| - | کلاچ در واقع یک وسیله قطع کردن و یا وصل کردن است که در سیستم های انتقال نیرو بکار می رود. اصولا در سیستم های انتقال نیرو ، توان و نیروی تولید شده در موتور برای استفاده به شکلی دیگر و یا استفاده در جایی دیگر نیاز به جا به جایی و انتقال دارد. حال برای آنکه بتوان بر روی این انتقال نیرو کنترلی را اعمال کرد. ساده ترین راه استفاده از یک کلاچ است تا هر زمان که نیاز به توقف انتقال نیرو باشد ، این عمل انجام پذیرد و یا بالعکس. بارزترین کاربرد کلاچ که بهترین مثال آن نیز هست. استفاده از کلاچ در اتومبیل ها و وسایط نقلیه دیگر است.
!یک ثال ساده
برای درک بهتر نحوه کار کردن کلاچ به مثال زیر توجه کنید: />دو عدد صفحه مدور را در نظر بگیرید که هر کدام بر روی یک محور قرار گرفته اند. حال این صفحات مدور را به یکدیگر بچسبانید بطوریکه محورهای آنها به دو طرف مقابل یکدیگر امتداد یابد. حال این صفحات را کمی از یکدیگر دور کنید بطوری که ما بین آنها فاصله ای بوجود آید. |
+ | کلاچ در واقع یک وسیله قطع کردن و یا وصل کردن است که در ((سیستم انتقال نیرو|سیستم‌های انتقال نیرو)) بکار می‌رود. اصولا در سیستم‌های انتقال نیرو ، ((توان)) و نیروی تولید شده در ((موتور)) برای استفاده به شکلی دیگر و یا استفاده در جایی دیگر نیاز به جابه‌جایی و انتقال دارد. حال برای آنکه بتوان بر روی این انتقال نیرو کنترلی را اعمال کرد. ساده‌ترین راه استفاده از یک کلاچ است تا هر زمان که نیاز به توقف انتقال نیرو باشد، این عمل انجام پذیرد و یا بالعکس. بارزترین کاربرد کلاچ که بهترین مثال آن نیز هست. استفاده از کلاچ در اتومبیل‌ها و ((وسایل نقلیه)) دیگر است.
!ساخت یک کاچ ساده
__برای درک بهتر نحوه کار کردن کلاچ به مثال زیر توجه کنید.__ دو عدد صفحه مدور را در نظر بگیرید که هر کدام بر روی یک محور قرار گرفته‌اند. حال این صفحات مدور را به یکدیگر بچسبانید بطوری که محورهای آنها به دو طرف مقابل یکدیگر امتداد یابد. حال این صفحات را کمی از یکدیگر دور کنید بطوری که ما بین آنها فاصله‌ای بوجود آید. سپس یکی از صفحات را بچرخانید. خواهید دید که تا زمانی که میان صفحات مدور فاصله وجود دارد ، می‌توانید با هر سرعتی که بخواهید یکی از صفحات را بچرخانید در حالی که صفحه دوم بی‌حرکت باقی مانده است. حال آرام آرام صفحات را به یکدیگر نزدیک کنید (در حالیکه صفحه اول هنوز می چرخد).
مشاهده خواهد شد که پس از ایجاد و برقراری تماس میان صفحات مدور ، صفحه ثابت (صفحه دوم) نیز در همان جهت چرخش صفحه متحرک شروع به چرخیدن خواهد کرد. و پس از آنکه صفحات با یکدیگر جفت شدند، مشاهده خواهد شد که هر دو صفحه به شکل یکسانی و در یک جهت و با یک سرعت شروع به چرخش می‌کند. این بدان معناست که ((انرژی جنبشی)) موجود در صفحه چرخان به صفحه ثابت نیز منتقل می‌شود. اگر میان این صفحات فاصله وجود داشته باشد این ((انتقال انرژی)) وجود نخواهد نداشت. بنابراین شما یک کلاچ ساده ساخته‌اید. |
| - | سپس یکی از صفحات را بچرخانید. خواهید دید که تا زمانیکه میان صفحات مدور فاصله وجود دارد ، می توانید با هر سرعتی که بخواهید یکی از صفحات را بچرخانید در حالی که صفحه دوم بی حرکت باقی مانده است. حال آرام آرام صفحات را به یکدیگر نزدیک کنید (در حالیکه صفحه اول هنوز می چرخد). مشاهده خواهد شد پس از ایجاد و برقراری تماس میان صفحات مدور ، صفحه ثابت (صفحه دوم) نیز در همان جهت چرخش صفحه متحرک شروع به چرخیدن خواهد کرد. پس از آنکه صفحات با یکدیگر جفت شدند. مشاهده خواهد شد که هر دو صفحه به شکل یکسانی و در یک جهت و با یک سرعت شروع به چرخش می کند. این بدان معناست که انرژی موجود در صفحه چرخان به صفحه ثابت نیز منتقل می شود. در حالیکه زمانی که میان این صفحات فاصله وجود داشت این انتقال انرژی وجود نداشت. بنابراین شما یک کلاچ ساده ساخته اید.
