گوشی معاینه ،
دما سنج ،
فشارسنج و دیگر ابزارهای مکانیکی را پزشکان برای تشخیص به کار می برند. با پیشرفت های علمی ابزارهای تشخیص بیماریها نیز پیچیده شد و امواج الکترومغناطیس و امواج ماورای صوت نیز به خدمت انسان در آمد.
یکی از روشهای تشخیص برخی بیماریها عکسبرداری است. عکسبرداری با امواج الکترومغناطیسی را رادیوگرافی و عکسبرداری با امواج ماورای صوت را اولترا
سونوگرافی می نامند. دستگاهی که برای
عکسبرداری با امواج ماورای صوت به کار می رود
اکوسکوپ یا
سونوسکوپ نام دارد.
اساس کار عکسبرداری با امواج ماورای صوت
انعکاس امواج است. در این عمل یک دستگاه هم گیرنده و هم فرستنده صوت است که از فرکانس های مختلف بین یک تا پانزده میلیون هرتز استفاده می کند. دستگاه مولد ضربه های موجی در زمانهای بسیار کوتاه یک تا پنج میلیونیوم ثانیه در حدود 200 ضربه می فرستد. این ضربه ها در بدن نفوذ می کند و چنانچه به محیطی برخورد کند که غلظت آن با محیط قبلی متفاوت باشد پدیده بازتابش روی می دهد و با توجه به غلظت نسبی دو محیط مقداری از انرژی ضربه ماورای صوت بازتابش می شود.
دستگاه گیرنده این امواج را دریافت میکند و به کمک دستگاه الکترونی و یک
اسیلوسکوپ آن را به نقطه یا نقاط نورانی (به تصاویر) تبدیل می کند. چنانچه مولد ماورای صوت را در یک قسمت بدن حرکت دهیم روشنایی نقاط صفحه اسیلوسکوپ که مشابه صفحه تلویزیون است تغییر می کند و از روی تغییرات آن می توان تغییرات محیط درون بدن (مثلا یک غده) را تشخیص داد.
- این نوع عکسبرداری در تشخیص بیماریهای قلب ، بیماریهای چشم ، بیماریهای اعصاب ، بیماریهای پستان و کبد و لگن بسیار مفید است .
- در بیماریهای چشم عمل تشخیص با امواج ماورای صوت بسیار آسان شده است. طرز کار به این صورت است که مولد امواج ماورای صوت امواجی در حدود 10 تا 15 میلیون هرتز در امتداد محور چشم می فرستد و این ضربه های موجی در حد فاصل محیط های مختلف چشم مانند قرنیه ، عدسی ، شبکیه و صلبیه بازتابش می شوند. بنابرین اگر نمودار انعکاس این امواج را برای تعدادی از چشمهای سالم مشخص کنیم، متوانیم با مقایسه نمودار انعکاس چشم ناسالم عوارضی را که سبب تغییر نمودار شده است، تشخیص دهیم.
- عکسبرداری از پستان ، کبد و لگن نیز به کمک امواج ماورای صوت ، سبب تشخیص بیماریهای مربوط به آن اعضا شده است. تصاویر غیر طبیعی که از هر یک از این اعضا به دست می آید، می تواند معرف بیماریهای مربوط به آنها باشد.
ماورای صوت در درمان بیماریهای زیر موثر است.
- بیماریهایی که با زخم همراه هستند مانند زخمهای وارسی، زخم در اثر اشعه ایکس و ...
- بیماریهای دردناک عصبی و عضلانی
- ضرب دیدگیها و پیچ خوردگیهای عضلانی
- بر اساس بعضی گزارش ها ، اخیرا پزشگان با استفاده از امواج ماورای صوت روش جدیدی کشف کرده اند که با استفاده از آن غدد سرطانی مغز ، نخاع و کبد را به آسانی و با حداقل خونریزی جراحی کرده اند.
- عمل سنگ شکنی کلیه ها با امواج ماورای صوت بسیار رضایت بخش است. برای دفع سنگ کلیه امواج ماورای صوت را بر روی سنگی در کلیه تشکیل شده است می تابانند و فرکانس امواج را تغییر می دهند به طوری که در فرکانس مشخصی سنگ کلیه به حداکثر دامنه ارتعاش رسیده «پدیده تشدید) و شکسته می شود که به همراه مایعات دفع می گردد.
زونا یک نوع بیماریی است که ضایعه اصلی آن در
اعصاب حسی محیطی می باشد. این بیماری با ضایعه پوستی و مخاطی و همراه با تاول دیده می شود. مولد این بیماری ، یک نوع
ویروس به طول 50 میکرون است که از راه پوست و یا تنفس وارد بدن می شود. علائم این بیماری تب ، سر درد و بی اشتهایی است که گاهی همراه با اسهال و استفراغ است و تاولهای دردناک قرمز رنگ بر روی پوست ظاهر می گردد.
بهترین و موئثرترین درمان زونا طبق کارهای آزمایشگاههای فیزیک دانشکده پزشکی
دانشگاه تهران استفاده از امواج ماورای صوت است. با آماری که تاکنون به دست آمده چنین استنباط می شود که ماورای صوت در معالجه زونا ، اعم از حاد ، نیمه حاد و مزمن درمان مناسبی بوده و نتیجه آن درخشان و عالی است.
مباحث مرتبط با عنوان:
