هنگامی که برای دانش‌آموزان خود مقدمه‌ای در خصوص فرایند ابتکار و خلاقیت بیان کردید، در آن زمان به دنبال این باشید که مساله‌ای را مطرح کرده و به همراه آنان راه حل‌های ابتکاری و نویی را پدید آورید. از این رو لازم است که مراحل ذیل را اجرا کنید:
گام اول:
از آنها بخواهید که سوالاتی را آماده کنند تا با روش زمینه‌یابی با هر کسی که فکرمی کنند که می‌توانند به سوالات آنها
پاسخ بگوید مصاحبه کنند. از آنها بپرسند که به چه وسایل احتیاج دارند تا طرح ابتکاری‌شان را اجرایی کنند، چه ایده‌هایی را باید پی‌گیری کنند که مثمر ثمر باشند و یا در هنگام فراغت و بیکاری چه کارهایی انجام دهند؟ طبیعی است که دانش‌آموزان می‌باید با افراد متخصص در آن زمینه مصاحبه کنند تا راهنمایی‌های لازم را دریافت کنند.
گام دوم:
از آنها بخواهید که مسایل و مشکلاتی را که برای حل شدن شان نیاز به فکر کردن دارند فهرست کنند
گام سوم:
فرایند تصمیم‌گیری را به آنها توضیح دهید. از آنها بخواهید که در مورد مشکلات احتمالی در جریان کارشان و راه برطرف کردن آنها بیندیشند. دانش‌آموزان می توانند به نظر موافقین و مخالفین طرح‌های خود گوش کنند. این روش خوبی برای تصمیم‌گیری و برطرف کردن مشکلات احتمالی خواهد بود. آنها باید برای هر حالت یا انتخابی که میکنند، احتمالات را پیش‌بینی کرده و تخمین بزنند. آنها باید تصمیماتی اتخاذ کنند که بهترین انتخاب‌ها را برای حل ایده‌های ابتکاری مطرح کند. دانش آموزان می باید چارچوب طرح و تصمیماتی را که می‌گیرند نسخه برداری کرده و در اختیار خود و معلم بگذارند .
گام چهارم:
از آنها بخواهید که یک دفترچه یادداشت روزانه برای ثبت کارهایشان تهیه کنند. این یادداشت‌ها در مورد ایده‌ها و راه حل ها موجب می شود که تفکر ابداعی آنان بهتر رشد و پرورش پیدا کند .آنان باید این یادداشت‌ها را در جایی محفوظ نگه دارند و تا اتمام و کامل شدن پروژه از آن محافظت کنند. آنان می باید گزارش‌های هر روز، مشاهدات، کارهایی که برای طرح خود انجام می‌دهند، این که چگونه و باچه روشی فلان ایده به ذهنشان رسیده‌است و مسایل و مشکلاتی را که در اجرای پروژه دارند یادداشت کنند.
گام پنجم:
برای دانش آموزان توضیح دهید و مثال بیاورید که اصولاً چرا داشتن دفترچه‌ی یادداشت روزانه‌ای مفید و ضروری است؟ به طور مثال در مورد افرادی صحبت کنید که فقط به خاطر یادداشت نکردن مراحل کارشان دچار شکست شده‌اند. نمونه‌ای از این اشخاص، دانیل درابوه Daniel drawbaugh است که گفته می‌شود قبل از الکساندر گراهام بل Alexander grahambell تلفن را ابداع کرده‌بود اما از آنجایی که نمی‌توانست آن را برای دفتر ثبت اختراع و دادگاه محلی اثبات کند، ابداع تلفن به نام بل ثبت شد (این داستان چه واقعیت داشته‌باشد یا نه، به این معناست که اهمیت ثبت یادداشت‌ها آنقدر زیاد هست که از آن به سادگی نگذریم). در ادامه لازم است که چند فعالیت را برای آنها سازماندهی کنید.
1- تکنیک بارش فکری را به کار ببرید:
اکنون که دانش‌آموزان بر روی یکی دو تا مساله کار میکنند لازم است که در همان گروه‌هایی که بر روی طرحی ابداعی کار می‌کردند، بارش فکری را به کار ببرند. مساله یا مشکل بر روی تخته سیاه نوشته می‌شود. از آنها بخواهید که یکی از مسایل را انتخاب و روی آن کار کنند. آنها باید راه‌های عجیب و غریب و غیر معمول را برای حل مساله عنوان کنند و کسی در مورد این راه حل‌ها قضاوت و ارزشیابی نکند. بعد از این که راه‌های احتمالی مشخص شدند می‌باید آنها را تصفیه کرد و بهترین راه ها رابرگزید. در این مرحله ارزشیابی و تفکر انتقادی باید وارد عمل شود تا راه‌های پخته تری انتخاب شوند.
2- بخش انتقادی تفکر ابداعی را تمرین بدهید:
از آنها بخواهید که با طرح سوالاتی، طرح و ایده‌ی خودشان را مورد ارزشیابی انتقادی قرار دهند.
- آیا ایده‌ی من عملی و قابل اجرا هست؟
- آیا این ایده به راحتی می تواند ساخته و پرداخته شود؟
- آیا این ایده من است؟ خطراتی در بر ندارد؟
- آیا آنقدر ارزش دارد که روی آن کار کرد و یا توسط دیگران مورد استفاده قرار خواهد گرفت؟
- آیا ایده‌ی من واقعاً یک ایده ی جدید ی است؟
- آیا این ایده در طی زمان قدرتش را از دست نخواهد داد؟
- آیا این ایده شبیه به ایده‌ی دیگری هست؟
- آیا مردم از این ابداع استفاده خواهند کرد؟
نظر همکلاسی‌ها یا سایر افراد را مانند همسایه‌ها یا دوستان و.. جستجو و بررسی کنید و از سوی دیگر فقط به حرف‌ها اکتفا نکنید، ببینید که استدلال آنها چیست؟ با مدرک و اثبات علمی به ایده‌ها نگاه کنید.
3- ابداع و اختراع خود را تکمیل کنید:
هنگامی که دانش‌آموزان ایده‌ای را مطرح میکنند و مشخص می‌شود که در عمل ممکن است خوب از آب درآید باید تصمیم بگیرند که آن را چگونه تکمیل کنند؟
برای تکمیل یک پروژه بهتر است که مراحل مقدماتی آن انجام شود به طور مثال اگر ابداع و اختراعی را مدنظر دارند یک مدل و الگویی از آن بسازند و حتی نامی را برای اختراع خود انتخاب کنند. برای ساختن مدل می‌توانند از مواد ساده‌ای مثل مداد شمعی‌ها، کاغذ و مقوا، چسب، پلاستیک، کاموا گیره و.. استفاده کنند. ساخت مدل نباید خیلی گران باشد.
به مشکلات احتمالی پروژه و ابداع خود فکر کنید. چگونه می‌خواهید آنها را برطرف کنید؟ بررسی این احتمالات ضروری است. ضمنآً از معلمان و والدین و سایر کسانی که تجربه ای در آن زمینه دارند باید کمک بگیرند و مدل را تکمیل کنند. در مراحل آخر نام‌گذاری برای ابداع یا اختراع کار سختی نیست مثلاً می‌توان از اول اسم مخترع بهره گرفت یا چیزی را که ابداع کرده‌اند از ویژگی‌های آن استفاده کنند مثلآً اگر ماده‌ی سفید کننده‌ای تولید کرده‌اند نام آن را خیلی سفید کنند‌ه بگذارند یعنی از کارکرد آن استفاده شود.
منبع:www.inventors.about.com
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!