مقدمه
قدمت صنعت نساجی به زمانهای بسیار دور برمی‌گردد، چرا که بشر از ابتدا به لباس و پوشاک برای مقابله با شرایط مختلف آب و هوایی احتیاج داشته است. البته در ابتدا فقط
الیاف طبیعی به کار می‌رفت و تولید منسوجات به وسیله دست انجام می‌شد، ولی به تدریج با افزایش جمعیت و مطرح شدن نیاز به پارچه‌هایی با ویژگیهای مختلف، روشهای صنعتی نساجی به وجود آمد. همزمان با نخستین انقلاب صنعتی، پیشرفتهای مهمی در اختراع وسایل صنعتی تهیه و بافت پارچه پدید آمد که این سر آغازی بر علمی شدن نساجی محسوب می‌گردد. به تدریج با گذشت زمان، در کشورهای پیشرفته، این رشته در بین رشته‌های دانشگاهی گنجانیده شد و همزمان با آن، کارخانه‌هایی ساخته شد که به صورت صنعتی و با استفاده از ماشین آلات، به تولید پارچه می‌پرداختند. بدین صورت، رشتة مهندسی نساجی شکل گرفت و هم اکنون در بیشتر کشورهای جهان، این رشته در دانشگاهها دایر است.
در ایران نیز هم اکنون این صنعت از اهمیت زیادی برخوردار است و بعد از صنعت
نفت، مهمترین صنعت کشور محسوب می‌گردد. رشته مهندسی نساجی در ایران، همزمان با ساخت اولین دانشکده مهندسی نساجی در دانشگاه صنعتی امیر کبیر (پلی تکنیک تهران) در سال 1336 شمسی تاسیس و بعد دانشکده‌های دیگری نیز برای آموزش مهندسی نساجی در کشور به وجود آمد.
هدف اصلی صنعت نساجی، تولید منسوج است که علاوه بر پارچه، مواد متعدد دیگری از جمله کفپوشها (فرش موکت و ...) باندهای پزشکی و ... را نیز شامل می‌شود. کاربرد این تولیدات نیز طیف گسترده‌ای از شاخه‌های پزشکی و صنعت (نظامی، هواپیما‌سازی، ماشین‌سازی و ...) را تحت پوشش قرار می‌دهد.
تولید منسوج، شامل مراحل تولید الیاف، تولید پارچه،
رنگرزی، چاپ و تکمیل است که مهندس نساجی در طول دوره تحصیل، با فرایند‌ها، تکنولوژی‌ها و ماشین آلاتی که این مراحل را انجام می‌دهند آشنا می‌شود. البته باید متوجه این نکته بود که ساختن دستگاههای مورد استفاده صنعت نساجی به تنهایی کار یک مهندس نساج نیست و باید برای ساختن این گونه دستگاهها، یک تیم متشکل از مهندسان نساجی، مکانیک و ... تشکیل شود.
اشتراک دروس گرایش‌های این رشته بیشتر در دروس پایه مانند ریاضیات،
فیزیک،
شیمی عمومی
آمار و احتمالات مهندسی، نقشه کشی صنعتی و ... است، اما دانشجویان هرکدام از گرایش‌های این رشته، تحت عناوین و اسامی دیگر، دروس مربوط به گرایش دیگر را نیز می‌آموزند.
سطوح رشته
|
|
| ردیف | نام دانشگاه | کاردانی | کارشناسی | ارشد | دکترا
|
| 1 | آزاد- تهران | | * | |
|
| 2 | آزاد- تهران جنوب | | * | |
|
| 3 | آزاد- علوم و تحقیقات تهران | | | * |
|
| 4 | آزاد- قایم شهر | | * | |
|
| 5 | آزاد- گز | | | * |
|
| 6 | آزاد- کاشان | | * | |
|
| 7 | آزاد- یزد | | * | * |
|
| 8 | آزاد-اراک | | * | |
|
| 9 | صنعتی اصفهان | | * | |
|
| 10 | صنعتی امیرکبیر | | * | |
|
| 11 | یزد | | * | |
|
درسهای رشته
|
|
| ردیف | نام درس | ردیف | نام درس
|
| 1 | آز مبانی برق و الکترونیک | 2 | آزمایشگاه فیزیک 1
|
| 3 | آزمایشگاه فیزیک 2 | 4 | آزمایشگاه کنترل کیفیت
|
| 5 | آمار و احتمالات | 6 | استاتیک
|
| 7 | اصول حسابداری و هزینه‌یابی | 8 | اصول ساختمان پلیمری
|
| 9 | بافندگی 1 و کارگاه | 10 | بافندگی 2 و کارگاه
|
| 11 | بافندگی حلقه‌ای 1 و کارگاه | 12 | بافندگی حلقوی 2 و کارگاه
|
| 13 | برنامه نویسی کامپیوتر | 14 | پروژه
|
| 15 | پوشاک | 16 | تجزیه فنی پارچه و محاسبات بافت
|
