آبخیز واحدی هیدرولوژیک است که به عنوان واحد فیزیکی , بیولوژیکی , سیاسی , اجتماعی و اقتصادی برای طراحی و مدیریت منابع طبیعی (آب , خاک , پوشش گیاهی) پذیرفته شده است. به عبارت دیگر آبخیز منطقه‌ای توپوگرافی است که توسط یک سیستم رودخانه زهکشی میشود.
تعریف آبخیز داری
آبخیزداری عبارت است از فرآیند تنظیم و اجرای اقدامات مناسب به منظور اداره منابع موجود در آبخیز , با کسب منافع , بدون آسیب رساندن به موجودیت این منابع.
دلایل ظهور علم آبخیزداری در اوایل قرن بیستم
کسب دانش و آگاهی بیشتر در مورد دوره هیدرولوژیک و عملکرد آن.
افزایش جمعیت و فشار حاصله از آن به اراضی و منابع آب.
افزایش بیش از حد مصرف آب که ناشی از پیشرفت فن آوری و بالا رفتن سطح زندگی مردم بوده است.
بروز مشکلات جدید و پیچیده مرتبط با آب از جمله مشکل وجود مناطق سیل گیر , ایجاد آلودگی آب , سکونت در مناطق خشک و ... .
هدف از آبخیزداری
هدف مدیریت منابع آبخیز عبارتند از: تحت کنترل درآوردن عملیات کشاورزی , دامپروری , ساختمان سازی , راهسازی , قطع درختان و بطور کلی هرگونه عملی چه مفید و چه مضر , چه مثبت و چه منفی , ارزیابی آنها و توجه به وضعیت آبخیز بر اساس خصوصیات زمین شناسی , خاک شناسی , پوشش گیاهی , اقلیم شناسی , هیدرولوژی و ارائه رهنمودها و پیشنهادها جهت اجرا و مدیریت صحیح در مورد همه عوامل طبیعی و زیستی هر اکوسیستم در واحدهای طبیعی خاص و اعمال مدیریت بر روی عواملی که در توزیع آب و کیفیت هیدرولوژیکی تاثیر دارند, تا به صورت مطلوب و علمی , خاک حوضه آبخیز از فرسایش حفظ گردد.
آبخیزداری الهی ترین نگاه به طبیعت است و آبخیزدار را میتوان پزشک طبیعت نامید. یک آبخیزدار خوب با بررسی دقیق و مطالعه علمی حوضه آبخیز , به تعبیری دردهای یک حوضه را شناخته , و در جهت درمان آن برنامه ریزی میکند. آبخیزداری با نگاهی خدا گونه عرصه طبیعت را برای زیست و بهره برداری انسان مهیا میکند. شاید این تعابیر کمی اغراق آمیز به نظر برسد, اما میشود تمام علوم را هدیه‌ای از جانب خدا برای حکومت بر کره خاک دانست. اگر ما با این دید به علوم نگاه کنیم, هرگز آنها را در راه نابودی نوع بشر به کار نخواهیم بست.
علوم مرتبط با آبخیزداری
یک پروژه ساده آبخیزداری از چند مطالعه مستقل تشکیل شده است که هر کدام کارشناس مربوط به خودش را می‌خواهد:
مطالعه فیریوگرافی: این مطالعه به بررسی خصوصیات ظاهری آبخیز میپردازد.
مطالعه هواشناسی: به طور کلی به بررسی اقلیم منطقه میپردازد.
مطالعه هیدرولوژی: به بررسی آبهای موجود در منطقه میپردازد.
مطالعه خاک شناسی: به مطالعه انواع خاکهای موجود در منطقه وپتانسیل های آن میپردازد.
مطالعه زمین شناسی: به بررسی جنس ونوع سازندها و برخی عوامل مورفولوژیکی وقدمت سازندها وعوامل تشکیل آنها میپردازد.
مطالعه فرسایش و رسوب: به بررسی انواع فرسایش در حوضه وفرسایش پذیری وپتانسیل رسوبگذاری رودخانه میپردازد.
