مقدمه
رشته جزایر
اقیانوس آرام همانند جزیره قوسی در حاشیههای شمالی و غربی اقیانوس مزبور قرار گرفتهاند. رشتههای مزبور که عمدتا از شمال به جنوب ممتدند. از بر گرفتن
جزایر فیلیپین به
کلدونی جدید-- و --نیوزلند متصل میگردند. این رشتهها نه تنها از نظر شکل عموما حالت قوسی دارند، بلکه در پایههای مشرف به اقیانوس خویش نیز دارای ژرفناهای عمیق هستند که ژرفنای پارهای از آنها به حدود ده هزار متر میرسد. این جزایر که از نظر لرزه خیزی و آتشفشانی و جزو مناطق فعال به شمار میروند، طوری قرار گرفتهاند که فعالیتهای لرزهای غالب آنها در دامنههای پرشیب و مشرف به اقیانوس آنها متمرکز گردیده است.
بررسی تکتونیکی جزایر اقیانوس آرام
دامنههای لرزه خیز جزایر مزبور که مناطق بینوف نام دارند، در امتداد مرز برخورد سنگ لایههای اقیانوسی واقعاند و فعالیت آنها بازتابی است از حرکات صفحهای. آن قسمت از پوسته اقیانوس که به زیر
قاره آمریکا فرو میرود و پس از وارد شدن به بخش گوشته به سوی ژرفناهای قوسی شکل جزایر روان گردیده و سرانجام به درون زمین راه مییابند. در میان رشته جزایر اقیانوس آرام ، مجمع الجزایر ژاپن از جمله جزایری است که به خوبی مورد بررسی قرار گرفته و از نظر دانش تکتونیک از اهمیت شایانی در زمینه پایه گذاری باورهای نوین برخوردار است.
دستهبندی جزایر
با یک نظر اجمالی ملاحظه میشود که جزایر اقیانوس آرام از چهار قوس متفاوت تشکیل یافته است. ولی هنگامی که از جنبه عوارض توپوگرافی زیر دریا مورد ارزیابی قرار میگیرند، ملاحظه میشود که قوسهای مزبور از دو گروه متمایز تجاوز نمیکند.
- گروه نخست از جزایر کوریل واقع در شمال شرقی جزیره هنشو (Honshu) و جزایر ایزوبونین ماریاناس (Izu-Bonin-Marianas) واقع در شرق ژاپن گردیده است.
- گروه دوم از رشته های ریاکیو (Ryakyu) ، کیوشو (Kyushu) ، (shikoku) و جزایر هانشوی (Honshu) غربی که تقریبا در غرب ژاپن قرار گرفته اند، پدید آمده است.
زمین ساخت جزایر اقیانوس آرام
قارههای آسیا و
استرالیا به اندازه کافی از قوسهای مزبور به دور بوده و بین آنها و حاشیه قارههای آسیا و استرالیا دریاهای تکامل یافتهای مانند
دریای ژاپن قرار گرفته اند. این است که گروه یکم دارای ژرفناهای عمیق بوده و افزون بر آن از فعالیت های آذرین نیز برخوردارند. حال آنکه گروه دوم از نوع آذرین خاموش و یا خفته بشمار میآیند.
گروه یکم که کمربند آذرین نام دارند، دارای انفصال بزرگی هستند به نام فوسا ماگنا (Fossa Magna) که تا جزایر
ایزوبنین ماریانس ممتد بوده و گروه دوم که تقریبا در غرب ژاپن قرار گرفتهاند از یک سری کمربندهای دگرگونی تشکیل یافتهاند. ناهنجاریهای ثقلی موجود در ژرفناهای عمیقی که در مجاورت خشکی قرار گرفتهاند، معرف کمبود جرم آنها بوده و از ناچیزی تراکم سنگ بستر جزایر مزبور حکایت میکند.
مباحث مرتبط با عنوان