لیلة الهریر، هریر در لغت به معنای صدا و زوزه سگ است و در عرف و محاورات، کنایه از همهمه و ناله و غوغا می باشد. یکی از سخت ترین شب های عملیات و حمله ((جنگ صفین|جنگ صفین)) به جهت شدت برخورد مجاهدان و تلفات گسترده دو سپاه و ازدیاد ناله و فریاد زخمیان و مجروحان « لیلة الهریر» شب غوغا و ناله نام گرفت.

مورخان اسلامی نوشته اند: روز پنج شنبه هفدهم ((ماه صفر)) سال 37 هجری در تاریخ جنگ صفین از مهمترین روزها محسوب می شود.

آن روز ((حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیر مؤمنان علی علیه السلام)) پس از اقامه نماز جماعت صبح که به هنگام فجر صادق صورت گرفت، یارانش را برای جنگی مهم نوید داد و دستور فرمود تا عمامه و زره و شمشیر ((حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله|رسول خدا)) را برای آن حضرت بیاورند و امام علیه السلام آنها را بر گرفت و آماده کارزار شد.
آن روز از صبح تا شب، جنگ و ستیز قهرمانان ادامه داشت تا جایی که نماز ظهر و عصر را با ایماء و اشاره به جای آوردند. آن روز که در تاریخ به یوم الهریر یا روز هریر شهره است با دهها هزار کشته از دو سپاه به پایان رسید.

با فرا رسیدن شب، گمان می رفت که عملیات به پایان رسیده، ولی بر خلاف این پندار، امام مجاهدان علیه السلام پس از اقامه نماز مغرب و عشاء و ایراد سخن، دستور ادامه حمله را صادر فرمود و خود رو به جانب قبله ایستاد و دست به دعا به درگاه خداوند قادر برداشت و با بانگ رسا گفت: « __یا الله یا رحمن یا رحیم یا واحد یا احد یا صمد یا الله یا اله محمد. . . انا نشکو الیک غیبة نبینا صلی الله علیه و آله و کثره عدونا و تشتت اهوائنا؛ ربنا افتح بیننا قومنا بالحق و انت خیر الفاتحین__ » گویند آن شب تا سحرگاهان جنگ و ستیز ادامه داشت و لشگر ستمگر ((معاویه)) در آستانه سقوط قرار گرفت

آن شب که فریاد ناله مجروحان و غریو و چکاچک شمشیرها و نیزه ها و زوزه تیرها تمام دشت را پر کرده بود به شب هریر،« لیلة الهریر» معروف گشت. فردای آن روز یعنی روز بعد از لیله الهریر معاویه و ((عمرو عاص|عمرو بن عاص ))برای فرار از چنگال شکست متوسل به حیله « ((قرآن بر نیزه ها نیرنگی بزرگ |رفع المصاحف؛ قرآن برنی کردن ))» شدند.

منابع :
وقعه صفین ص 475 به بعد، الفتوح ج3 ص 293 به بعد