مطالعه پوشش گیاهی: به بررسی تیپهای مختلف گیاهی منطقه میپردازد وبرنامه چرا و شدت چرا را تعیین میکند ودرصد وجود کلاسهای مختلف را در حوضه مشخص میکند.
مطالعه اقتصادی: به بررسی شاخصهای اقتصادی وارزیابی اقتصادی طرح می پردازد.
مطالعه کشاورزی و اجتماعی: به بررسی عوامل کشاورزی واجتماعی آبخیز نشینان میپردازد,شاخصهایی از قبیل: جمعیت, تعداد خانوار, چگونگی کسب درآمد, تعداد دام,انواع محصولات کشاورزی منطقه و... در این مطالعه بررسی می شود.
عملیات بیولوژیک: به ارائه طرحهای کاشت نهال, بذر کاری و... برای حفظ عرصه طبیعی آبخیز(از نظر پوشش گیاهی) وبهبود وضعیت آن , وتثبیت بیولوژیک خاک از طریق پوشش گیاهی می پردازد.
عملیات مکانیکی: ارائه طرحهایی از قبیل احداث بندهای خاکی, گابیون, خشکه چین وعملیات ذخیره نزولات آسمانی از طریق احداث فارو, تراس وبانکت بندی در این مجموعه می باشد.
تلفیق: به تعبیری عصاره مطالعات فوق می باشد که طرحی جامع وکلی ارائه میدهد وتعیین واحدهای کاری همگن از بخشهای تلفیق به حساب می آید که در آن نقشه های تهیه شده از هر گزارش روی هم قرار می گیرد و پلیگون های حاصل به عنوان واحدکاری معرفی می شوند.
کشف کانیهای متنوع و تشخیص تشابه آنها ، مخصوصا بعداز تراش و از بین رفتن شکل طبیعی کانی ، مشکلاتی دارد و پیشرفت علم و فن آوری در زمینه رشد کریستال هم ، به این مشکلات دامن زده است.
دانشمندان علاقه مند به فعالیت در این زمینه ، روشهایی را برای ساختن کریستالهایی کاملا مشابه طبیعی یا فاقد همتای طبیعی در آزمایشگاه ابداع کرده‌اند. بعضی از این روشها با آگاهی قبلی و بعضی بطور اتفاقی کشف شده‌اند. برای تشخیص و تفکیک گوهرها از این یافته جدید که قابلیت عرضه شدن را به عنوان گوهر دارند دانش جدید گوهر شناسی جایگاه ویژه‌ای یافته است.
بسیاری ، گوهر شناسی را بخشی از زمین شناسی و کانی شناسی می‌دانند اما به نگاهی کلی به هر کدام از این رشته‌ها ، میتوان میزان ارتباط و تفاوت آنها را به خوبی دریافت.
اساسی ترین موضوع در زمین شناسی ، بررسی و شناخت ساختار زمین و نحوه شکل گیری و ساخته شدن لایه‌های مختلف ، سنگها و کانیها ، طی عمر زمین است. زمین شناس می‌تواند بگوید که برای رشد گوهرها چه شرایطی لازم است و در چه بستری میتوان آنها را یافت. ولی گوهرشناس در طبیعت به دنبال گوهر نیست. در کانی شناسی تمرکز بر تجزیه و تحلیل و دسته بندی مواد جامد ، با توجه به ساختار کریستالی ، ترکیب شیمیایی ، خصوصیات فیزیکی و ویژگیهای نوری آنهاست.
عکس پیدا نشد
گوهر شناس حق استفاده از روش های تخریبی مانند: ضربه زدن ، سختی گرفتن ، استفاده از مواد شیمیایی را جهت شناسایی گوهر ندارد. امروزه بخش عمده‌ای از گوهر شناسی مربوط به جداسازی فرآورده‌های آزمایشگاهی از گوهرهای طبیعی است که در علوم زمین و کانی شناسی جایی ندارد. به علاوه دید گوهر شناس به گوهر و ارزیابی و ارزش گذاری آن ، نگاهی هنرمندانه و زیبایی شناسانه است. او با بررسی گوهر و توجه به مواردی که به استانداردهای آن اشراف دارد، می‌تواند کاربرد و ارزش اقتصادی کانی معین ، با کیفیت متفاوت را تعیین کند.
