کارل بارث و انحصارگرایی دینی


کارل بارث(1968- 1886) متکلم پروتستان ، در تبیین انحصارگرایی مسیحی ، شریعت و تجلی را در برابر یکدیگر قرار می دهد. به نظر او شریعت متمردانه و تکبر آمیز انسان است که با تجلی و انکشاف خداوند در تضاد می باشد. شریعت ، سعی محال و گناه آلود ماست برای آنکه خداوند را از منظر خویش شناخته بر جدایی خود از او فایق آییم . محال بودن این سعی به دلیل آن است که آشتی فقط از سوی خداوند ممکن است، و گناه آلود بودن این سعی از آن روست که مصنوع خود را به جای خداوند می نشانیم و این کاری خودپرستانه است. بر این اساس ، رستگاری در گرو تجلی راستین خداوند است.

  • خداوند به این طریق خود را به ما نشان می دهد و عرضه می کند:
و تنها یک تجلی وجود دارد: تجلی میثاقی ؛ تجلی اراده اصیل و بنیادین خداوند ... ما بدون عیسی مسیح و مستقل از او مطلقا نمی توانیم درباره خداوند و انسان و رابطه آنها با یکدیگر چیزی بگوییم. بارث معتقد است که مسیحیت نیز فی حد ذاته نقطه اوج و کمال همه ادیان نمی باشد؛ بلکه وجود منحصر به فرد عیسی موجب آن شده است که مسیحیت محمل دین حق باشد. خداوند به نحوی منحصر به فرد حقیقت را در عیسی مسیح متجلی ساخته و این امکان را فراهم آورده است تا انسان بتواند با خداوند آشتی کند.

نقد انحصارگرایی مسیحی به روایت کارل بارث


  • انحصارگرایی دینی به تقریر یادشده قابل نقد است ، زیرا شریعت به معنای عام آنکه حکمت نظری و حکمت عملی را شامل می شود، الزاما مقابل تجلی خداوند بر بشر نیست. تجلی الهی می تواند به نیروی عقل ، تحلیل و تفسیر شود ، چنانکه می تواند از طریق وحی و آموزه های اخلاقی و دینی راهگشای رفتار و عمل مومنان قرار گیرد. به عبارت دیگر تجلی خداوند و شریعت عقل و وحی در عرض یکدیگر نیستند، تا میان آنها تعارض و ناسازگاری رخ دهد. بر این اساس هیچ دلیلی بر انحصار تجلی خداوند در مسیح علیه‌السلام وجود ندارد، و سخن کارل بارث که آن را منحصر در وجود حضرت مسیح دانسته است، فاقد هرگونه دلیل است. همه پیامبران الهی مظاهر تجلی خداوند و حاملان وحی و پیام الهی به بشر بوده و برای بر انگیختن خرد انسان و تجدید میثاق فطری او با خداوند و نشان دادن راه سعادت و رستگاری به او مبعوث گردیده اند. نویسندگان کتاب عقل و اعتقاد دینی نیز این نظریه را مردود دانسته اند.

منابع

  • جمعی از نویسندگان ، عقل و اعتقاد دینی ، ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی ، ص 404- 402
  • میرچا الیاده ، دین پژوهی ، ص 302 - 301
  • علی ربانی گلپایگانی ، تحلیل و نقد پلورالیسم دینی ، ص 33- 32



تعداد بازدید ها: 10089