بوهر


نیلز هنریک دیوید بوهر در سال 1885 و در ((کپنهاک)) ((دانمارک)) به دنیا آمد پدر او کریستیان بوهر استاد ((فیزیولوژی)) دانشگاه ((کپنهاک)) و مادرش الن آلدر بوهر دختر یک خانواده یهودی ((دانمارک))ی سرشناس در مراکز بانکی و پارلمانی بود خانواده بوهر کلیسارو نبودند ولی زن خانواده بر خلاف یهودی بودنش توافق کرده بود که بچه ها مسیحی بار آورده شوند بوهر در سال 1903 در رشته ((فیزیک)) دانشگاه ((کپنهاک)) نام نویسی کرد در دانشگاه نیلز با انجام ((آزمایش))هایی در باره ((نیروی کشش سطحی)) آب و اندازه گیری آن ((نیرو)) خود را ممتاز کرد و توانست به پاس انجم آن کار مدال ((طلا))ی آکادمی علوم و ((ادبیات)) ((دانمارک)) را به دست آورد وی در سال 1911 با نوشتن تزی در باره ((نظریه)) ((الکترون))ی ((فلز))ات - که تاکید آن بر نارسایی های ((فیزیک)) کلاسیک در توضیح رفتار ((ماده)) در ((سطح)) اتمی بود – درجه دکترای خود را دریافت کرد نوشتن آن تز آغاز تمرکز اندیشه وی بر روی موضوع تحقیق بقیه دوره زندگی خود بود بوهر در انگلستان پس از همکاری مختصری با ج.ج تامسون در کمبریج رهسپار ((آزمایش))گاه رادرفورد در منچستر شد. داشتن رابطه با رادرفورد سر مشق حیات علمی بعدی او شد آن دو از همان نخستین ملاقات با یکدیگر دوست شدند و تا پایان عمر دوستانی نزدیک
باقی ماندند. در واقع رادرفورد بود که بوهر را به بالاترین تراز پژوهش در زمینه ((فیزیک)) آورد. بوهر که در درک اهمیت نظری شگرف و ارزش انکشافی الگوی هسته ای اتم که در سال 1910 توسط رادرفورد وضع شده بود – ذهنی تند و تیز داشت، و از آن استفاده کرد تا نکات زیر را روشن سازد:

#خواص ((شیمی))ایی یک اتم از جمله جای آْن در جدول تناوبی بستگی به آرایش الکترونهای آن دارد
#خواص رادیو اکتیو(پرتوزا) با هسته مرتبط است
# ایزوتوپها متناظرند با اتم هایی که دارای الکترونهای یکسان اما هسته های جرمی متفاوتند
# فروپاشی پرتوزا بار هسته و در نتیجه تعداد الکترونها و هویت ((شیمی))ایی اتم را تغییر می دهد.

بوهر سپس به نحوه تعیین ((ماه «قمر زمین»|ماه))یت دقیق رابطه میان ((عدد)) اتمی یک عنصر که فشرده و
خلاصه ای از رفتار ((شیمی))ایی آن به شمار می رود و تعداد الکترونهای موجود در اتم پی برد بوهر در سال 1912 به ((دانمارک)) بازگشت و به سمت دانشیاری ((فیزیک)) دانشگاه ((کپنهاک)) منصوب شد او پس از شکل گیری حرفه آینده اش در ((کپنهاک)) با مارگارت نورلند ازدواج کرد. ازدواج آن دو پیوندی محکم و پر از خوشبختی از آب درآمد و برای بوهر منبع مادام العمر وفاق و قوت شد. زن و شوهر شش فرزند پسر پیدا کردند که چهار تن از آنها به سن بلوغ و بالاتر از آن رسیدند. بوهر در پی استقرار در ((کپنهاک)) به اندیشه در باره جنبه های نظری مدل ((اتم)) ((هسته)) دار ((رادرفورد)) ادامه داد این مدل مانند ((منظومه شمسی)) بسیار کوچک با ((هسته)) ای در میان به مثابه ((خورشید)) و الکترونهایی در حال گردش به گرد آ» به مثابه سیارات بود. ((فیزیکدانان)) آن را در کل پذیرفته بودند.اما در آن اشکال بزرگی هم که امروزه آن را یک ناهنجاری می خوانند می دیدند به موجب ((نظریه)) الکترو((مغناطیس)) ذره باردار و چرخانی مانند الکترون باید در هر دوره گردش مقداری انرژی به صورت تابش پخش و در نتیجه بخشی از ((انرژی)) خود را از دست بدهد طبق تئوری در چنین حالتی دایره مسیر باید مارپیچ وار تنگ و تنگ تر شده الکترون سرانجام به درون ((هسته)) سقوط می کند اما این وضع پیش نیامده الکترونها به داخل ((هسته)) فرو نمی ریزند و ((اتم)) به مدت نامحدود پایدار باقی می ماند ناهنجاری بدین سان در این مغایرت رفتار الکترون با پیش بینی نطریه الکترو((مغناطیس)) بود.

بوهر برای یافتن توضیح مسئله شیوه تازه ای به کار برد و گفت: تئوری بی تئوری. الکترون تا زمانی که به چرخش ادامه می دهد هیچ تابشی از خود به بیرون نمی فرستد او این را در حالی می گفت که ((نظریه)) و شواهد ((آزمایش))گاهی، هر دو نشان می دادند که وقتی ئیدروژن حرارت ببیند از خود نود تابش می کند و عقیده ابن بود که ان ((نور)) از ((الکترون)) ((اتم)) هم تابش می شود. بوهر در سال 1913 با آن روش به تجسم ساختاری برای ((اتم)) دست یافت بوهر در توضیح چگونگی رفتار ((الکترون)) از وجود رابطه جدیدی بین ((ماده)) و ((نور)) سخن به میان آورد و گفت که ((الکترون)) در رفتن از مداری به مدار دیگر ((انرژی))، بصورت بسته یا پیمانه هایی از ((انرژی)) تشعشعی جذب یا تابش می کند(چیزی که امروزه ((فوتون)) یا ((کوانتوم)) ((نور)) نامیده می شود) هر چه طول موج ((نور)) تابیده کمتر باشد ((انرژی)) ((فوتون)) آن بیشتر است.

ئیدروژن سه خط طیفی روشن به رنگهای قرمز، سبز متمایل به آبی و آبی دارد. بوهر تشریح کرد که خطوط رنگی واضح طیف همان تابشهای ((اتم)) ئیدروژن هستند ((نور)) قرمز هنگامی تابش می شود که ((الکترون)) از مدار سوم به مدار دوم بجهد و((نور)) سبز متمایل به آبی مربوط به جهش ((الکترون)) از مدار چهارم به دوم است. در آغاز بسیاری از ((فیزیکدانان)) مسن تر از جمله ج.ج. تامسون در باره درستی ((نظریه)) بوهر تردید کردند اما ((رادرفورد)) از حامیان ان شد بطوریکه ((نظریه)) جدید سرانجام پذیرفته شد. بوهر در سال 1913 سه مقاله در باره ساختار ((اتم)) منتشر کرد که یکی از آنها مقاله در باره ساختمان ((اتم)) و ((مولکول)) بود او سالهای 1914 تا 1916 را در منچستر گذارنید و یکبار دیگر در آنجا تحت حمایت ((رادرفورد)) به کار پرداخت پس از آن در سال 1916 تصدی کرسی استادی ((فیزیک)) دانشگاه ((کپنهاک)) به او پیشنهد شد وی به قصد قبول آن به ((دانمارک)) بازگشت و تا پایان عمر مدیر آن مؤسسه باقی ماند.