تاریخچه ی:
ویتامین D
::{picture file=img/daneshnameh_up/4/4c//Vitamind1.jpg}::
مطمئنا با نام ویتامین D آشنایی دارید و از بیماری ((راشیتیسم)) یا نرمی ((استخوان)) نیز مطالبی شنیده اید و یا شاید تاکنون کودکان یا افراد بزرگسالی را دیده اید که پاهای هلالی شکل دارند ، دلیل آن چیست؟ آیا هلالی شدن پای افراد به سمت خارج یا داخل یک مسئله ژنتیکی است یا یک کمبود تغذیه ای ؟ با توضیحاتی که در مورد ویتامین D داده خواهد شد این مساله روشن می شود.
ویتامین D را ((کالسفیرول)) گویند که از ویتامینهای محلول در ((چربی)) است و از راههای مختلفی به بدن می رسد. اصلی ترین راه تأمین ویتامین D برخورد نور ((ماوراء بنفش)) ((آفتاب)) و تغییرات پیش سازهای زیر پوستی است. این ویتامین از راه مواد غذایی حیوانی نیز تامین می شود ، در ((گیاهان)) نیز پیش سازهای تولید کننده ویتامین D موجود است .
پس می بینیم که این ویتامین مهم از راههای زیادی تامین می شود، قرار گرفتن در آفتاب مستقیم حتی به مدت 10 دقیقه در روز، نیاز بدن ما را تامین می کند . این مساله برای کودکان و سالمندان که در منزل نگهداری می شوند و افراد شب کار بسیار اهمیت دارد .
جذب این ویتامین بوسیله چربی ها صورت می گیرد و در ((خون)) توسط عامل حمل کننده ویتامین D منتقل می شود ، از اینرو کسانیکه مبتلا به بیماریهای هضمی و جذبی ((چربی)) هستند باید به میزان دریافت ویتامین D و عوارض کمبود آن توجه بیشتری بنمایند.
!عملکرد ویتامین D چیست؟
* نقش اصلی ویتامین D ، حفظ تعادل ((کلسیم)) و ((فسفر)) است .
* این ویتامین در تمایز سلولی تاثیر دارد.
*رشد استخوانی ، استحکام استخوانها و ((دندان))ها ، سلامت استخوان در دوران کهنسالی و عدم ابتلا به ((استئوپروز)) یا ((پوکی استخوان)) همه به دلیل تاثیر ویتامین D در حفظ تعادل ((کلسیم)) و ((فسفر)) است. ویتامین D از یک سو موجب افزایش جذب ((کلسیم ))و ((فسفر)) از روده ها ، کاهش دفع از کلیه ها و کنترل ((متابولیسم)) در ((استخوان)) می شود و از سوی دیگر این ویتامین در رشد سلولهای استخوانی نیز مؤثر است . تاثیر آن در رشد سلولها ، به دلیل عمل آن در ترجمه ژنهای هسته سلول می باشد .
مطالبی که بیان شد میزان اهمیت و نحوه عملکرد ویتامین D را بیان می دارد.
::{picture file=img/daneshnameh_up/a/a6//Vitamind2.jpg}::
!عوارض کمبود ویتامین D
بیماری اصلی حاصل ویتامین D ، ((راشیتیسم)) یا ((نرمی استخوان)) است . این بیماری در اثر کمبود ((کلسیم)) و ((فسفر)) در زمان رشد استخوانها در کودکان است. این عوارض در استخوانهای اصلی و بلند رخ داده و فرد دچار درد و سستی عضلات می شود. به دلیل اینکه استخوانها دارای املاح کمتری هستند ، وزن را تحمل نمی کنند و انحنا می یابند. عوارض دیگر، تشکیل برجستگیهای دکمه مانند بر روی ((ستون فقرات)) ، ((جمجمه)) بزرگ و سینه برجسته می باشد ، مچ دست و پا پهن می شود که از علائم اولیه و قابل تشخیص توسط ((رادیوگرافی)) است . این بیماری در کشورهای فقیر ، ((چین)) ، ((نیجریه)) و ((بنگلادش)) شایع است در ((ایران)) نیز موارد آن کم نیست ولی در سالهای اخیر به دلیل افزایش آگاهی والدین کمتر دیده می شود .
در بزرگسالان کمبود ویتامین D عارضه ((استئومالاسی))را در پی دارد . کاهش تراکم استخوانی موجب بروز دردهای شدید در قسمت ((کمر)) و پا می شود که بروز شکستگی سریع در استخوانهای دراز و ضعف عضلانی از عوارض آن است . دریافت ویتامین D به همراه((کلسیم)) و ((فسفر))، راه درمان این عارضه است .
::{picture file=img/daneshnameh_up/7/7c//Vitamind3.jpg}::
استئوپروز یا ((پوکی استخوان)) یکی از بیماریهایی است که بسیاری از سالمندان خصوصا زنان بدان مبتلا می شوند در این بیماری استخوان از داخل تخلیه می شود و املاح استخوانی کاهش می یابد . عامل اصلی تاثیرگذار تغییرات هورمونی ((بدن)) است. در این بیماری میزان ویتامین D کاهش می یابد ولی درمان با ویتامین D تاثیر چندانی ندارد. تنها می توان توصیه کرد برای پیشگیری از ابتلا ، از دوران جوانی میزان کافی((کلسیم)) و ((فسفر)) به همراه ویتامین D مصرف شود. میزان مورد نیاز ویتامین Dدر یک فرد بالغ 10 میکروگرم است . میزان نیاز در کودکی خیلی بیشتر است و با افزایش سن در دوران پیری نیز نیاز فرد بالا می رود .
::{picture file=img/daneshnameh_up/6/68//Vitamind4.jpg}::
منابع غذایی ویتامین D بیشتر منابع حیوانی است
((روغن)) کبدماهی غنی ترین منبع آن است .
ویتامین D به میزانهای متفاوت در ((کره)) ، ((زرده تخم مرغ)) ، ((خامه)) و ((جگر)) موجود است .
برای تامین ویتامین D توصیه می شود از منابع غذایی دریایی مثل تن ماهی های مختلف حداقل دوبار در هفته مصرف شود .