| 17 | ترمودینامیک عمومی | 18 | تهویه و تبرید در نساجی
|
| 19 | تکنیک بافت پارچه | 20 | دینامیک
|
| 21 | رنگرزی، چاپ و تکمیل و آزمایشگاه | 22 | ریاضیات عمومی 1
|
| 23 | ریاضیات عمومی 2 | 24 | ریسندگی 1 و کارگاه
|
| 25 | ریسندگی 2 | 26 | ریسندگی الیاف بلند و کارگاه
|
| 27 | ریسندگی مدرن | 28 | ریسندگی نخهای یکسره
|
| 29 | شیمی عمومی | 30 | شیمی عمومی آزمایشگاه
|
| 31 | طراحی ماشین 1 | 32 | طرح و محاسبه کارخانه
|
| 33 | علوم الیاف و آز | 34 | فیزیک الیاف و آز
|
| 35 | فیزیک عمومی 1 | 36 | فیزیک عمومی 2
|
| 37 | مبانی الکترونیک | 38 | مبانی مهندسی برق 2
|
| 39 | محاسبات عددی | 40 | مدیریت تولید
|
| 41 | معادلات دیفرانسیل | 42 | مقاومت مصالح
|
| 43 | مقدمات بافندگی و کارگاه | 44 | نقشه کشی صنعتی 1
|
| 45 | نقشه کشی صنعتی 2 | 46 | کارآموزی 1 و 2
|
| 47 | کارگاه جوشکاری و ورقکاری | 48 | کارگاه ریخته‌گری و آهنگری
|
| 49 | کارگاه ریسندگی 2 | 50 | کارگاه ماشین ابزار
|
| 51 | کفپوشهای ماشینی | 52 | کنترل کیفیت آماری
|
صنعت و بازار کار
قدمت صنعت نساجی به زمانهای بسیار دور برمی‌گردد، چرا که بشر از ابتدا به لباس و پوشاک برای مقابله با شرایط مختلف آب و هوایی احتیاج داشته است. البته در ابتدا فقط الیاف طبیعی به کار می‌رفت و تولید منسوجات به وسیله دست انجام می‌شد، ولی به تدریج با افزایش جمعیت و مطرح شدن نیاز به پارچه‌هایی با ویژگیهای مختلف، روشهای صنعتی نساجی به وجود آمد. همزمان با نخستین انقلاب صنعتی، پیشرفتهای مهمی در اختراع وسایل صنعتی تهیه و بافت پارچه پدید آمد که این سر آغازی بر علمی شدن نساجی محسوب می‌گردد.
به تدریج با گذشت زمان، در کشورهای پیشرفته، این رشته در بین رشته‌های دانشگاهی گنجانیده شد و همزمان با آن، کارخانه‌هایی ساخته شد که به صورت صنعتی و با استفاده از ماشین آلات، به تولید پارچه می‌پرداختند. بدین صورت، رشتة مهندسی نساجی شکل گرفت و هم اکنون در بیشتر کشورهای جهان، این رشته در دانشگاهها دایر است.در ایران نیز هم اکنون این صنعت از اهمیت زیادی برخوردار است و بعد از صنعت نفت، مهمترین صنعت کشور محسوب می‌گردد. رشته مهندسی نساجی در ایران، همزمان با ساخت اولین دانشکده مهندسی نساجی در دانشگاه صنعتی امیر کبیر (
پلی تکنیک تهران) در سال 1336 شمسی تاسیس و بعد دانشکده‌های دیگری نیز برای آموزش مهندسی نساجی در کشور به وجود آمد.
هدف اصلی صنعت نساجی، تولید منسوج است که علاوه بر پارچه، مواد متعدد دیگری از جمله کفپوشها (فرش موکت و ...) باندهای پزشکی و ... را نیز شامل می‌شود. کاربرد این تولیدات نیز طیف گسترده‌ای از شاخه‌های پزشکی و صنعت (نظامی، هواپیما‌سازی، ماشین‌سازی و ...) را تحت پوشش قرار می‌دهد.
تولید منسوج، شامل مراحل تولید الیاف، تولید پارچه، رنگرزی،
چاپ و تکمیل است که مهندس نساجی در طول دوره تحصیل، با فرایند‌ها،
تکنولوژی‌ها و ماشین آلاتی که این مراحل را انجام می‌دهند آشنا می‌شود. البته باید متوجه این نکته بود که ساختن دستگاههای مورد استفاده صنعت نساجی به تنهایی کار یک مهندس نساج نیست و باید برای ساختن این گونه دستگاهها، یک تیم متشکل از مهندسان نساجی،
مکانیک و ... تشکیل شود.
اشتراک دروس گرایش‌های این رشته بیشتر در دروس پایه مانند ریاضیات، فیزیک، شیمی عمومی آمار و احتمالات مهندسی، نقشه کشی صنعتی و ... است، اما دانشجویان هرکدام از گرایش‌های این رشته، تحت عناوین و اسامی دیگر، دروس مربوط به گرایش دیگر را نیز می‌آموزند.
