برندگان جایزه نوبل شیمی





تعداد بازدید ها: 61558
سال نام شیمیدان ملیت عنوان پژوهش
1901 یاکابوس هنریکوس وانت هوف (1922ـ1852) هلند کشف قوانین دینامیک شیمیایی و فشار اسمزی در محلولها
1902 هرمان امیل فیشر (1919ـ1852) آلمان برای آزمایشهای سنتزیاش درباره شکر و گروههای مواد پورین
1903 سوانته آگوست آرنیوس (1927ـ1859) سوئد برای نظریه الکترولیتیاش درباره تجزیه
1904 ویلیام رامزی (1916ـ1852) بریتانیای کبیر کشف عناصر گازی کمیاب در هوا و تعیین محلشان در جدول تناوبی
1905 یوهان فردریک ویلهلم آدولف فون بایر (1917ـ1853) آلمان پژوهشها درباره رنگهای آلی و ترکیبات آروماتیک هیدروکربنی
1906 هانری موآسان (1907ـ1852) فرانسه برای تحقیقات درباره فلوئور و جداسازی آن و همچنین برای کارش در زمینه کوره الکتریکی موآسان
1907 دوارد بوخنز (1917ـ1860) آلمان برای پژوهشهای زیست شیمیاییاش و کشف تخمیر مستقل از یاخته
1908 ارنست رادرفورد (1937ـ1871) بریتانیای کبیر برای تحقیقات در زمینه فروپاشی عناصر و شیمی مواد پرتوزا
1909 ویلهلم استوالد (1932ـ1853) آلمان برای تحقیقات درباره کاتالیز و برای پژوهشهایش در زمینه اصول بنیادی تعادلهای شیمیایی و سرعتهای واکنش
1910 اتو والاخ (1931ـ1847) آلمان برای پژوهش پیشگامانهاش در زمینه ترکیبات چرخهای آلی
1911 ماری اسکلودوسکا کوری فرانسه برای کشف رادیوم و پولونیوم و برای جداسازی و مطالعه رادیوم

1912
ویکتور گرینیار (1935ـ1871)
پاول ساباتیه (1941ـ1854)
فرانسه
برای کشف واکنشگر گرینیار که در پیشرفت شیمی آلی بسیار موثر بود.
برای هیدروژندار کردن ترکیبات آلی در حضور فلزات خردشده نرم ، که در شیمی آلی پیشرفت فوق العادهای پدید آورد.
1913 آلفرد ورنر (1919ـ1866) سوئیس برای کارش درباره اتصال اتمها در مولکولها
1914 تیودور ویلیام ریچاردز (1928ـ1868) ایالات متحده آمریکا برای تعیین دقیق جرم اتمی بسیاری از عناصر شیمیایی
1915 ریچارد مارتین ویلستاتر (1942ـ1872) آلمان برای تحقیقات درباره رنگدانه گیاهان و به ویژه کلروفیل
1918 فریتس هابر (1934ـ1868) آلمان برای سنتز آمونیاک با استفاده از عناصر آن
1920 والتر هرمان نرنست (1941ـ1864) آلمان برای پژوهشها در گرما شیمی
1921 فردریک سدی (1945ـ1877) بریتانیای کبیر برای مطالعه اجسام پرتوزا و تحقیقاتی درباره منشا و ماهیت ایزوتوپها
1922 فرانسیس ویلیام آستون (1945ـ1877) بریتانیای کبیر برای کشف ایزوتوپها در تعداد زیادی از عناصر ناپرتوزا که با استفاده از طیف نگار جرمی ساخت خودش صورت پذیرفت، و برای اعلام قاعده عدد صحیح
1923 فریتس پرگل (1930ـ1869) اتریش برای ابداع روش میکروآنالیز برای مواد آلی
1925 ریچارد آدولف زیگموندی (1929ـ1865) آلمان برای نشان دادن ماهیت ناهمگن محلولهای کلوئیدی
1926 تیودور سوید برگ (1971ـ1884) سوئد برای کارش درباره سیستم پراکنده
1927 هاینریس اتو ویلاند (1957ـ1877) آلمان برای بررسی درباره اجزای سازنده اسیدهای صفراوی و مواد وابسته
1928 آدولف اتو راینهولد واینداوس (1959ـ1876) آلمان برای تحقیقات درباره اجزای سازنده استرولها و ارتباط آنها با ویتامینها

1929
آرتور هاردن (1940ـ1865)
هانس کارل آگوست سیمون فون اویلر چلپین (1964 1873)
بریتانیای کبیر
سوید
برای بررسی تخمیر شکر و آنزیمهای تخمیر کننده
برای بررسی تخمیر شکر و آنزیمهای تخمیر کننده
1930 هانس فیشر (1945ـ1881) آلمان برای تحقیقات در ساختار همین و کلروفیل و به ویژه برای سنتز همین

