آموزش و پرورش از دیدگاه مانهایم (Karl Mannheim)
|
|
تعریف آموزش و پرورش از دیدگاه مانهایم
|
مانهایم آموزش و پرورش را به عنوان عنصری پویا در خور مطالعه جامعه شناختی می‌دانست. به زعم او ، آموزش و پرورش ، فی نفسه یک تکنیک اجتماعی و وسیله مناسب نظارت اجتماعی است. به عبارت دیگر ، از لحاظ مانهایم ، آموزش و پرورش ، صرفا وسیله تحقق آرمانهای اجتماعی و فرهنگی ، نظیر انسان گرایی و تخصص گرایی نیست، بلکه بخشی از فراگرد تاثیر گذاری بر انسان است. فهم این فراگرد هنگامی به خوبی میسر می‌شود که بدانیم افراد برای چه جامعه‌ای و برای چه منصب و موقعیت اجتماعی تربیت می‌شوند.
بالاخره آموزش و پرورش از دیدگاه مانهایم ، استفاده آگاهانه از نیروها و نهادهای اجتماعی ، به منظور تربیت شخصیت‌های آزاد منشی است که از راه توافق فکری ، یگانگی و انسجام اجتماعی را تضمین نمایند. |
نگاه اجمالی
از نظر مانهایم ، آموزش و پرورش امری نیست که در خلأ صورت گیرد، از این رو ایتدا باید به شناخت جامعه و تشخیص و طبقه بندی نارساییهای آن پرداخت تا بتوان آموزش و پرورشی در خور جامعه‌ای نو و بهتر طراحی و برنامه ریزی کرد.
اطلاعات اولیه
مانهایم که تجربه‌های دردناکی از زندگی در آلمان هیتلری و
جنگ جهانی دوم اندوخته بود به طراحی و پی افکنی نظام اجتماعی نوینی اعتقاد داشت که شق ثالثی میان گرایش به خودکامگی و آزادی عمل محسوب می‌شود. به زعم او ارزشها ، و توافق درباره آنها ، لازمه جامعه آزادمنش است. برای اینکه دموکراسی تحقق پیدا کند، بی‌تفاوتی نسبت به ارزشها باید از جامعه رخت بربندد و ارزشهای دموکراتیک و انظباط شخصی نیرومند در آن استقرار یابد، بطوری که مردم ، علی رغم اختلاف نظر در جزئیات ، با توافق بر سر واقعیتها و مسائل اجتماعی ، مشترکا ، به نفع همگان اقدام و عمل نمایند.
به نظر مانهایم ، وقت و انرژی جامعه باید صرف رفع کشمکشها و اختلافات گروهی و نژادی شود، یک جانشین اخلاقی برای جنگ و اجتناب از آن بوجود آید و برای ایجاد یگانگی و انسجام اجتماعی از نیروهای روانی و نهادی استفاده شود. ولی چون در آمیزی فرهنگها و اقوام مختلف در جوامع امروز ، توافق میان مردم ، مسئله‌ای غامض و غیر قابل پیش بینی می‌سازد و انسجام و یگانگی اجتماعی نیز مستلزم برنامه ریزی منظم است، آموزش و پرورش مطمئنا باید نقشی مهم در این زمینه‌ها ایفا نماید. به زعم مانهایم ، نگرش جامعه شناختی به مسائل آموزش و پرورش ، در نهایت می‌تواند از لحاظ تعیین هدفها ، روشها و محتوای آن تاثیری مثبت داشته در نوسازی جامعه مددکار باشد.
جامعه شناسی آموزش و پرورش از دیدگاه مانهایم
مانهایم نیز مثل
دورکیم بر نقش سازنده آموزش و پرورش به عنوان یک فراگرد اجتماعی آگاهانه ، تأکید کرده آن را فی نفسه تکنیک و وسیله‌ای برای کنترل اجتماعی ، بازسازی و نوسازی جامعه می‌داند که در صورت استفاده آگاهانه و ازروی برنامه می‌تواند به انسجام و یگانگی اجتماعی مدد برساند. او برجنبه‌های فردی و روانی ، تاریخی و فلسفی آموزش و پرورش اذعان دارد. با وجود این ، براین واقعیت تأکید می‌کند که آموزش و پرورش ، هدفها و فنون آن ، بدون زمینه اجتماعی قابل تصور نبوده ، بلکه عمدتا بوسیله جامعه و به صورت اجتماعی ، تعیین تکلیف و هدایت می‌شوند.
همچنین ببینید
