پادشاهان محلی در دوره ساسانی
در این بخش هدف آوردن نام پادشاهان نیست بلکه منظور ما بیان نام مکان‌ها و شهرهای تاریخی دوره ساسانی است که به علت بزرگی وسعت، پادشاه ساسانی که در مدائن بر سراسر امپراتوری حکومت می‌کرد، کسانی را با لقب شاه به نقاط مختلف می‌فرستاد تا در آن مکان‌ها با داشتن لقب شاه، حکومت ساسانی را در آن منطقه مستقر نمایند. البته این موضوع که واگذاری حکومت شهرها به کسانی به عنوان شاه در اواخر دوره ساسانی صورت گرفت.
1- کوشان شاه: که در پیشاور که مدتی جز امپراتوری کوشانی بود حکومت داشت.
2- زابل شاه: حکمران زابلستان در جنوب سیستان
3- سگانشاه: حکمران سیستان
4- ابخاز شاه: حکمران ابخازیان در ابخازستان در کنار دریای سیاه
5- شارشاه: حکمران ماوراءالنهر
6- گیلانشاه: حکمران گیلان و طالش
7- بوذر اردشیر شاه: حکمران بوذر اردشیر، ناحیه موصل امروز
8- میشان شاه: حکمران دشت میشان
9- بزرگ ارمنیان شاه: پادشاه ارمنستان
10- کرمان شاه : حکمران کرمان
11- مکران شاه: حکمران منطقه مکران
12- لگزان شاه: پادشاه لزگیان در کوه‌های قفقاز
13- هندوان شاه: حکمران نواحی شمال سند در هندوستان
14- شروان شاه: حکمران شروان در اردن.
15- نخشبان شاه: حکمران نخشب در آسیای میانه
16- کشمیران شاه: حکمران کشمیر
17- گوچشاه: پادشاه طوایف گوچ در جنوب شرقی ایران و همسایه بلوچ‌های امروز بوده‌اند.
18- چغان خداه: حکمران چغانیان در شمال ترمذ
19- شروین شاه: حکمران طخارستان
20- یمانشاه: حکمران یمن
21- تازیانشاه: حکمران سرزمین تازیان (عربستان)
پاسارگاد: دهی در استان فارس در شهرستان مرودشت. پاسارگاد اردوی پارسیان بوده است. اقامتگاه پاسارگادی‌ها بوده. آثاری از کاخ کوروش و آرامگاه کوروش در آن‌جاست. به پازارگاد یا پاسارگاد، پاسارگرد نیز گفته‌اند.
پارس: این منطقه در کتیبه داریوش پارسه و در کتاب هرودت، پرسر و از قول استرابون، پرسیس آمده است. موسی خورن پارس و اصفهان را یک ایالت حساب می‌کنند این ایالت از جنوب به خلیج فارس و از مغرب به خوزستان و سلسله کوه‌های بختیاری و از شمال به ماد بزرگ و عراق عجم و از شرق به کرمانیا (کرمان) محدود بود. پایتخت پارس، شهر پارسهبود که یونانیان آن را پرسپولیس (Perspolis) می‌گفتند. خرابه‌های آن امروز به نام تخت جمشید است که اسکندر آن را آتش زد و ویران کرد. دیگر از شهرهای پارس‌شهر پارساکد (پازارگاد) بود که آرامگاه کوروش بنیانگذار پادشاهی هخامنشی در آن‌جاست.
پارت: پارت در اوستا ورنه و در کتیبه داریوش پرثوا و در آثار هرودت پارتر و در آثار استرابون پارتی‌یا (Parthia) آمده‌است و با خراسان کنونی تطبیق می‌کند. این ایالت از شمال به سرزمین داها که شعبه‌ای از اقدام سکائی بودند. از مشرق به آریا و از جنوب به کرمان و از مغرب به ماد محدود بوده. اشکانیان از مردم این سرزمین بوده‌اند. داریوش در کتیبه خود، پارت را با زرنگا، هرات و ساگارتی که در کویر لوت واقع بود با گرگان ارتباط می‌دهد. پارت اصلی را همان خراسان کنونی بود یعنی از دامغان فعلی شروع شده به هریرود منتهی می‌گشته و بی‌تردید از ولایات، دامغان – شاهرود – جوین – سبزوار – نیشابور – بجنورد – دره‌گز – سرخس – اسفراین – جام – باخزر – خواف – ترشیز (کاشمر) – و تربیت حیدریه بوده است. بعد از آن که امپراتوری پارت‌ها (اشکانیان) توسعه یافت حدود آن عبارت بود از مغرب به رود فرات از مشرق به کوه‌های هیمالیا و رود پنجاب هند. از شمال به رود سیحون و دریای خزر و کوه‌های قفقاز و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان. پارت‌ها و اشکانیان پایتخت‌های مختلف داشتند. (آساک) که با قوچان یا بجنورد مطابقت دارد. عشق آباد (اشک آباد) در ترکمنستان کنونی. صد دروازه که یونانی‌ها به آن هگاتم پلیس می‌گفتند که به قول جکسون آمریکایی باید در ولایت سابق قومس باشد که در 8 میلی جنوب دامغان قرار داشته است. پایتخت دیگر تیسفون بوده که در برابر سلوکیه قرار دارند. پادشاهان پارت در ماه‌های غیر زمستانی در همدان و گرگان به سر می‌بردند. دربار اشکانی پس از گذشتن زمستان از تیسفون حرکت کرده و به طرف گرگان می‌رفت و در شهرهای همدان، ری و صد دروازه توقف می‌کردند تا به گرگان می رسیدند.