1931
کارل بوش (1940ـ1874)
فردریک برگیبوس (1949ـ1884)
آلمان
برای ابداع و توسعه روشهای شیمیایی با فشار زیاد
1932 ایروینگ لانگمیور (1957ـ1881) ایالات متحده آمریکا برای کشفها و بررسیهایش در زمینه شیمی سطح
1934 هارولد کلی تون اوری (1981ـ1893) ایالات متحده آمریکا برای کشف هیدروژن سنگین

1935
فردریک ژولیو (1958ـ1900)
ایرن ژولیو ـ کوری (1956ـ1897)
فرانسه
برای سنتز عناصر جدید پرتوزا
1936 پتروس پیتر یوسفوس ویلهلموس دبای (1964ـ1884) هلند برای پژوهش درباره گشتاور دوقطبی مولکولها و پراش اشعه ایکس و الکترون در گازها

1937
والتر نورمن هاورث (1950ـ1883)
پاول کارر (1971ـ1889)
بریتانیای کبیر
سوئیس
برای تحقیقاتش درباره کربوهیدراتها و ویتامین C
برای پژوهشهایش درباره کاروتنوییدها ، فلاوینها ، و ویتامینهای A و 2B
1938 ریچار کوهن (1967ـ1900) آلمان برای پژوهش درباره کاروتنوییدها و ویتامینها

1939
آدولف فردریک یوهان بوتنانت ( -1903)
لیوپولد روژیکا (1976ـ1887)
آلمان
سوئیس
برای کار درباره هورمونهای جنسی پستانداران
برای کارهایش درباره پلی متیلنها و پلی ترپینهای بالاتر
1943 گیورگ دوهوسی (1966ـ1885) مجارستان پژوهش درباره کاربرد ایزوتوپها به عنوان ردیاب در مطالعه فرایندهای شیمیایی
1944 اتوهان (1968ـ1879) آلمان برای کشف شکافت در هستههای سنگین
1945 آرتوری ایلماری ویرتانن (1973ـ1895) فنلاند برای تحقیقات و کشف در زمینه شیمی کشاورزی و تغذیه بویژه روش نگهداری علوفه حیوانات


1946
جیمز باچلر سامنر (1955ـ1887)
جان هاوارد نورتراپ (1987ـ1891)
وندل مردیث استانلی (1971ـ1904)
ایالات متحده آمریکا

برای کشف امکان تبلور آنزیمها
برای تهیه آنزیمها و پروتیینهای ویروسی به صورت خالص
1947 رابرت راینسون (1975ـ1886) بریتانیای کبیر برای تحقیق در زمینه محصولات گیاهی با اهمیت زیست شناختی ، به ویژه آلکالوییدها
1948 آرنه ویلهلم کاورین تیسلیوس (1971ـ1902) سوئد تحقیق درباره الکتروفورز و تجزیه از طریق جذب ، و به ویژه برای کشفیاتش درباره ماهیت ناهمگن پروتیینهای سروم
1949 ویلیام فرانسیس گیاک (1982ـ1895) ایالات متحده آمریکا پژوهش در زمینه ترمودینامیک شیمیایی ، و به ویژه بررسی رفتار اجسام در دماهای بسیار پایین

1950
اتو پاول هرمان دیلس (1954ـ1876)
کورت الدر (1958ـ1902)
آلمان
برای کشف دیانهای مصنوعی

1951
آدوین ماتیسون مک میلان (1991ـ1907)
کلن تیودور سیلورگ ( ـ1912)
ایالات متحده آمریکا
برای کشف در شیمی عناصر فرا اورانیوم

1952
آرچرجانپورترمارتین ( ـ1910)
ریچارد لارنس میلینگتون سینج ( 1914)
بریتانیای کبیر
برای ابداع کروماتوگرافی پارشی
1953 هرمان استادینگر (1965ـ1881) آلمان برای کشفها در زمینه شیمی ماکرومولکولها
1954 لینوس کارل پاولینگ (1994-1901) ایالات متحده آمریکا برای تحقیقات درباره ماهیت پیوند شیمیایی و کاربرد آن برای ساختار مولکولهای پیچیده
1955 وزیسنت دو وینود (1978ـ1901) ایالات متحده آمریکا برای پژوهش درباره ترکیبات گوگردی و بویژه برای اولین سنتز هورمون پلی پیتیدی