گوهر شناسی ، آمیزه‌ای است از علم ، هنر زیبایی شناسی و اقتصاد. مهمترین عواملی که باعث میشود ماده‌ای به عنوان گوهر قابل عرضه باشد، عبارت است از: زیبایی (که به رنگ ، شفافیت و حالت غیر عادی ماده در برابر نور بستگی دارد) کمیابی ، مقاومت ، و پایداری در برابر خراش ، ضربه و مواد شیمیایی.
منبع: مجله علوم زمین و معدن
امتیاز: 1.00
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!
برای پاسخ دادن به این ارسال باید از
صفحه قبلی
اقدام کنید.
`زمین شناسی پزشکی` علمی است که به بررسی ارتباط بین عوامل زمین شناسی با سلامت انسان ها و جانوران و تأثیر عوامل زیست محیطی بر پراکندگی جغرافیایی بیماری های مرتبط می پردازد.
بنابراین زمین شناسی پزشکی موضوعی گسترده و پیچیده است که برای شناسایی، کاهش یا حل مشکلات موجود نیاز به ارتباط با رشته های مختلف علمی دارد.
فلزات و نافلزات اگر به مقادیر غیرطبیعی وارد بدن شوند منجر به بروز مشکلات قابل توجهی می گردند. گروهی از فلزات برای سلامتی ما سودمند و گروهی دیگر مضر هستند. فعالیت های انسانی (از هر نوع) باعث انتقال فلزات از جایگاه هایشان به مکان هایی می شود که در آینده برای سلامت انسان ها و جانوران مشکلاتی را به وجود خواهند آورند. این مشکلات در مکان هایی که بارندگی های اسیدی روند دسترس پذیری فلزات سنگین (مانند جیوه) و در نتیجه جذب آنها در زنجیره غذایی را تسهیل می کند، تشدید می شوند. به علاوه باران های اسیدی در این مکان ها باعث عدم دسترسی موجودات زنده به برخی از عناصر کم مقدار مانند سلنیم می شوند.
عناصر سمی موجود در خاک و سنگ حاصل واکنش های ژئوشیمیایی طبیعی یا فعالیت های انسانی هستند و معمولا بر سلامتی انسان اثر می گذارند؛ در واقع این عناصر از طریق غذا یا نوشیدنی وارد بدن می شوند. اگرچه در بسیاری از مناطق فقط از غذاهای محلی استفاده می شود ولی جوامع صنعتی مدرن اغلب خواهان غذاهای متنوعی هستند که در مناطق جغرافیایی مختلف تولید می شود. آب آشامیدنی معمولا به طور محلی تأمین می شود و عمدتا متأثر از ژئوشیمی محلی است. ورود بیش از اندازه برخی از ترکیبات غیرآلی به بدن از طریق آب های آشامیدنی باعث بروز مشکلاتی در برخی از کشورها شده است . از بیماری های جهانی مربوط به زمین شناسی پزشکی می توان به گواتر (کمبود ید) و بیماریهای مربوط به فزونی یا کمبود عناصری خاص مانند فلورین یا سلنیم اشاره کرد. بیماریهای قلبی-عروقی مرتبط با سختی آب (متأثر از محیط های جغرافیایی) نیز یکی دیگر از موضوعات زمین شناسی پزشکی است.
