوک به آلودگی آنفلوانزای پرندگان داشته‌اند در طی 7 روز قبل از شروع علایم.
• وجود یک تست آزمایشگاهی مثبت آنفلوانزای A که نتواند نوع ویروس را مشخص کند.
• همچنین بیماری که به دلیل بیماری حاد تنفسی با علت نامشخص فوت کرده است و در صورتیکه یکی از شرایط زیر را دارا باشد مشکوک به ابتلا به آنفلوانزای مرغی می‌باشد.
• اقامت در مناطقی که موارد مشکوک یا تایید شده آلودگی با آنفلوانزای پرندگان گزارش شده است.
• وجود سابقه تماس در طی 7 روز قبل از شروع علایم با یک مورد تایید شده انسانی آنفلوانزای A/H5 که درمرحله واگیرداری بیماری بوده است.

طریقه انتقال بیماری

این بیماری معمولا از پرندگان مبتلا به انسان منتقل می‌شود. هیچگونه شواهدی که نشان دهد بیماری از انسان به انسان منتقل می‌شود وجود ندارد و افراد محدودی که مبتلا شده‌اند تماس مستقیم با پرندگان مبتلا داشته‌اند. انتقال از طریق تماس (کمتر از 1متر) با ماکیان مرده یا زنده ، پرندگان وحشی یا خوک مبتلا که میزبان اصلی این ویروس هستند، صورت می گیرد. البته احتمال انتقال از طریق تماس (لمس کردن یا فاصله شنیدن صحبت معمولی) با مورد انسانی آلوده به آنفلوانزای A/H5 نیز وجود دارد.

دوره نهفته و واگیر بیماری

دوره کمون یا نهفته این بیماری حدود 7 روز می‌باشد. و از یک روز قبل از شروع علایم تا 7 روز بعد از آن بیماری می‌تواند مسری باشد.

افراد در معرض خطر

• مشاغلی که به هر نوعی با میزبان اصلی این بیماری (پرندگان وحشی ، ماکیان زنده یا مرده و یا خوک) و یا فراورده‌ها و یا مدفوع و محل زندگی آنها سروکار دارند.
• افرادی که در آزمایشگاههایی که نمونه‌ها برای ویروس‌های آنفلوانزای A/H5 و A/H7 بررسی می‌شوند، فعالیت دارند.
• کارکنان مراقبتهای بهداشتی
• افراد ساکن در مناطقی که مرگ ماکیان خانگی وپرندگان وحشی بیش از حد مورد انتظار اتفاق افتاده است.
• سابقه مسافرت در 7 روز گذشته به مناطقی که طغیان آنفلوانزای A درجمعیت حیوانی گزارش شده به همراه حداقل یکی از موارد زیر
  • تماس کمتر از 1 متر با ماکیان مبتلا
  • مراجعه به محلی که ماکیان و یا خوک مبتلا در 6 هفته قبل وجود داشته اند.
  • تماس با یک مورد انسانی مبتلا به آنفلوانزای A/H5
  • تماس با یک شخص مبتلا به بیماری حاد تنفسی با علت نامشخص که بعدا منجر به مرگ وی شده است.

پیشگیری

مراقبت افراد بر اساس بروز موارد آنفلوانزا در پرندگان و به خصوص مرغداریها و افرادی که از مناطق فعال بیماری در پرندگان مراجعت کرده‌اند، انجام می‌پذیرد. و اقدامات لازم در هنگام بروز آنفلوانزای پرندگان برای افراد در معرض خطر شامل موارد زیر می‌باشد:

• پس از تایید اولین مورد آلودگی ماکیان کشور به A/H5 در صورت بروز مورد مشکوک به آنفلوانزا در مرغداری داروی ضد ویروسی Oseltamivir به میزان 75 میلی گرم روزانه برای کارکنان مرغداری و افراد شاغل در آن شروع میگردد و در صورت تایید وجود H5 دارو حداقل برای 7 روز یا تا زمانی که افراد در تماس با ماکیان عفونی در مرغداری مزبور و مرغداریهای با شعاع یک کیلومتر با سطوح و محیط آلوده هستند تجویز می‌گردد.

• ضمنا در صورت تایید وجود H5 در اولین فرصت نسبت به واکسیناسیون این افراد و شاغلین در مرغداری‌های تا شعاع پنج کیلومتری بر علیه آنفلوانزای انسانی نیز اقدام می‌گردد. به علاوه استفاده از وسایل ایمنی شامل دستکش، روپوش و چکمه و ماسک در افراد در معرض خطر الزامی است.

• در سطح پیشگیری برای عموم مردم ، رعایت نکات بهداشتی ، رعایت بهداشت دستها که شستشوی دست با آب و صابون مهمترین اقدام است، همچنین چون این ویروسها بوسیله گرما از بین می‌روند، پختن کامل فراورده‌های بدست آمده از ماکیان شامل گوشت ، تخم مرغ و غیره و جلوگیری از مصرف نیم پز آنها کافی می‌باشد.

• در مورد مسافرت به مناطق فراگیر بیماری منعی وجود ندارد و فقط توصیه می‌شود از مراجعه به مراکز آلوده خودداری کنند و بهداشت غذایی را رعایت کنند.

ارزیابی موارد مشکوک

یک نمونه از مجرای تنفسی برای موارد مشکوک گرفته شده و برای آنفلوانزای A به روش PCR بررسی می‌شود. همچنین دو نمونه سرم در مرحله حاد (هفته اول شروع بیماری) و مرحله نقاهت (بعد از 3 هفته از شروع بیماری) جهت بررسی آنتی‌بادی آنفلوانزای پرندگان تهیه می‌شود.

تشخیص

تعریف مورد قطعی مبتلا به آنفولانزای A/H7 و A/H5 بوسیله یکی از آزمایشات زیر صورت می‌گیرد.

1. نتیجه کشت مثبت
2. PCR مثبت
3. آنتی‌بادی آنفلوانزای A/H5 یا A/H7 مثبت به روش ایمینوفلئورسانت
4. چهار برابر افزایش سطح آنتی‌بادی اختصاصی آنفلوانزای A/H5 یا A/H7 در دو نمونه سرم.

مباحث مرتبط با عنوان

• آنفلوانزای انسانی
• بیماریهای واگیردار
• پیشگیری از آنفلوانزا
• پیشگیری از سرماخوردگی
• نارسایی تنفسی
• واکسن آنفلوانزا
• ویروس آنفلوانزا