1956
سیریل نورمن هنشل وود (1967ـ1897)
نیکولای نیکولاویچ سمنوف (1986ـ1896)
بریتانیای کبیر
شوروی(سابق)
برای تحقیق در مکانیک واکنش شیمیایی
1957 الکساندر تاد ( ـ1907) بریتانیای کبیر برای پژوهش درباره نوکلئوتیدها و کوآنزیمهای نوکلئوتیدی
1958 فردریک سانجر ( ـ1918) بریتانیای کبیر برای پژوهش درباره ساختار پروتیینها ، به ویژه ساختار انسولین
1959 یاروسلاو هیرووسکی (1967ـ1890) چکسلواکی برای کشف و بسط روشهای پولارو گرافی
1960 ویلارد فرانک لیبی (1980ـ1908) ایالات متحده آمریکا برای ابداع روش استفاده از کربن ـ14 در سنیابی باستان شناسی ، زمین شناسی ، ژئوفیزیک و سایر رشتههای علمی
1961 ملوین کالوین ( ـ1911) ایالات متحده آمریکا برای پژوهش درباره جذب و تحلیل دی اکسید کربن در گیاهان

1962
ماکس فردیناند پروتس ( ـ1914)
جان کاودری کندرو ( ـ1917)
بریتانیای کبیر
برای مطالعاتش درباره ساختار پروتیینهای کروی

1963
کارل زیگلر (1973،1898)
جیولیوناتا (1979ـ1903)
آلمان
ایتالیا
برای کشفهایش در زمینه شیمی و فنآوری بسپارهای بزرگ
1964 دوروتی کراوفوت هاجکین (1994ـ1910) بریتانیای کبیر برای تعیین ساختار مواد حائز اهمیت در زیست شیمی با استفاده از روشهای اشعه ایکس
1965 رابرت برنز وود وارد (1979ـ1917) ایالات متحده آمریکا برای دستاوردهایش در هنر سنتز ترکیبات آلی
1966 رابرت مولیکن (1986ـ1896) ایالات متحده آمریکا برای کار بنیادیاش درباره پیوندهای شیمیایی و ساختار الکترونی مولکولها بر مبنای روش اوربیتال مولکولی


1967
مانفرد آیگن ( ـ1927)
رونالد جورج ریفورد نوریش (1978ـ1897)
جورج پورتر ( ـ1920)
آلمانغربی(سابق)
بریتانیای کبیر
برای مطالعاتش درباره واکنشهای بسیار سریع شیمیایی

1968 لارس آنساگر (1976ـ1903) ایالات متحده آمریکا برای کشف روابط معکوس که در ترمودینامیک فرایندهای برگشت ناپذیر نقشی بنیادی دارند

1969
درک بارتون ( ـ1918)
آدهاسل (1981ـ1897)
بریتانیای کبیر
نروژ
برای پژوهش فعالانه در ارایه مفهوم صورتبندی و کاربرد شیمیایی آن
1970 لوئیس للوآر (1987ـ1906) آرژانتین برای کشف نوکلئوتیدهای شکر و نقش آنها در بیوسنتز کربوهیدرات
1971 جرارد هرزبرگ ( ـ1904) کانادا برای مشارکت فعالانه در شناخت ساختار الکترونی و هندسه مولکولها و به ویژه رادیکال آزاد


1972
کریستیان انفین سن (1995ـ1916)
استانفورد مور (1982ـ1913)
ویلیام استاین (1980ـ1911)
ایالات متحد آمریکا

برای کار پژوهشیاش در مورد مولکول ریبونوکلیاز ، به ویژه درباره وابستگی بین ترتیب آمینو اسید و صورتبندی فعال زیست شناختی
برای مشارکت در شناسایی رابطه میان ساختار شیمیایی و فعالیت کاتالیزوری مرکز فعال در مولکول ریبونوکلیاز.
1973 ارنست اتو فیشر ( ـ1918)
جفری ویلکینسون ( ـ1921)
آلمان غربی(سابق)
بریتانیای کبیر
، برای کار پیشگامانهاش درباره شیمی ترکیبات آلی فلزی موسوم به ترکیبات ساندویچی
1974 پاول فلوری (1985ـ1910) ایالات متحد امریکا برای دستاوردهای بنیادیاش در هردو زمینه نظری و تجربی در شیمی ـ فیزیک بسپارها
1975 جان وارکاپ کورنفورث ( ـ1917)
ولادیمیر پرلوگ ( ـ1906)
استرالیا
سوئیس
برای کار پژوهشیاش درباره فضا شیمی مربوط به واکنشهای کاتالیز شده با آنزیمها
برای تحقیقاتش درباره فضا شیمی واکنشها و ترکیبات آلی
1976 ویلیام لیبس کامب ـ پسر ( ـ1919) ایالات متحد آمریکا برای مطالعاتش درباره ساختار بورانها که مسایل پیوند شیمیایی را روشن ساخت
1977 ایلیا پریگوژین ( ـ1917) بلژیک برای پژوهشهایش در ترمودینامیک ناترازمندی ، به ویژه نظریه ساختارهای اتلافی
1978 پیتر میچل (1992ـ1920) بریتانیای کبیر برای مشارکت فعالانهاش در شناسایی انتقال انرژی زیست شناختی از طریق فرمولبندی شیمی اسمزی

