|
عمومی |
نام, علامت اختصاری, شماره |
Holmium, Ho, 67 |
گروه شیمیایی | لانتانید |
گروه, تناوب, بلوک |
NA, 6 , f |
جرم حجمی, سختی | 8800kg/m3, ND |
رنگ | سفید نقره ای
|
خواص اتمی |
وزن اتمی |
164.9303 amu |
شعاع اتمی (calc.) |
247 (ND) pm |
شعاع کووالانسی |
158 pm |
شعاع وندروالس |
ND pm |
ساختار الکترونی | Xe]6s²4f11] |
-e بازای هر سطح انرژی | 2,8,18,29,8,2 |
درجه اکسیداسیون «اکسید) | 3 «بازی) |
ساختار کریستالی | شش گوشه |
خواص فیزیکی |
حالت ماده |
جامد |
نقطه ذوب | 1743 K (2678 °F) |
نقطه جوش | 2968 K (4883 °F) |
حجم مولی | 19.01 ש»10-6 ««متر مکعب بر مول |
گرمای تبخیر |
241 kJ/mol |
گرمای هم جوشی |
11.76 kJ/mol |
فشار بخار |
ND |
سرعت صوت | 2170 m/s at 293.15K |
متفرقه |
الکترونگاتیویته | 1.23 «درجه پاولینگ) |
ظرفیت گرمایی ویژه | 160 J/«kg*K) |
رسانائی الکتریکی | 1,24 106/m اهم |
رسانائی گرمایی | 16,2 W/«m*K) |
1st پتانسیل یونیزاسیون | 581.0 kJ/mol |
2nd پتانسیل یونیزاسیون | 1140 kJ/mol |
3rd پتانسیل یونیزاسیون | 2204 kJ/mol |
4th پتانسیل یونیزاسیون | 4100 kJ/mol |
پایداترین ایزوتوپها |
|
واحدهای SI & STPاستفاده شده مگر آنکه ذکر شده باشد |
|
هولمیم
عنصر شیمیایی است که با نشان Ho و
عدد اتمی 67 در
جدول تناوبی وجود دارد.هولمیم در گروه
لانتانیدها قرار داشته و عنصری
فلزی ، تا حدودی نرم وچکش خوارو به رنگ سفید خاکستری است.هولمیم درهوای خشک و در دمای اطاق ،عنصری پایدار می باشد.این فلز خاکی کمیاب در کانیهای
مونازیت و
گادولینیت وجود دارد.
خصوصیات قابل توجه
هلیم ، عنصر فلزی خاکی سه ظرفیتی است که در بین تمامی عناصر طبیعی ، دارای بیشترین
گشتاورمغناطیسی (B6/10) بوده و خصوصیات
مغناطیسی غیرعادی دیگری نیز دارد.در صورت ترکیب با
ایتریم ، ترکیبا تی به شدت مغناطیسی تولید می کند.
هولمیم عنصری نسبتا" نرم و
چکش خوار است که در هوای خشک و در
فشار و دمای معمولی، تا حدودی پایدار و در برابر فرسایش مقاوم است اما در هوای مرطوب و در
دمای زیاد به سرعت
اکسیده می شود(اکسیدی به رنگ زرد کم رنگ تولید می کند).هلیم در حالت خالص خود دارای درخشش نقره ای رنگ فلزی می باشد.
کاربردهـــــــــا
بخاطر خصوصیات مغناطیسی که هلمیم دارد اگر آنرا بعنوان یک
قطب مغناطیسی در
آهنرباهای بسیار قوی قرار دهیم قوی ترین
میدانهای مغناطیسی مصنوعی ساخته می شود.)
متمرکز کننده شار مغناطیسی هم نامیده می شود).چون این عنصر می تواند نوترونهای fission-bred اتمی را جذب کند از آن در
میله های کنترل اتمی نیز استفاده می شود.سایر کاربردهای تجاری این عنصر عبارتند از:
- از گشتاور مغناطیسی بالای آن در لیزرهای حــالت جامد ایتریم- آهن – گارنت (YIG ) و ایتریم – لانتانیم – فلوریـد (YLF) که در تجهیزات مایکروویو بکار می رود استفاده می شود( که به ترتیب در محیطهای مختلف پزشکی و دندان پزشکی کاربرد دارد).
- از اکسید هلمیم برای زرد کردن رنگ شیشه استفاده می شود.
مواداستفاده دیگری هم برای این عنصر شناخته شده است.
تاریخچــــــــــــه
هلیم ( از واژه
لاتین Holmia به معنی
استکهلم) در سال 1878 تـوسط
Marc Delafontaine و
Jacques Louis Soret کشف شد.آنها
نوارهای جذب طیف نمایی خاص این عنصررا که در آن زمان ناشناخته بود شناسایی کردند و آنرا عنصر X نامیدند.بعد ازآنها
Per Theodor Cleve در سال 1878 مستقلا" و هنگامیکه مشغول کار بر روی
erbia خاکی
«اکسید اربیم) بود این عنصر را کشف کرد.
Cleve با بهره گیری از روشی که
Carl Gustaf Mosander ابداع کرده بود ابتدا تمامی ناخالصیهای شناخته شده را از erbia خارج نمود. نتیجه این کار دو ماده معدنی جدید یکی قهوه ای و دیگری سبز بود. او ماده قهوه ای را holmia ( برگرفته از نام زادگاه Cleve استکهلم) و ماده سبز رنگ را thulia نام گذاری کرد.بعدا" مشخص شد Holmia
اکسید هلمیم و thulia
اکسید تالیم هستند.
پیدایـــــــــش
هلمیم مانند تمامی عناصر خاکی کمیاب بصورت آزاد در طبیعت وجود ندارد بلکه بصورت ترکیب با عناصر دیگر در کانیهای
گادولینیت و
مونازیت و سایر
کانیهای خاکی کمیاب یافت می شود.هلمیم را بصورت تجاری با روش
جابجائی یونی از شن مونازیت جدا می کنند( 05/0% هلمیم) اما هنوز هم جداسازی آن از سایر کانیهای خاکی کمیاب دشوار است.این عنصر با روش کاهش
کلرید و
فلورید آن بوسیله
کلسیم فلزی تهیه شده است.مقدار موجود آن در
پوسته زمین 3/1 میلی گرم در هر کیلو برآورد شده است.
هشدارهـــــــــا
به نظر میرسد هلمیم مانند سایر فلزات خاکی کمیاب از میزان
سمی بودن کمی برخوردار باشد.این عنصر فاقد هرگونه نقش بیولوژیکی در انسان است اما امکان فعال نمودن
متابولیسم را دارد.
منابع
اتصالات خارجی