آشنائی با قوانین جزائی جمهوری اسلامی ایران

قانون مجازات اسلامی مربوط است به تعیین انواع جرائم و مجازات و اقدامات تامینی و تربییتی که درباره مجرم اعمال می شود . هرفعل یا ترک فعلی که در قانون یرای آن مجازات تعیین نشده باشد جرم محسوب میشود و قوانین جزائی برای تمامی افرادی که در حاکمیت زمینی ، هوائی ، دریائی جمهوری اسلامی ایران مرتکب جرم شوند اعمال میگردد مگر آنکه بموجب قانون ترتیب دیگری اتخاذ شده باشد و بر اساس قانون با مجرمین به گونه ای دیگر بر خورد شود و اگر هم قسمتی از جرم در ایران و اثرات آن در خارج از قلمرو حاکمیت ایران باشد یا بلعکس قسمتی از جرم در خارج از کشور و اثرات آن در داخل قلمرو ایران باشد حکم جرم واقع شده در ایران است و مسئولین ایرانی موظف به پیگیری آن جرم هستند .هر ایرانی یا غیر ایرانی در خارج از قلمرو ایران هر یک از جرم های زیر را مرتکب شود بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران با مجرم بر خورد می شود .

1-اقدام بر علیه جمهوری اسلامی ایران به هر گونه که باشد .مانند امنیت داخلی و یا خارجی و یا تمامیت ارضی و استقلال کشور .
2-جعل فرمان یا دستخط یا مهر یا امضاء مقام معظم رهبری یا استفاده از آن
3-جعل نوشته رسمی رئیس جمهور یا رئیس مجلس شورای اسلامی و یا شورای نگهبان و یا رئیس مجلس خبرگان یا رئیس قوه قضائیه یا معاونان رئیس جمهور یا رئیس دیوان عالی کشور یا دادستان کل کشور یا هریک از وزیران و استفاده از مدارک جعل شده نیز جرم محسوب می شود .
4-جعل اسکناس رایج ایران یا اسناد بانکی ایران مانند براتها یا چکها صادر شده از بانکها یا اسناد تعهد آور از بانکها و همچنین جعل اسناد خزانه و اوراق قرضه صادره و یا تضمین شده از طرف دولت و تخلف در مورد مسکوکات رایج داخله تیز جرم محسوب می شود .
هر جرمی که اتباع بیگانه که در خدمت دولت جمهوری اسلامی ایران هستند ویا مستخدمان دولت به مناسبت شغل و وظیفه خود در خارج از قلمروی حاکمیت جمهوری اسلامی ایران مرتکب می شوند و همچنین هر جرمی که ماموران سیاسی و کنسولی و فرهنگی دولت ایران که از مصونیت سیاسی استفاده می کنند مرتکب گردد ، طبق قوانین جزائی جمهوری اسلامی ایران مجازات می شوند .
هر ایرانی که در خارج از کشور مرتکب جرمی شود و اثرات آن در ایران یافت شود طبق قوانین جزائی جمهوری اسلامی ایران مجازات می شود .در مورد جرائمی که بموجب قانون خاص یا عهود بین المللی مرتکب در هر کشوری که بدست آید محاکمه میشود اگر در ایران دستگیر شود طبق قوانین ایران محاکمه میشود.
مجرم باید مالی که بر اساس ارتکاب جرم بدست آورده است اگر موجود باشد عینا و اگر موجود نباشد مثل یا قیمتش را به صاحبش بدهد .
در این قسمت به مجازاتها و اقدامات تامینی و تربیتی می پردازیم و با قسمتی از این مبحث آشنا میشویم .
مجازاتهای مقرر در قوانین جزائی 5 قسمت است که عبارتند از :
1-حد : که به مجازاتهای گفته می شود که نوع و میزان و کیفیت آن در شرع تعیین شده است .
2-قصاص : که به مجازات های گفته میشود جانی به آن محکوم میشود و باید با جنایت او برابر باشد
3-دیه : مالی است که از طرف شارع برای جنایت تعیین شده است .
4-تعزیر : مجازاتهای است که از طرف شرع مشخص نشده و به نظر حاکم بستگی دارد مانند : حبس ، جزای نقدی ،شلاق که بایستی مقدار شلاق از حد کمتر باشد .
5-مجازاتهای بازدارنده : مجازاتهای است که از طرف حکومت به منظور حفظ نظم و آرامش و مراعات مصلحت اجتماع در قبال تخلف از مقررات و نظام حکومتی تعیین می گردد. مانند : حبس ، لغوپروانه و محرومیت از حقوق اجتماعی و یا بازداشتن از حضور در محلی و یا اجبار برای حضور در محلی .
قابل به ذکر است که حبس از روزی شروع می شود که محکوم علیه بموجب حکم قطعی قابل اجراء محبوس شده باشد .و چنانچه قبل از صدور حکم بازداشت بوده است دادگاه پس از تعین تعزیر و حکم آن مدت باز داشت را کم میکند .
نقاط اجباری که در قسمت بالا ذکر شده توسط وزارت دادگستری و شورای امنیت کشور تعیین و به قوه قضائیه اعلام می گردد که در روزنامه رسمی کشور در تاریخ 28/03/1377 نبز بیان شده است .
چنانچه محکوم مکان تبعید خود را ترک کند و یا وارد مکان ممنوع گردد میتوان مجرم را به جزای نقدی و یا زندان مجازات کرد .
دادگاه میتواند با احراز جهات مخففه مجازات تعزیری یا بازدارنده را تخفیف دهد و یا تبدیل به نوع دیگری از مجازات بکند . موارد که مجرم شایسته تخفیف می شود عبارتند از :
1-گذشت شاکی یا مدعی خصوصی
2-اضهارات و راهنمائی های متهم که منجر به روشنتر شدن مسائل موجود در پرونده شود .