!کاربرد و عمل کلاچ
آنچه بیان شد ، ساختار ساده و اساس کار یک کلاچ صفحه ای است. که در بیشتر اتومبیل ها و خودروها بکار گرفته می شود. که یک اتصال اصطکاکی میان موتور اتومبیل به عنوان منبع تولید توان و جعبه دنده اتومبیل برقرار می کند. در حالیکه کلاچ اتومبیل درگیر است توان از موتور به جعبه دنده و از آنجا به چرخها انتقال می یابد. لیکن گاهی لازم می شود که دنده مورد استفاده در جعبه دنده ماشین بر حسب شرایط جاده و سرعت حرکت ماشین تغییر کند. برای آنکه بتوان این تغیییر را براحتی انجام داد ابتدا لازم است که توان را از چرخ دنده های موجود در جعبه دنده قطع کرد. در این زمان است که کلاچ بکار گرفته می شود. />
برای قطع کردن این ارتباط توانی میان جعبه دنده و موتور از کلاچ استفاده می شود. اینکار برای راننده اتومبیل می تواند براحتی فشاردادن یک پدال به کمک پای خویش باشد. لیکن فشار دادن این پدال هایی باعث فاصله گرفتن محور جعبه دنده از صفحه در حال چرخش موتور (فلایویل) خواهد شد.
همانطوری که در مثال ذکر شده توضیح داده شد ، بوجود آمدن فاصله ، معادل است با قطع ارتباط و انتقال توان. در این حالت راننده برای مدت کوتاهی پدال کلاچ را نگه می دارد و در حالیکه جعبه دنده تحت هیچ نیروی خاصی قرار ندارد دنده مناسب را انتخاب کرده و جعبه دنده را در آن دنده مطلوب قرار می دهد و سپس پدال کلاچ را رها می کند. در این حالت انتقال توان از موتور به جعبه دنده دوباره از سر گرفته خواهد شد.
!انواع کلاچ
تقسیم بندی کلاچ های مختلف: در یک تقسیم بندی کلی کلاچ ها را میتوان به دو دسته کلی کلاچ های تر و کلاچ های خشک تقسیم کرد. اصول کار هر دو نوع کلاچ یکسان است. آنها همگی اصطکاکی می باشند. یعنی اصول کار آنها مانند مثال مذکور است که می بایست مابین سطوح تماس برقرار شود.
کلاچ تر: کلاچ های تر دارای صفحاتی هستند که معمولا از جنس ولا یا برنج ساخته می شوند و در یک محفظه پر از روغن قرار می گیرند. البته خود این کلاچ ها هم با توجه به میزان توان انتقالی اندازه های متفاوتی دارند. انواع کلاچ های خشک کاربرد محدودتری دارند.
!کلاچ خشک />*کلاچ های خشک آنچنان که از نامشان پیداست در محفظه هایی خشک کار می کنند. کلاچ های خشک خود دارای انواع زیادی می باشند که در امه م بده خواهد شد.
**کلاچ یک صفحه ای |
+ | !کاربرد و نحوه عمل کلاچ
آنچه بیان شد، ساختار ساده و اساس کار یک کلاچ صفحه‌ای است. که در بیشتر اتومبیل‌ها و خودروها بکار گرفته می‌شود. که یک اتصال اصطکاکی میان ((موتور|موتور اتومبیل)) به عنوان منبع تولید توان و ((جعبه دنده|جعبه دنده اتومبیل)) برقرار می‌کند. در حالی که کلاچ اتومبیل درگیر است ((توان)) از موتور به جعبه دنده و از آنجا به چرخها انتقال می‌یابد. لیکن گاهی لازم می‌شود که دنده مورد استفاده در جعبه دنده ماشین بر حسب شرایط جاده و سرعت حرکت ماشین تغییر کند.
برای آنکه بتوان این تغییر را به راحتی انجام داد، ابتدا لازم است که توان را از چرخ دنده‌های موجود در جعبه دنده قطع کرد. در این زمان است که کلاچ بکار گرفته می‌شود. برای قطع کردن این ارتباط توانی میان جعبه دنده و موتور از کلاچ استفاده می‌شود. این کار برای راننده اتومبیل می‌تواند به‌راحتی فشاردادن یک پدال به کمک پای خویش باشد. لیکن فشار دادن این پدال ایی باعث فاصله گرفتن محور جعبه دنده از صفحه در حال چرخش موتور (فلایویل) خواهد شد.''text''همانطوری که در مثال ذکر شده توضیح داده شد، بوجود آمدن فاصله ، معادل است با قطع ارتباط و انتقال توان. در این حالت ((راننده)) برای مدت کوتاهی پدال کلاچ را نگه می‌دارد و در حالی که جعبه دنده تحت هیچ نیروی خاصی قرار ندارد دنده مناسب را انتخاب کرده و جعبه دنده را در آن دنده مطلوب قرار می‌دهد و سپس پدال کلاچ را رها می‌کند. در این حالت انتقال توان از موتور به جعبه دنده دوباره از سر گرفته خواهد شد.
!((انواع کلاچ))
در یک تقسیم بندی کلی کلاچ‌ها را متوان به دو دسته کلی کلاچهای تر و کلاچهای خشک تقسیم کرد. اصول کار هر دو نوع کلاچ یکسان است. آنها همگی اصطکاکی می‌باشند. یعنی اصول کار آنها مانند مثال مذکور است که می‌بایست مابین سطوح تماس برقرار شود
*__کلاچ تر : کلاچهای تر دارای صفحاتی هستند که معمولا از جنس ((ولاد)) یا ((برنج)) ساخته می‌شوند و در یک محفظه پر از روغن قرار می‌گیرند. البته خود این کلاچ‌ها هم با توجه به میزان توان انتقالی اندازه‌های متفاوتی دارند. انواع کلاچهای تر نسبت به کلاچهای خشک کاربرد محدودتری دارند
*__کلاچ خشک : کلاچهای خشک آنچنان که از نامشان پیداست در محفظه‌های خشک کار می‌کنند. کلاچهای خشک خود دارای انواع زیادی می‌باشند. در ی یت می‌ود
**کلاچ یک صفحه‌ای |
| | !کاربرد کلاچ در زندگی روزمره | | !کاربرد کلاچ در زندگی روزمره |