بسیاری از سنگ ها دارای سطوح بالای اورانیوم هستند مانند شیل های زاجی، گرانیت های خاص و پگماتیت ها. تنفس یا بلع مقادیر غیر عادی گاز رادیواکتیو رادون که از منابع طبیعی رادیواکتیو در چنین سنگ هایی ایجاد می شود، خطری مهم برای سلامت عموم محسوب می شود. آمار سرطان های ریه ناشی از رادون رو به افزایش است. مطالعات اخیر نشان داده است که نوشیدن آب مملو از رادون خطرات قابل توجهی را برای انسان ها به خصوص گروه های خاص مانند کودکان و افراد سالخورده به وجود می آورد. میزان رادون موجود در آب مستقیما به شرایط جغرافیایی محلی مرتبط می شود.
با توجه به کمبود برخی از عناصر( روی، آهن، ید و …)، بالابودن سطوح رادیواکتییته طبیعی(رادون) در برخی نقاط شمالی کشور، معضلات بهداشتی در دام ها ناشی از کمبود مس در برخی نقاط کشور، وجود آنومالی های ژئوشیمیایی در بسیاری از نقاط کشور و … انجام مطالعات زمین شناسی پزشکی در ایران ضروری به نظر می رسد.
امتیاز: 0.00
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!
برای پاسخ دادن به این ارسال باید از
صفحه قبلی
اقدام کنید.
امروزه انجام مطالعات و تحقیقات زمین شناسی دریایی در جهت اهداف مختلف اقتصادی، امنیتی، سیاسی، نظامی، زیست محیطی و... با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته و متدهای نوین، امری اجتناب ناپذیر تلقی می شود. در همین راستا، وجود صدها مرکز تحقیقاتی و آموزشی و همکاری های فیمابین در کشورهای پیشرفته قابل توجه و تامل می باشد. نگاه همه جانبه و فراگیر به حوزه مطالعات دریایی امری بدیهی محسوب شده و ناگفته پیداست که انجام این تحقیقات و مطالعات، دستاورها و نتایج قابل توجهی در پی خواهد داشت. از جمله این دستاوردها میتوان به ارتقای کمی و کیفی دانش فنی، متدها و فن آوری ها، مدل سازی و ارائه الگوهای تحقیقاتی، بهره مندی از مزایای ذخایر آبی و زیر آبی اشاره کرد که همگی آنها تاثیرات محسوس و غیر محسوس در امور روزمره زندگی خواهند داشت. استفاده بهینه از منابع مهم دریایی، علاوه بر مزیت های اقتصادی، از دیدگاه مسایل دفاعی و نظامی نیز حائز اهمیت می باشد .
دریاها و اقیانوس هند یک راه ارتباطی مهم و استراتژیک برای کشور ما می باشند. برای حفظ و حراست از هر کشور، شناسایی دقیق و علمی دریاها تا حریم قانونی آن کشور ضروری است. آن کشوری که شناخت کامل و علمی از بستر دریاها و ویژگیهای رسوبی، ریخت شناسی، فیزیکی و شیمیایی دریاهای خود داشته باشد، قطعاً در شرایط بحرانی، علمی تر و اصولی تر عمل خواهد نمود. در کشورهای پیشرفته لزوم شناسایی بستر دریاها از دیرباز احساس شده است، اما در کشور ما با داشتن مرزهای آبی وسیع در شمال و جنوب (بیش از 3000 کیلومتر بدون احتساب مرزهای رودخانه ای) اطلاعات بسیار ناچیزی از بستر دریا وجود دارد.هم اکنون آنچه که برای ما ضروری و مهم می نماید آنست که با توجه به واقعیات امر، ویژگیهای پهنه های آبی در شمال و جنوب کشور را بر اساس مقتضیات و مصالح عمومی، منافع ملی و نیازهای مقطعی و دراز مدت شناسایی و مطالعات زمین شناسی دریایی را جدی تلقی نماییم.آنگاه نتایج این مطالعات می تواند درامور غیر نظامی (محیط زیست، شیلات، کشتیرانی، احداث سازه های دریایی و...) و راهبرد امنیتی ـ دفاعی کشور (احداث و صیانت از نیروگاه های اتمی، فعالیت های نظامی ـ دفاعی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی) مورد استفاده قرار گیرد.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
ارسال ها: 513
ارسال ها: 1813
عکس پیدا نشد
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!