| امواج ماورای صوت ، امواجی با فرکانس بزرگتر از 20 هزار هرتز هستند که حساسیتی برای گوش ایجاد نمی‌کنند. آثار بیولوژیکی این امواج بیشتر مربوط به تاثیرات مکانیکی ، حرارتی و شیمیایی آنها است که در مقوله زیر به آن می‌پردازیم. |
تاثیر امواج ماورای صوت روی برخی موجودات و اندامها
- سلولها : امواج صوتی در سوسپانسیونهای رقیق خون تاثیر گذاشته و باعث از بین رفتن سلولهای مختلف و باکتریها می‌شوند. امواج ماورای صوتی حتی با انرژی کم سبب ترکیدن گلبولهای قرمز خون شده و آنها را به‌صورت ذرات خیلی ریز در می‌آورند.
- موجودات چند سلولی : نخستین آثار زیست شناسی امواج ماورای صوتی توسط لانژون (Langevin) مطالعه شد.
- ماهیها : لانژون مشاهده کرد که ماهیهایی که در مسیر اشعه ماورای صوتی با شدت زیاد قرار می‌گیرند، ابتدا مضطرب شده و سپس بی‌حس و بی‌حرکت می‌شوند و می‌میرند.
- موشها : حساسیت موشها در مقابل این اشعه کمتر از ماهیهاست. چنانچه موشها 20 دقیقه در معرض تابش این امواج قرار گیرند، به زحمت راه می‌روند، ولی با قطع امواج بهبود می‌یابند.
- قسمتهایی از بدن : هرگاه درجه حرارت بالا برود، اثر حرارتی ممکن است روی موجودات چند سلولی عامل موثر و مهمی باشد. در مقاطعی از کبد ، کلیه ، طحال و … نقصان مشاهده می‌شود. هرگاه در بدن موجودات زنده ، کبد در معرض تابش این امواج قرار گیرد، گلوکز آن زیاد و اسید لاکتیک آن کم می‌شود.
- پیوند اعضای بدن : اگر پوست را قبل از پیوند در معرض امواج ماورای صوتی قرار دهند، پیوند بهتر انجام می‌شود و هرگاه بعد از عمل جراحی به محل بخیه این امواج را بتابانند، زودتر جوش می‌خورد و بهبود می‌یابد.
مکانیسم تاثیر امواج ماورای صوت
بطور کلی امواج ماورای صوتی بعد از انتقال به بدن ، بافتها را در یک ارتعاش سریع با دامنه کم قرار می‌دهند و مقداری از
انرژی امواج جذب بافتها شده، به حرارت تبدیل می‌شود. ارتعاش نسوج یک
اثر مکانیکی و تولید حرارت یک
اثر فیزیکی است.
اثر حرارتی ماورای صوت
اثر حرارتی سبب بالا رفتن درجه حرارت موضعی می‌گردد و
جریان خون بدن باعث پخش این حرارت می‌شود. با مقادیر درمانی ماورای صوت ، حرارت موضعی گاهی تا 2 درجه بالا می‌رود و ید خونی موضعی که حاصل می‌شود، مهمترین اثر بیولوژیکی امواج ماورای صوتی است که باعث تسریع در
واکنشهای بیوشیمیایی می‌شود.
اثر مکانیکی ماورای صوت
اثر مکانیکی امواج احتمالا باعث افزایش قابلیت نفوذ جدار سلولی و در نتیجه باعث تسریع اعمال آن می‌شود. به این طریق که جدار سلول اجازه ورود ذرات کوچک را داده و مانع ورود مولکولهای بزرگ می‌شود. این نوسانات سریع باعث سقوط فشار موضعی می‌شود که آن هم شاید اثر فیزیولوژیکی خاصی داشته باشد. بطور خلاصه افزایش
قابلیت نفوذ غشا سلولی توام با بالا رفتن حرارت موضعی باعث بهبود افزایش
متابولیسم سلولی می‌شود و مبادلات شیمیایی بهتر و با سرعت بیشتری صورت می‌گیرد.
مباحث مرتبط با عنوان
