تاریخچه ی:
مرثیه
تفاوت با نگارش: 1
| - | مرثیه از نظر ماهیت جزو ادب غنایی است. مرثیه در ادب فارسی سابقه کهن دارد و در نخستین دیوان شعر فارسی یعنی دیوان رودکی دیده می شود و هم امروز هم در آثار شاعران معاصر دیده می شود (مثلاً مراثی ((احمد شاملو)) درباره فروغ و ((جلال آل احمد))) مرثیه یا درباره مرگ پادشاه و وزیر یا یکی از رجال علم و ادب است. |
+ | مرثیه از نظر ماهیت جزو ادب غنایی است. |
| - | مانند مرثیه ((فرخی )) در مگ محمود زنوی یا مریه ((وکی )) ر رگ مرادی و شهید ((بخی )) و یا درباره فوت یکی خویشان ست مانند مراثی ((فردوسی))، ((خاقانی)) و ((فظ)) درباره مرگ پسر خود و مرثیه اقانی دربار هم ود و یا درباره یکی از ائمه دین است مانند مراثی محتسم که از همه معروف تر ترکیب د اوست. |
+ | مرثیه در د اری ه ای که دارد و نستین دیوان ر فارسی ینی دیوا ودکی دیده می د. |
| - | این قمت اخیر که بیر در یان مدم روا دارد ممولا در مرثیه سردار شهیدان ((امام حسین (ع))) است و نی ممکن است مرثیه در مگ کسی نشد بلکه د ت ارزشها و گذشت ایام جوانی و شادکامی یا عظمت ا مانند مرثیه ((سعدی)) در خرابی بغداد به دست مغولان. |
+ | در زمان حا نیز در آثار شاعران معاصر مرثیه های زیادی به چشم می خورد، مثلاً مراثی ((احمد شاملو)) درباره ((فروغ فرخزاد)) و ((جلال آل احمد))).
مرثیه ها اغلب درباره مرگ پادشاهان و صاحبان قرت و مقام یا بزرگان علم و ادب هستند.
مرثیه های معروف در ادب فارسی بسیارند، مانند مرثیه ((فرخی )) در مرگ محمود غزنوی و یا مرثیه ((رودکی )) در مرگ
((شهید بلخی )).
ضی مرثیه ها هم درباره وت یکی از خویشان است، منند مراثی ((فردوسی))، ((خاقنی)) و ((حافظ)) درباره م فرزندانشان.
مثیه های زیادی نیز در مورد شهادت یا مرگ ائمه (علیهم اسلام) سروده شده است مانند مرثیه هایی که محتشم به مناسبت های گوناگون سروده است.
::{img src=img/daneshnameh_up/8/8c/qollar3.jpg}::
این نوع از مرثیه که بیشتر در میان مردم رواج دارد بیشتر در سوگ سردار شهیدان حضرت امام حسین علیه السلام است و معروف ترین این مثیه ها ((ترکیب بند )) محتشم کاشانی در مورد واقعه ی کربلاست.
