تابش طبیعی
اطراف ما را
تابش یوننده طبیعی فراگرفته است. تابش از فضای خارج و نیز از
رادیو نوکلئید های موجود در صخره ها ، ساختمان ها ، هوا و حتی بدن خودمان به ما می رسد. هر دانه برف ، هر ذره خاک ، هر قطره باران و حتی هر انسان روی این
سیاره از خود تابش گسیل می کند. و هر روز دست کم یک میلیارد ذره از تابش طبیعی وارد بدن ما می شود. مقدار دوز میانگین که هر نفر از ساکنان زمین از تابش طبیعی دریافت می کند در حدود 2.2 میلی
سیورت در سال است.
تابش ساخت دست بشر
در مورد تابش ساخت دست بشر میانگین جهانی مقدار
دوز از آغاز قرن بیستم عمدتا به واسطه کاربرد گسترده
اشعه ایکس در تشخیص پزشکی حدود 20% افزایش یافته است. سایر چشمه های اصلی ساخت دست بشر مانند
انرژی هسته ای ، آزمایش
انواع سلاح های هسته ای ،
حادثه چرنوبیل و غیره سهمی اندک یعنی کمتر از 1% درصد ، در این افزایش داشته است.
سه و نیم میلیارد سال قبل که
حیات برروی زمین شکل گرفت سطح طبیعی تابش یوننده در سطح زمین حدود سه تا پنجی برابر مقدار کنونی بود. این امکان وجود دارد که شاید این تابش برای شروع زندگی برروی زمین لازم بوده باشد. چنانچه آزمایش های انجام شده بر روی
جانداران تک یاخته ای و
باکتریها نشان می دهد چنین تابشی برای حفظ شکلهای موجود حیات ضروری باشد.
آسیب های فیزیولوژی تابش یوننده
- تابش یوننده به DNA آسیب می رساند ولی با آهنگ بسیار کم. در حال حاضر آهنگ دوز میانگین تابش طبیعی یعنی 2.2 میلی سیورت در سال برای هر نفر مسئول ، بیش از حدود سالانه 5 رویداد آسیب رسان به DNA در هر سلول نیست.
- شاید علت اینکه ما انسان ها عضو ویژه ای برای احساس تابش یوننده نداریم سازکار دفاعی بدن ما دفاع کافی در برابر گستره سطوح تابش طبیعی یعنی از 1 تا بالاتر از 280 میلی سیورت در سال را فراهم می سازد.
- خلاصه شرایطی که در آن سطح تابش طبیعی بتواند خطرناک باشد معمولا در زیست سپهر به وقوع نمی پیوندد بنابر این هیچ عضو حساس به تابش برای انسان ضروری نیست و چنین عضوی تکامل نیافته است.
یک جایگزین عملی برای دزهای خطرناک
- گاهی فزاینده ای نسبت به اینکه حفاظت در برابر تشعشع هسته ای باید براساس یک آستانه عملی باشد که در کمتر از آن ابتلای به سرطان پرتو زایی و یا اثرات ژنتیکی قابل آشکار سازی نمی شود. برای مقادیر دوز تابش کمتر از این آستانه عملی نیازی به وضع قانون نیست.
- حد مقدار دوز جمعیت فعلی ، یعنی 1 میلی سیورت در سال را می توان به 10 میلی سیورت در سال یا بیشتر افزایش داد. مقدار دوز فردی را می توان در هر سطحی کمتر از آستانه عملی برآورد کرد. اما مسئولان حفاظ در برابر تابش باید فقط هنگامی دخالت کنند که مقادیر دوز فردی بالاتر از آستانه مشاهده شود. پذیرش یک آستانه عملی گام مهمی در جهت برخورد معقول با تابش و پذیرش عمومی پرتوزا و تابش به عنوان موهبتی برای نوع بشر است.
مباحث مرتبط با عنوان