ترکستان: ناحیه‌ای در آسیای میانه و چین که از دو قسمت تشکیل می‌شود. ترکستان شرقی (ترکستان چین)، ترکستان غربی (ترکستان روس سابق). ترکستان شرقی جزئی از استان (سین کیانگ) بوده که اویغورنشین است. ترکستان غربی شامل جمهوری ترکمنستان، جمهوری ازبکستان، جمهوری تاجیکستان و بالاخره جمهوری قرقیزستان است. قسمت اعظم ترکستان غربی را دو صحرای بزرگ قراقوم (سیاه رنگ) و قزل قوم (سرخ رنگ) فراگرفته است. کوه های پامیر، تیره شان در بخش شرقی آن است. رودهای سیر دریا، آمودریا، زرافشان و مرغاب این منطقه را مشروب می کنند. ترکستان در دوره هخامنشیان به بعد در تصرف ایرانیان بوده است. در کتاب ایران بزرگ نوشته امید عطائی ازمؤسسه روزنامه اطلاعات در صفحه 154 سخنی به شرح زیر از ادیب و سخن‌‌ور نامی معاصر دکتر پرویز ناتل خانلری آمده‌است که: «میان ایران و افغانستان و آسیای میانه، جدائی نبود. پیشه‌ور اصفهانی در غزنین و سمرقند کاخ‌ها می‌ساخت و نقاش تبریزی در هرات، هنر می‌فروخت. هر ادیب پر مایه تبریز و کاشان و اصفهان شوق سفر به هند در سر داشت. زیرا می دانست که در آن‌جا عزیزش می‌دارند و متاعش مشتری خواهد داشت ما ایرانیان و ترکستانی‌ها وارث فرهنگی هستیم که از قدیمی‌ترین زمان‌های تاریخی در قسمت‌های بزرگی از آسیا انتشار داشته است.
ترکمنستان: منطقه‌ای در شمال خراسان به نام جمهوری ترکمنستان که شهرهای معروف آن عشق‌آباد، بایرام‌علی، مرو، ترکمن‌باشی، مرغاب، تجن، چارجو
تورفان: منطقه ای در (سین کیانگ) غربی‌ترین ایالت چین در 150 کیلومتری جنوب شرقی اورمچی که فرهنگ مانویت در آن‌جا رسوخ کرد.
تیسفون: تیسفون مرکز پایتخت ساسانی در ساحل شرقی دجله بوده‌است. که همراه شش شهر دیگر، هفت شهر آباد بود که مرکز قدرت دولت ساسانی محسوب می گردید. که به این مجموعه اعراب مدائن می‌گفتند. این شش شهر به جز تیسفون عبارت بودند از: 1- وه اردشیر (به اردشیر) که در جوار سلوکیه در ساحل دجله بدست ساسانیان ساخته شده‌است. 2- رومگان در ساحل شرقی دجله بنا گردید که کارگران آن اسیران رومی بودند. 3- در زنی زاندر ساحل غربی دجله 4- بلاش آباد که آن هم در ساحل غربی دجله واقع بوده‌است. 5- اسبانبر در ساحل غربی دجله که خرابه‌های طاق کسری در این محل است. 6- ماحوزه ملکا به معنی شهر پادشاهان واقع در ساحل شرقی دجله بوده‌است. ساسانیان شهرهای آباد استان‌هایی در اطراف بابل و مدائن و یا در جنوب و شمال میان رودان (عراق کنونی) بنا کردند که معروف‌ترین آن‌ها عبارتند از:
1- استان شادفیروز: که مدائن پایتخت ساسانیان جزئی ازآن بود.
2- استان شاد قباد: که مناطق و شهرهای جلولا و انبار از ولایات تابعه آن بودند. نام دیگر انبار فیروز شاپور بوده‌است.
3- استان شادهرمز: که مهم‌ترین شهر تابع آن کهنه شهر (تیسفون) بود.
4- استان بازیجان خسرو: که در خاور دجله بود و منطقه از نهروان تابع آن بود.
و بالاخره استان‌های فیروز شاپور (این استان به غیر از شهر فیروز شاپور است و استان اردشیر بابکان که اردشیر جزئی از آن بود و استان پادبهمن که منطقه میسان جزء آن محسوب می‌شد.
جابلستان: نام دیگر زابلستان است. ولایتی در افغانستان غربی که شهر غزنین را نیز در بر می‌گیرد.
جاده ابریشم: جاده تجارتی است در فاصله چین تا اروپا در حدود 6400 کیلومتر. از طریق این جاده از چین ابریشم را از طریق صحرای گبی، سمرقند، انطاکیه به بنا در مدیترانه‌ای از راه یونان و ایتالیا، مصر به اروپا می رسانیدند. جاده ابریشم از شمال و غرب ایران نیز می‌گذشت.
چغازنبیل: معبدی است تاریخی از علامیان درهفت تپه خوزستان در 45 کیلومتری جنوب شرقی شوش که به دستور اونتاش گال در پانزده قرن قبل از میلاد ساخته شده است.
حلوان: منطقه‌ای است در سر پل ذهاب در استان کرمانشاه کنونی، که خرابه‌های آن در جنوب سر پل ذهاب وجود دارد. از بناهای قباداوّل است. ابتدا، آشوری‌ها آن را ساخته اند. مرکز ولایت حلوان شهری به نام شالا بوده که در کوه های کردستان، نزدیک کرکوک واقع بود. آن را استان شاد فیروز هم گفته‌اند.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
ارسال ها: 94
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!