بسته به سن و جنس هر فرد در هر میلیمتر‌مکعب از خون حدود 5/3تا 7میلیون گلبول‌قرمز وجود دارد. هربار که تعداد گلبول‌های قرمز از حداقل قابل قبول برای سن و جنس مورد نظر کمتر شود، می‌توان گفت فرد دچار کم‌خونی شده است. درواقع کم‌خونی یعنی کم‌شدن تعداد گلبول‌های قرمز و محتوای هموگلوبین موجود در این گلبول‌ها که کار اصلی‌شان انتقال اکسیژن است. به عبارت دیگر هر زمان میزان هموگلوبین خون در خانم‌ها کمتر از 12گرم و در آقایان کمتر از 14گرم در 100 سی‌سی از خون شود فرد کم‌خونی دارد.
علایم کم‌خونی زمانی که اکسیژن به اندازه کافی به بافت‌ها نمی‌رسد فرد دچار علایم خستگی زودرس، اختلال تمرکز، بی‌حوصلگی، بی‌حالی و ضعف می‌شود. این علایم بسته به مدت‌زمان کم‌خونی، حاد‌بودن یا ناگهانی‌بودن آن می‌توانند شدید یا خفیف باشند.
علت کم‌خونی دلایل کم‌خونی به دو سرگروه عمده تقسیم می‌شوند: - گروه اول علت‌هایی است که تولید گلبول های قرمز را در فضای مغز استخوان مختل می‌کنند. از این گروه می‌توان به عوامل تغذیه‌ای، اختلال در سلول های مغز استخوان و اشغال فضای طبیعی مغز استخوان توسط سلول‌های سرطانی اشاره نمود.
- گروه دوم دلایل کم‌خونی را عوامل داخل عروق و فضای خارج از مغز استخوان تشکیل می‌دهند. یعنی ممکن است مغز استخوان سالم باشد اما در داخل عروق و فضای خارج از مغز استخوان، گلبول‌های قرمز به هر دلیلی ازجمله خونریزی‌های حاد یا مزمن از بدن خارج شوند یا اینکه عمرشان کوتاه شده باشد و زودتر از 120روز که عمر طبیعی هر سلول است از بین بروند که به این پدیده همولیز گفته می‌شود. از دیگر عوامل محیطی می‌توان به انباشته‌شدن گلبول‌های قرمز خون در یک قسمت از بدن از جمله طحال اشاره نمود.
فقط نیمی از کم‌خونی‌ها از کمبود آهن هستند. پزشکان میزان ذخایر آهن، ویتامین B12 و اسید فولیک را بررسی می‌کنند و نمونه‌ای از مغز استخوان را زیر میکروسکوپ قرار می‌دهند تا ببینند آیا سلول‌ها سرطانی شده‌اند یا سرطان از جای دیگری به مغز استخوان دست انداخته است و سایر علل دیگر.
یکی از علل کم خونی مربوط به اختلال در تغذیه است که یکی از شایع‌ترین آنها کمبود آهن است. تقریبا می‌توان گفت که بیشتر از نیمی از افراد مبتلا به کم‌خونی دچار فقر آهن هستند.
عوامل تغذیه‌ای کم‌خونی عوامل تغذیه‌ای کم‌خونی به چهار‌گروه تقسیم می‌شوند: کمبود آهن، کمبود ویتامین B12، کمبود اسید‌فولیک و کمبود پروتئین.
البته وقتی صحبت از تاثیر سوءاختلالات تغذیه‌ای بر کم‌خونی می‌شود بیشتر منظور کمبود ویتامین B12، اسید‌فولیک و آهن است. ویتامین B12 در گیاهان وجود ندارد و فقط در منابع حیوانی ازجمله گوشت و جگر یافت می‌شود. با مصرف گوشت و جگر، این ویتامین وارد بدن می‌شود .
- کمبود ویتامین B12 بیشتر در افرادی دیده می‌شود که گیاه‌خوارند یا اینکه برای مثال جراحی معده داشته‌اند یا التهاب معده داشته‌اند یا مبتلا به بیماری‌هایی بوده‌اند که به روده باریک آسیب می‌زنند. کمبود ویتامین B12 به مرور زمان باعث بزرگ‌شدن سایز گلبول‌های قرمز می‌شود و در دراز‌مدت می‌تواند فرد را به سوی کم‌خونی خیلی شدید و مخاطره‌انگیز ببرد اما اگر به موقع تشخیص داده شود قابل درمان خواهد بود.
- کمبود اسید‌فولیک کمتر در دنیا دیده می‌شود. در حالت عادی مقداری اسید‌فولیک در بدن وجود دارد اما برای مثال یک خانم باردار یا برخی بیماران خاص که بدنشان مقدار زیادی اسید‌فولیک مصرف می‌کند ممکن است دچار کمبود آن شوند و در دراز‌مدت به کم‌خونی مبتلا شوند. کمبود B12 و اسید‌فولیک در مجموع شاید کمتر از 10درصد عوامل کم‌خونی در دنیا را شامل شوند.
به خانم‌ها بعد از 14سالگی تا قبل از یائسگی توصیه می‌شود سالی یک‌بار آزمایش آهن بدهند و اگر آهنشان پایین بود حتما از مکمل آهن استفاده کنند.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
ارسال ها: 1819
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!