هدف آزمایش
بافت خونی یکی از
انواع بافتهای پیوندی و دارای چندین نوع یاخته است که هر یک از آنها وظایف خاصی را بر عهده دارند. در این آزمایش باید لام گسترده‌ای از خون تهیه کنید و پس از رنگ‌آمیزی یاخته‌های مختلف آن را در زیر میکروسکوپ تشخیص دهید.
مفاهیم نظری
گویچه‌های قرمز خون که 45 درصد حجم کل خون را تشکیل می‌دهند، رنگ زرد مایل به نارنجی و قابلیت انعطاف‌پذیری زیادی دارند. این گویچه‌ها در انسان فاقد هسته هستند.
گویچه‌های سفید به دو گروه تک هسته‌ای و چند‌هسته‌ای تقسیم می‌شوند. تک‌هسته‌ایها شامل دو نوع منوسیت و مونوسیت و چند‌هسته‌ایها شامل
ائوزینوفیل ،
بازوفیل و
نوتروفیل هستند. برای تشخیص انواع مختلف گویچه‌های خون از رنگهای خاصی به نام رنگهای نوع رومانوسکی استفاده می‌شود که مخلوطی از چند رنگ با خاصیت اسیدی و بازی هستند.
گویچه‌های سرخ به شکل یاخته‌های گرد یا بیضوی نارنجی رنگ به قطر حدود 6.5تا 8 میکرون قابل رویت هستند.
لنفوسیت‌ها از
مونوسیت‌ها کوچکتر هستند و اغلب هسته بزرگ دارند. مونوسیت‌ها هسته نعل اسبی یا لوبیایی دارند. نوتروفیل‌ها که قطرشان 12 تا 15 میکرون است معمولا هسته‌ای با 2 تا 5 قسمت دارند. بازوفیل‌ها قطری معادل نوتروفیل‌ها دارند ولی چند قسمتی بودن هسته آنها کمتر مشخص است. ائوزینوفیل‌ها ، چند هسته‌ای هستند و قطرشان معادل بازوفیل‌ها است.
روش کار
برای مشاهده دقیق انواع یاخته‌های خون ابتدا باید پیش از رنگ‌آمیزی با محلولهای رنگی ، لایه بسیار نازکی از خون را روی لام پخش کرد. برای انجام این‌کار به روش زیر عمل کنید:
- چند لام تمیز را در الکل متیلیک یا الکل اتیلیک 95 درجه بخیسانید.
- لام‌ها را به کمک پنس از الکل خارج کنید و آنها را از میان شعله گاز یا چراغ الکلی عبور دهید تا کاملا تمیز و شفاف شوند.
- یک قطره خون را که بوسیله سوزن سترون شده‌ای از نوک انگشت خود (که قبلا با پنبه آغشته به الکل سترون شده) گرفته‌اید و یا از شیشه حاوی نمونه خون برداشت کرده‌اید روی لام تمیزی نزدیک به لبه آن قرار دهید.
- اکنون لام تمیز دیگری را بردارید و آن را بطور مورب با زاویه حدود 20 تا 30 درجه روی لام اول بکشید و فرصت دهید تا خون در لبه این لام پخش شود.
- لام دوم را به ملایمت و سرعت در جهت مخالف از انتها تا ابتدا ، روی لام اول بکشید تا بدین ترتیب لایه نازک گسترده و یکنواخت از خون روی لام اول ایجاد شود. بهترین لام گسترده در صورتی بدست می‌آید که مقدار خون کم باشد و کاملا روی لام پخش شود بطوری که فقط یک لایه از یاخته‌های خون به شکل شعله شمع روی لام ایجاد شود.
- لام‌های گسترده‌ای را که تهیه کرده‌اید روی میز آزمایشگاه قرار دهید تا در دمای محیط خشک شوند. این خشک شدن باعث تثبیت سریع لایه نازک خون می‌شود.
- مرحله بعدی جهت مشاهده یاخته‌های خون ، رنگ‌آمیزی لام‌های گسترده خون با یکی از دو محلول رنگی گیمی و رایت به شرح زیر است:
|
رنگ آمیزی با محلول رنگی رایت
- سطح لام‌های گسترده را پس از خشک‌شدن به مدت 5 دقیقه با 5 قطره از محلول رنگی رایت کاملا بپوشانید.
- به میزان دو برابر حجم رنگ مورد استفاده ، بافر فسفات رقیق روی لام بریزید تا بدین ترتیب رنگ موجود در روی لام رقیق شود. رنگ رقیق شده را مدت ده دقیقه روی لام نگهدارید و سپس دور بریزید.
- لام‌ها را مدتی با آب جاری بشوئید تا زمینه‌ای صورتی رنگ در لام‌ها نمایان شود.
- پس از خشک‌کردن لام‌ها ، یاخته‌های رنگ شده خون را در یک قطره روغن سدر ، بدون استفاده از لامل ، در زیر میکروسکوپ با عدسی 100X مشاهده کنید.
رنگ‌آمیزی خون با محلول رنگی گیمی
- لام‌های گسترده خشک شده را 2 تا 5 دقیقه در متانول تثبیت کنید.
- لام‌ها را پس از خارج کردن از متانول ، در محلول رنگی گیمی که 20 تا 50 بار با آب مقطر رقیق شده فرو برید و آنها را مدت 20 تا 30 دقیقه در این محلول رنگی قرار دهید و سپس با آب جاری بشوئید.
- پس از خشک‌شدن لام‌ها ، روی آنها یک قطره روغن سدر قرار دهید و یاخته‌های خون را عدسی 100X که مستقیما در روغن سدر شناور می‌شود، ببینید.
پرسش‌ها
- چرا گویچه‌های سرخ ، نارنجی به نظر می‌رسند؟
- آیا این یاخته‌ها یکنواخت رنگ می‌گیرند؟
- آیا لنفوسیت‌ها و مونوسیت‌ها به یک اندازه و یکسان دیده می‌شوند؟
- دانه‌های بازوفیل چرا رنگ آبی‌متیلن را به خود می‌گیرند؟
همچنین ببینید.
