نامش برکه و کنیهاش امّ ایمن بود. او دختر ثعلبه بن عمرو و از اصحاب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به شمار میرفت. وی کنیز
آمنه، مادر پیامبر، یا کنیز
عبدالله بن عبدالمطلب، پدر پیامبر، بود که به
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به ارث رسید، دایه پیامبر شد و در کودکی، او را پرورش داد. پیامبر به او محبت فراوان داشت و میفرمود:«ام ایمن در حکم مادرم و جزو خانواده من است.»
ام ایمن دو بار هجرت کرد: هجرتی به حبشه و هجرتی به مدینه.
رسول خدا پس از ازدواج با
حضرت خدیجه علیهاسلام، ام ایمن را آزاد فرمود. ام ایمن پس از آزادی، نخست با عبد بن حارث ازدواج کرد و پسری به نام ایمن به دنیا آورد. و بار دیگر، پس از درگذشت شوهرش، با
زید بن حارثه کلبی پیمان زناشویی بست و
اسامة بن زید را به دنیا آورد.
او به هنگام رحلت پیامبر بسیار گریست.
حضرت زهرا در هنگام دادخواست
فدک وی را شاهد خود معرفی فرمود و او به دفاع از حریم ولایت پرداخت.
امام باقر علیه السلام فرموده است:«من گواهی میدهم که او از اهل
بهشت است.»
ام ایمن پنج یا شش ماه پس از رحلت رسول خدا در گذشت، ولی ابن سعد روایت کرده است که ام ایمن در سال 24 قمری از دنیا رفته است.
منابع:
الطبقات الکبری
الاستیعاب
اسد الغابه
بحارالانوار
دایرةالمعارف تشیع
اعیان الشیعه