هدف آزمایش
در این کاوش به مشاهده برخی از تکیاختگان جانوری و گیاهی زنده و رنگآمیزی شده با رنگهای غیرزیستی میپردازیم و بعضی از اجزا و ضمایم آنها را بررسی میکنیم. هدف آموزشی این کاوش این است که نهایت بتوانید کارهای زیر را انجام دهید:
- ویژگیهای اساسی تک یاختههای جانوری و گیاهی را شرح دهید و آنها را با یکدیگر مقایسه کنید.
- با استفاده از نمونه آب مناسب به مشاهده تک یاختگان بپردازید.
- به کمک رنگآمیزی زیستی و غیرزیستی ، برخی از اجزای یاخته را تشخیص دهید.
- با استفاده از نمونه مناسب ، تک یاختگان گیاهی را مشاهده کنید.
فعالیت 1: مشاهده تک یاختگان زنده
- دو قطره آب حاوی تک یاختگان را روی لام تمیز قرار دهید و پس از پوشاندن آن با لامل ، زیر میکروسکوپ مشاهده کنید. در صورتی که حرکت تک یاختگان خیلی سریع و دنبال کردن آنها با چشم دشوار باشد، میتوانید یک قطره کوچک از محلول رقیق سولفات مس را زیر لامل بریزید. این ماده اثر سمی دارد و حرکت یاختهها را کند میکند و در نتیجه امکان تشخیص ساختار آنها را بیشتر میسر میسازد.
- پس از قرار دادن نمونه آبهای مختلف ، روی لام و تشخیص انواع تک یاختگان تاژکدار و مژکدار و ریشهپا از یکدیگر ، مشاهدات خود را به طریق زیر ادامه دهید.
- سعی کنید در یکی از لامها یک آمیب بیابید و تشکیل پاهای کاذب آن را ببنید و شکل آن را بکشید.
- چند تاژکدار و مژکدار را در زیر میکروسکوپ بیابید و به چگونگی حرکت آنها توجه کنید، سپس یک رشته نخ را به آرامی و زیر لامل بر سر راه این موجودات به عنوان مانع قرار دهید و اکنون حرکات آنها را زیر نظر بگیرید.
- قطرهای از رنگ بسیار رقیق آبیمتیلن را روی نمونه حاوی تک یاختگان مژکدار و تاژکدار بریزید و آنها را به دقت بنگرید.
پرسشها
- وقتی مانعی مانند نخ بر سر راه این مژکداران و یا تاژکداران قرار میدهید، چه نوع حرکتی را مشاهده میکنید؟
- پس از ریختن رنگ آبیمتیلن ، جانور تک یاختهای چه وضعی پیدا میکنند؟
فعالیت 2: مشاهده تک یاختگان گیاهی
مشاهده دیاتومها
- قطره آب حاوی دیاتوم را از ظروف نمونه مختلف مثل نمونه آب استخر یا برکه بردارید و روی لام قرار دهید و پس از پوشاندن آن را با لامل و زیر میکروسکوپ ببینید.
- شکل چند نوع دیاتوم را که تشخیص دادهاید، بکشید.
پرسشها
- آیا در بین دیاتومهایی که مشاهده میکنید، تقارن شعاعی و دو طرفی را در آنها تشخیص میدهید؟
- آیا دیاتومها را تکتک و جدا از هم میبینید یا متصل بهم و رشتهای و یا به هر دو صورت؟
- آیا کلروپلاستها را تشخیص میدهید؟ رنگ آنها چیست؟
مشاهده مخمرها
- قطرهای از سوسپانسیون حاوی مخمر را روی لام قرار دهید و پس از گذراندن لامل ، نمونه را در زیر میکروسکوپ ببینید.
- لام را زیر میکروسکوپ خارج کنید، لامل را بردارید و به نمونه یک قطره رنگ آبیمتیلن بیفزاید و پس از چند دقیقه لام را مجددا در زیر میکروسکوپ ببنید.
پرسشها
- آیا بعضی از مخمرها در حال جوانه زدن هستند؟ شکل آنها را بکشید.
- پس از رنگآمیزی با آبیمتیلن ، هسته مخمرها به چه رنگی دیده میشود؟ آیا دیواره مخمر نیز تا حدودی با این رنگ مشخص میشود؟
- هستهها چه حجمی از مخمرها را اشغال کردهاند؟
همچنین ببینید.