گاهی مرثیه در وگ کسی وده نشده ست بلکه درباره ی از بی رتن ارزشها و گذشت ایام جوانی و شادکامی یا از بین رفتن عظمت یک مدن ا، مانند مرثیه ((سعدی)) در خرابی بغداد به دست مغولان. |
| | مرثیه ممکن است به هر قالبی باشد: ((قصیده )) و ((قطعه )) و ((ترجیع بند)) و ((ترکیب بند)) و گاهی هم ((غزل )) و ((رباعی )) و ((مثنوی)). | | مرثیه ممکن است به هر قالبی باشد: ((قصیده )) و ((قطعه )) و ((ترجیع بند)) و ((ترکیب بند)) و گاهی هم ((غزل )) و ((رباعی )) و ((مثنوی)). |
| - | ~~red:__مرثیه ا واسحاق ایلجو شاه فاس__~~ |
+ | ~~red:__نمونه ی مرثیه اظ سوگ شاه اواسحاق__~~ |
| | ~~green:یاد باد آن که سر کوی توام منزل بود----- دیده را روشنی از خاک درت حاصل بود | | ~~green:یاد باد آن که سر کوی توام منزل بود----- دیده را روشنی از خاک درت حاصل بود |
| | راست چون سوسن و گل از اثر صحبت پاک ----- بر زبان بود مرا آن چه تو را در دل بود | | راست چون سوسن و گل از اثر صحبت پاک ----- بر زبان بود مرا آن چه تو را در دل بود |
| | دل چو از پیر خرد نقل معانی میکرد ----- عشق میگفت به شرح آن چه بر او مشکل بود | | دل چو از پیر خرد نقل معانی میکرد ----- عشق میگفت به شرح آن چه بر او مشکل بود |
| | آه از آن جور و تطاول که در این دامگه است ----- آه از آن سوز و نیازی که در آن محفل بود | | آه از آن جور و تطاول که در این دامگه است ----- آه از آن سوز و نیازی که در آن محفل بود |
| | در دلم بود که بی دوست نباشم هرگز ----- چه توان کرد که سعی من و دل باطل بود | | در دلم بود که بی دوست نباشم هرگز ----- چه توان کرد که سعی من و دل باطل بود |
| | دوش بر یاد حریفان به خرابات شدم ----- خم می دیدم خون در دل و پا در گل بود | | دوش بر یاد حریفان به خرابات شدم ----- خم می دیدم خون در دل و پا در گل بود |
| | بس بگشتم که بپرسم سبب درد فراق ----- مفتی عقل در این مساله لایعقل بود | | بس بگشتم که بپرسم سبب درد فراق ----- مفتی عقل در این مساله لایعقل بود |
| | راستی خاتم فیروزه بواسحاقی ----- خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود | | راستی خاتم فیروزه بواسحاقی ----- خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود |
| | دیدی آن قهقهه کبک خرامان حافظ ----- که ز سرپنجه شاهین قضا غافل بود~~ | | دیدی آن قهقهه کبک خرامان حافظ ----- که ز سرپنجه شاهین قضا غافل بود~~ |
| - | __ا ر نر__ |
+ | ::{img src=img/daneshnameh_up/c/c8/marseyeh.JPG}::
__چن ند از رکیب بن محتشم کاشانی درباره ی شهادت امام حسین (ع)__
~~green:باز این چه شورش است که در خلق عالم است
باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین
بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است
این صبح تیره باز دمید از کجا کزو
کار جهان و خلق جهان جمله در هم است
گویا طلوع می‌کند از مغرب آفتاب
کاشوب در تمامی ذرات عالم است
گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست
این رستخیز عام که نامش محرم است
در بارگاه قدس که جای ملال نیست
سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است
جن و ملک بر آدمیان نوحه می‌کنند
گویا عزای اشرف اولاد آدم است |
| - | ر چن که بیتر مثی ما منظوم ست اما قطعات رثائی در نثر نیز نمونه هی معددی دارد مانند قطعه زیر از اتوسل الی الترسل؟ |
+ | خری مان و مین نو مرقی |
| - | دریغ آ نوجوان نازنین که بیش از آنکه غنچه او به نسیم طراوت تمام بشکفد از عصوف تند باد حدثان در خاک افتاد و نهال عمر او که در چمن روزگار از آن رشیق تر درختی و سرسبزتر شاخی نبود، بیش از آن ک به ثمار معالی بارو گردد از تف صاعقه مصاعب، به احتراق انجامید و هلال درخشان عمر او که در آفاق جوانی مانند آفتاب عالم افروز بود. بیش از آن که دایره او به انوار نتایج فضایل ممتلی گردد، گرفتار دام محق و مقید قید نقصان گشت و چشمه حیات او بیش از آنکه عالمی را از تشنگی ارتوا بخشد به خاشاک ممات مکدر گشت. |
+ | روردهی کار رول خدا حین ~~ |
