- میل فطری و غریزی به شناختن حقایق و اطلاع از واقعیتها که فطرت حقیقت جویی یا حس کنجکاوی نامیده می شود ، و از آغاز کودکی در هر انسانی شروع می شود و تا پایان عمر ادامه دارد، نخستین عاملی است که انسان را برای بررسی همه مسائل و از جمله مسائل دینی و شناختن دین حق بر می انگیزاند .
- عامل دیگر : غریزه منفعت طلبی و گریز ازضرر و زیان می‌باشد که انسان هر عاملی را که برایش نفع و منفعت داشته باشد بررسی می کند تا آن را بدست آورد و هر عاملی را که برای او زیان به همراه داشته باشد ، طرد می کند.
لذا دین نیز اگر بتواند به تأمین خواسته ها و منافع و مصالح انسان کمک کند و جلو زیانها و خطرها را بگیرد، برای وی مطلوب خواهد بود ، و انسان به پژوهش در رابطه با آن خواهد پرداخت .
- به طور خلاصه می توان گفت:اگر رسیدن به منفعت و گریز ازضرر و زیان ، مطلوب فطری انسان است ، پژوهش درباره دینی که مدعی ارائه راه صحیح به سوی منفعت بی نهایت و ایمنی از ضرر بی نهایت است، ضرورت دارد.
نظر دانشمندان
برخی از دانشمندان دلایل پژوهش انسان درباره دین را سه مورد زیر می دانند:
یعنی شخص با اطلاع از ادعای پیامبران که از طرف خداوند برای
هدایت بشر آمده اندو نپذیرفتن دعوت ایشان دارای منافع احتمالی بی نهایت و مخالفت با ایشان مستوجب ضررهای احتمالی بی نهایت است در صدد
تحقیق پیرامون دین بر می آید تا ببیند آیا ادعای پیامبران درست است یا نه . به ویژه هنگامی که اطلاع پیدا کند که دعوت ایشان مشتمل بر بشارت به
سعادت و نعمت ابدی و
انذار از شقاوت و
عذاب جاودانی بوده است .
یعنی همانطور که انسان در یک مهمانی از میزبان تشکر می کند ، احساس فطری و عقلانی بشر می خواهد ببیند که این همه
نعمت آیا منعم و بخشنده ای دارد یا خیر؟
چون انسان نیازهای متعددی دارد ، صحت انتخاب انسان در رفع نیازمندیهای خود و جامعه زمانی مورد
تصدیق قرار می گیرد که ادله
الهیون مورد بررسی قرار گیرد،و این تصدیق توسط
عقل صورت می گیرد .
- بنابراین نتیجه می گیریم که چون دین منشأ فطری دارد ، انگیزه پژوهش درباره آن نیز فطری است و بر اساس حس کنجکاوی و غریزه حقیقت جویی بشر می باشد.