1979
هربرت براون ( ـ1912)
گیورگ ویتیگ (1987ـ1897)
ایالات متحد آمریکا
آلمان
برای بسط مفهوم اتصالات موقت شیمیایی در مولکولهای پیچیده


1980
پاول برگ ( ـ1926)
والتر گیلبرت ( ـ1932)
فردریک سانجر ( -1918)
ایالات متحد آمریکا

بریتانیای کبیر
برای مطالعات بنیادیاش درباره زیست ـ شیمی نوکلییک اسیدها با توجه ویژه به DNA باز ترکیب شونده
برای نقش مهمش در تعیین ترتیب بازها در نوکلییک اسیدها
1981
کنی چی فو کویی ( -1918)
روآلد هافمن ( ـ1937)
ژاپن
آمریکا
،، برای نظریههایش درباره نحوه انجام واکنش های شیمیایی
1982 آرون کلاگ ( -1926) بریتانیای کبیر برای ابداع روش بلورشناسی با میکروسکوپ الکترونی ، و توضیح ساختار پروتیینهای پیچیده نوکلییک اسیدها که به لحاظ زیست شناسی حائز اهمیتاند
1983 هنری تاب ( ـ1915) ایالات متحد آمریکا برای مطالعاتش درباره سازوکار واکنشهای انتقال الکترون ، به ویژه واکنشهای ترکیبات پیچیده فلزی
1984 رابرت بروس مریفیلد ( ـ1921) ایالات متحد آمریکا برای روش شناسیاش در سنتزهای شیمیایی ماتریس جامد

1985
هربرت هاپتمن ( -1917)
جروم کارل ( ـ1918)
ایالات متحد آمریکا برای ابداع روشهای مستقیم تعیین ساختار بلورها
برای کار پژوهشیاش در دینامیک فرایندهای بنیادی شیمیایی

1986
دادلی هر شباخ ( -1932)
یوانلی ( -1936)
جان پولانی ( -1929)
ایالات متحد آمریکا

کانادا
برای کار پژوهشیاش در دینامیک فرایندهای بنیادی شیمیایی


1987
دونالد کرام ( 1919)
ژان ـ ماری لهن ( ـ1939)
چارلز پدرسن (1989ـ1904)
ایالات متحد آمریکا
فرانسه
آمریکا
برای کار پژوهشیاش درباره مولکولهای سنتزی که در فرایندهای زیستی میتوانند نقشی همانند واکنشهای شیمیایی حیاتی داشته باشند


1988
یوهان دایزنهوفر ( -1943)
رابرت هوبر ( -1937)
هارتموت میکل ( -1948)
آلمان غربی(سابق)

برای روشن ساختن ساختار سه بعدی کمپلکسی از پروتیینها که نقشی اساسی در فوتوسنتز دارند

1989
سیدنی آلتمن ( ـ1939)
توماس سچ ( ـ1947)
ایالات متحد آمریکا و کانادا
ایالات متحد آمریکا
برای کشف این که RNA میتواند مانند آنزیم عمل کند
1990 الیاس کوری ( ـ1928) ایالات متحد آمریکا برای ابداع روش تجزیه و تحلیل باز سنتزی به منظور سنتز مولکولهای پیچیده بر مبنای الگوی ساختاری طبیعی آنها
1991 ریشارد ارنست ( ـ1933) سوئیس برای نقش اساسیاش در کاربرد طیف نمایی تشدید مغناطیسی هستهای در تجزیه شیمیایی
1992 رادولف مارکوس ( ـ1923) ایالات متحد آمریکا برای تجزیه و تحلیل ریاضیاتی انتقال الکترون بین مولکولها در محلول
1993
کاری مولیس ( ـ1944)
مایکل اسمیت ( ـ1932)
ایالات متحد آمریکا
کانادا
برای ابداع روش تکثیر بخش منفردی از ژن
1994 جورج اولا ( ـ1927) ایالات متحد آمریکا برای ابداع روشهای ساخت ، پایدارسازی ، مطالعه و بازترکیب اجزای باردار مثبت مولکولهای هیدروکربنی

1995
پاول کروتزن ( ـ1933)
ماریو مولینا ( ـ1943)
شروود رولاند ( ـ1927)
آلمان (شهروند هلند)
آمریکا
برای کار پژوهشیاش در شیمی جو ، به ویژه در ارتباط با تشکیل و تجزیه اوزون

1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005