V{maketoc}
هرگاه موادی به مواد جدید تبدیل شوند، گفته می شود که واکنش شیمیایی رخ داده است.برای اینکه واکنش شیمیایی رخ دهد،باید ((پیوند شیمیایی|پیوندهای)) بین ((اتم|اتمها)) و ((مولکول|مولکولها)) شکسته شوند و به نحو دیگری تشکیل شوند.از آنجا که این پیوندها معمولا قوی هستند، اغلب برای شروع یک واکنش انرژی لازم است.این انرژی معمولا به شکل گرما است.مواد جدید(محصولات واکنش)خواص متفاوت با مواد اولیه(واکنش دهنده ها) دارند.واکنشهای شیمیایی فقط در آزمایشگاه رخ نمی دهند؛ این واکنشها دائما در اطراف ما در حال وقوع اند، مانند ((اکسایش|زنگ زدن)) اتومبیلها و پخته شدن غذا.

بعضی از واکنشهای شیمیایی بسیار سریع، یعنی ظرف چند ثانیه رخ می دهند. بعضی دیگر از واکنشها بسیار کند هستند، و تا هزاران سال به طول می انجامند(فساد یک جسد ((مومیایی)) شده باستانی نمونه ای از واکنشهای بسیار کند است). برای اینکه یک واکنش شیمیایی رخ دهد، باید مواد واکنش دهنده با هم تماس یابند تا محصولات جدیدی را تشکیل دهند. هر چیزی که تماس بین ذرات واکنش دهنده را افزایش دهد، سرعت واکنش را زیاد می کند. این کار را به چند طریق می توان انجام داد:


1. با افزایش ((غلظت«شیمی»|غلظت)) واکنش دهنده ها، به طوری که ذرات بیشتری وجود داشته باشد.به این ترتیب ذرات به دفعات بیشتری به هم برخورد می کنندو بنابر این سریعتر واکنش می کنند و محصولات واکنش را تشکیل می دهند.

2. با افزایش ((فشار)) درون ظرف واکنش به طوری که ذرات به هم فشرده شوند و در نتیجه بیشتر به هم برخورد کنند.

3. با افزایش دمایی که واکنش در آن رخ می دهد. این کار به ذرات انرژی بیشتری می دهد، در نتیجه سریعتر حرکت می کنند و به دفعات بیشتری برخورد می کنند.

4. با افزایش مساحت رویه واکنش دهنده ها با شکستن فیزیکی آنها.این کار فرصت بیشتری را برای تماس و واکنش به واکنش دهنده ها می دهد.

!استفاده از کاتالیزگر
راه دیگری برای تغییر سرعت یک واکنش استفاده از ((کاتالیزگر)) است. کاتالیزگر ماده ای است که سرعت یک واکنش را تغییر می دهداما خود آن در پایان واکنش از نظر شیمیایی بدون تغییر می ماند. کاتالیزگرها معمولا واکنش را سریعتر می کنند. این مواد این کار را با فراهم کردن مسیر دیگری برای واکنش انجام می دهند، مسیری که نیاز به انرژی کمتری دارد. به دلیل پائین آمدن «سد» انرژی ذرات بیشتری واکنش می کنند، و واکنش سریعتر انجام می شود.کاتالیزگرها در تولید صنعتی مواد مختلف، مانند ((بنزین))، ((مارگارین))،((آمونیاک)) اهمیت زیادی دارند.اکثر کاتالیزگرهای صنعتی فلز هستند، و به شکل دانه های فلزاند. بعضی از کاتالیزگرها برای کند کردن واکنشها به کار می روند و بازدارنده نامیده می شوند.

{picture file=img/daneshnameh_up/0/06//Oxayesh_kahesh.jpg}

!اکسایش و کاهش
اکسایش و کاهش فرایندهایی هستند که در بعضی واکنشهای شیمیایی رخ می دهند: وقتی که ((اکسیژن)) به ماده ای اضافه می شود، وقتی که ماده ای ((هیدروژن)) از دست می دهد، و وقتی که ماده ای ((الکترون)) از دست می دهد. کاهش عکس اکسایش است. این فرایند در سه حالت رخ می دهد: وقتی که ماده ای اکسیژن از دست می دهد، وقتی که ماده ای هیدروژن به دست می آورد، و وقتی که مادهای الکترون به دست می آورد.
به عنوان مثال وقتی که ((منیزیم)) در هوا سوزانده می شود، این فلز با به دست آوردن اکسیژن و اکسیده شدن تبدیل به خاکستر می شود.این خاکستر اکسید منیزیم است.
!واکنشهای اکسایش و کاهش
اکسایش و کاهش همیشه همراه با هم در یک واکنش رخ می دهند.در این صورت، واکنش را واکنش اکسایش- کاهش می نامند.بعضی از واکنشهای اکسایش- کاهش در صنعت مفید است.مثلا استخراج ((آهن)) از ((سنگ معدن)) آن با ((ترکیبات شیمیایی|ترکیب کردن)) سنگ معدن با مونواکسید کربن در کوره بلند انجام می شود.در این واکنش سنگ معدن آهن اکسیژن از دست می دهد و آهن تشکیل می شود، و مونواکسید کربن اکسیژن به دست می آورد و تبدیل به دی اکسید کربن می شود.